Fiscaliteit
1 BASISBEGINSELEN
1.1 Begrip en kenmerken belasting
Belasting = BIJDRAGE volgens bepaalde RECHTSREGELS, door de OVERHEID opgelegd om
FINANCIËLE middelen te verzamelen, om UITGAVEN te doen vr h ALGEMEEN BELANG (Bv:
onderwijs, defensie, openbaar vervoer, gezondheidzorg…)
Een belasting kent 2 hoofdkenmerken:
- Financieel doel
- De inkomsten dekken de uitgaven van algemeen belang
- Bij een belasting is er geen rechtstreekse tegenprestatie: je betaalt, maar weet niet
waarvoor het gebruikt wordt.
Retributie = vergoeding voor geïndividualiseerde dienstverlening
= Bij een retributie hoort een tegenprestatie van de openbare instelling
M.a.w. retributie = een gedwongen betaling aan de overheid voor
een verleende dienst
Bv: een tol op de autostrade, je moet pas betalen als je er gebruik van
maakt
- Dwingend karakter
- Worden door een overheid eenzijdig opgelegd
- Niet-naleving administratieve sancties & strafrechtelijke sancties
Non bis in idem = iemand kan slechts 1 keer bestraft worden
Ontvangsten van de overheid die niet voldoen aan beide kenmerken, zijn geen belastingen.
1.2 De situering van het belastingrecht
Het fiscaal recht bevindt zich in het publiek recht, omdat het steeds tussen de overheid en de
burgers
1
,Wat doet het fiscaal recht eigenlijk:
Het fiscaal recht is een bundeling van allerlei wetgevingen:
Ze gaan bepalen:
- Wie/wat onderworpen
- Tarief bepalen
- Wijze van vestiging/aanslaan
- Wijze van inning
- Welke overheid…
Het belangrijk om te weten dat het fiscaal recht nooit gaat oordelen over de opportuniteit van een
belasting. Ze gaan niet zeggen, is het wel nodig dat we deze persoon belasten voor dat geval, dat is
voor de politiek. Ze zullen ook niet oordelen over rechtvaardigheid, is dit eigenlijk wel eerlijk?
1.3 De functies van belastingen
Financieel Economisch Sociaal
- Hoofddoel - Prijzen - Draagkracht
- Inkomsten - Sparen (Bv: Bv: meer kinderen,
uitgaven pensioensparen…) minder belastingen;
- Ca. 94% - Consumptie meer inkomen, meer
- Investeringen (Bv: belastingen…
investeringsaftrek…) Sociale politiek
- Tewerkstelling
- …
1.3.1 Wie mag belastingen heffen
- Federale overheid
Bv: Vennootschapsbelasting
- Regionale overheden
Bv: Verkeersbelastingen
- Gewesten (Vlaams, Waals en Brussels-Hoofdstedelijk)
- Gemeenschappen (Vlaams, Frans en Duitstalig)
- Lokale overheid
Bv: Belasting op retributie op taxi’s – niet overal
- Provincies en gemeenten
- Agglomeratie Brussel
- Publiekrechtelijke instellingen (polders…)
- Opdracht van algemeen belang
Bv: instellingen openbaar nut, openbare centra voor maatschappelijk welzijn
- Supranationale overheden
- EU
Bv: douane aan buitengrens; btw
Zo zijn er heel wat overheden die belastingