Anatomie en histologie van de schildklier
• 25-40 gram
- Kunnen een halve kilo wegen bij pathologie
- De rechterlob is meestal iets groter dan de linker
- Schildklier kan heel groot worden → goiter (kan dan tot 800 gr wegen)
• li en re lob, verbonden door isthmus
• 20-30 miljoen follikels, afgelijnd door folliculaire epitheelcellen met in lumen: colloïd
- synthese van T4 en T3 thv folliculair lumen
- Schildklierhormoon synthese gebeurt deels in de follikelcellen en deels in het colloïd (in
het lumen)
➢ Follikelepitheelcellen van de schildklier produceren thyreoglobuline (wordt
gebruikt voor de opvolging van schildklierkanker (moet dan 0 zijn))
• parafolliculaire C cellen: calcitonine (medullair schildklier CA)
- Calcitonine : speelt een rol in de calcium-huishouding. Uit deze cellen kunnen tumoren
ontstaan (medullaire schildklier)
• A. thyroidea cranialis (a. carotis externa) en thyroidea caudalis (a. subclavia)
• Nn. laryngei recurrentes, parathyroiden → Nn. laryngei recurrentes innerveren de stembanden
(kan beschadigd geraken bij een chirurgische ingreep van de schildklier)
- !!! Heesheid is heel invaliderend
- Achter de schildklier liggen er 4 bijschildklieren = parathyroïden (In het schilklierkapsel heb
je de parathyroïden = belangrijkste organen om CA-homeostase te regelen)
➢ Hypocalcimie: Mensen met heel lage calciumspiegels (door het weghalen
parathyoïden) → spierkrampen
Synthese van iodothyronines
• schildklier capteert iodium voor synthese van geïodeerde hormonen
• concentratie van iodium is 20-50x hoger in follikels dan in plasma
• dagelijkse aanbevolen hoeveelheid : 150 – 290 µg
- Jodium heel belangrijk bij zwangere vrouwen voor de schildkliersynthese → botaanmaak,
IQ, groei, aanmaak CZ (nood aan 290 ug)
- Jodium in een jodiumarm gebied (België) → oplossing: zeedieren, alles wat uit de zee komt
bevat jodium (zeewier, zeevruchten, maar ook zout om brood te bakken is gejodeerd)
• iodiumtekort → mentale retardatie, groeiachterstand, goiter (bij kindjes)
• Jodiumcontaminatie door te veel jodium → overproductie van schildklierhormoon
- Bij gebruik van radiologisch contrast, Isobetadine, Amiodarone
- Amiodarone = anti-ritmicum = medicatie tegen ritmestoornissen (dit wordt gebruikt bij
voorkamer-fibrillatie) (bevat 20mg jodium → schildklier is ontregeld voor maanden)
1) Stap 1: “trapping” van iodium door follikelcellen, oiv NIS (natrium-jodium symporter = actief
transport → opname van jodium in de follikel epitheelcellen)
- Gebeurt oiv van TSH, maar er is compititie met perchloraat
2) Stap 2: secretie van iodium via pendrine naar exocytotische vesikels in het lumen
Secretie van thyroglobuline, dat thw van RER van de follikelcellen gesynthetiseerd wordt
, Thyroïd peroxidase, aanwezig in deze vesikels, oxydeert
I- tot I0
- Jodium wordt gesecreteerd naar het lymfoïd via
pendrine en exocytotische vesikels en tegelijkertijd
wordt thryoglobuline (thv RER) ook gesecreteerd
- Oiv thyroïd peroxidase gaat jodium geoxydeert
worden
3) Stap 3: iodering (organificatie) van tyrosylresiduen van
thyroglobuline → er kunnen 1 of twee jodiummolecules
binden
- 1 jodium-molecule bindt → monoiodothyronine
(MIT)
- 2 jodium-moleculen binden → diiodothyronine (DIT)
- TSH stimuleert organificatie
- Thiocarbamides remmen dit (strumazol of PTU)
4) Stap 4: “koppeling” van iodotyrosines, gecatalyseerd
door TPO
- MIT + DIT: T3
- DIT + DIT: T4
- inhibitie door thiocarbamiden (door strumazol of PTU)
5) Stap 5: endocytose van thyroglobuline (T3 & T4)
- Gestimuleerd door TSH
6) Stap 6: proteolyse (fagolysosomen) van thyroglobuline in follikelcellen met release van MIT,
DIT, T3, T4 en rT3
7) Stap 7: (een deel) secretie van T4 en T3 in de circulatie (bloedbaan)
- gestimuleerd door TSH
• grootste deel van MIT en DIT wordt nooit gekoppeld, maar gedeïodeerd oiv iodotyrosine
deiodinase
- iodium wordt gerecupereerd voor synthese van nieuwe tyrosinemoleculen
- 2-3x belangrijker als bron voor iodium dan “trapping”
• pathologie: secretie van Tg in circulatie bij thyroïditis of schildklierkanker of hyperthyroïdie
- Thyroïditis (schildklierontsteking): schildklierfollikel epitheelcellen worden kapotgemaakt.
Je krijgt een release van Tg in de circulatie
• Thyroglobuline = tumormerker, maar enkel en alleen in de opvolging van schildklierkanker
- Wanneer schildklier wordt weggenomen, moet thyroglobuline 0 zijn
➢ Als we dat meten → metastase of opwakkeren van de kanker
- Kan ook gestegen zijn bij destructieve processen en hyperthyroïdie
,1. Transport van iodothyronines
• T3/T4 sterk gebonden aan bindingseiwitten (TBG)
• In het labo kun je vrij T3 en T4 meten om zo de echte concentraties te achterhalen
• Als je veel eiwitten verliest in urine dan gaan de bindingseiwitten ook dalen
2. Transformatie van iodothyronines
• 100% van T4 wordt gemaakt in de schildklier (T4 is voorloperhormoon)
• Uw actief schildklierhormoon is het vrij T3 (= actief hormoon → hormoon dat alle activiteit
uitvoert in hart, lever & nieren)
- Wordt voor 20% gemaakt in de schildklier
- 80% van T3 wordt bekomen na monodeïodering van T4
• Vrij T3 heeft een zeer kort half leven en vrij T4 heeft een half leven van een week dus vrij T4
kan je aanzien als een stabielere parameter µ
• Naarmate de nood wordt er meer vrij actief hormoon aangemaakt en vrijgegeven en gaat die
deodinase activiteit opgereguleerd worden of down gereguleerd worden
• Type 2 deiodinase: in spier, hersenen, hypofyse, huid en placenta → ongevoelig voor PTU (=
een van die thiocarbamides die stappen in schildklierhorrmoon synthese inhiberen)
• Actieve T3 wordt door type 1 deiodinase gerealiseerd: lever, nieren en schildklier → PTU
gevoelig
, → Dus PTU remt niet enkel de schildklierhormoon synthese IN de schildklier maar ook in de
periferie gaat het de omzetting van uw vrij T4 naar vrij T3 remmen. Als je een forse
hyperthyroïdie hebt kan je die schildklierhormoon synthese als de perifere omzetting remmen
door deiodinase activiteit te blokkeren
• Strumazol werkt ENKEl thv de schildklier!!!!!!!!!!!
Hypothalamo-hypofysaire-schildklier as
• TRH (throtroop releasing hormoon) release:
- ↑ bij koude
- ↑ bij primaire hypothyroïdie
- ↓ oiv somatostatine
- ↓ oiv TSH
- ↓ oiv T4 en T3
• TRH stimuleert release van
- TSH
➢ ↑ bij prim hypothyoïdie
➢ ↓ oiv somatosatine
o Somatostatine (aangemaakt in de
eilandjes van Langerhans, darmtractus,
…) remt secretie en synthese van quasi
alle hormonen (meest krachtige rem van
het lichaam)
➢ ↓ oiv dopamine
➢ ↓ oiv glucocorticoïden
- PRL
• TSH stimuleert release van T4 en T3
• TRH → TSH → T4/T3
- T3/T4 te laag (bv. een kleine schildklier of je schildklierwerking is ontregeld) → TRH
gaat stijgen + TSH gaat stijgen
• TRH daalt oiv TSH, T3/T4
- Bij hyperthyroïdie gaat TRH dalen
- Ook bij een TSH adenoom
• TSH gaat binden op TSH receptor → stimulatie van een G-gekoppeld proteïne → adenylaat
cyclase omhoog → cAMP → pathway van reacties
• TSH bindt op TSH receptor en stimuleert
- elke stap in de synthese van schildklierhormonen
➢ trapping: NIS
➢ organificatie
➢ endocytose Tg
➢ secretie van T4 en T3
- hyperplasie en hypertrofie van schildklier (→ Goiter stimuleert de hyperplasie en
hypertrofie van de schildklier epitheel cellen)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper goormansamber1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.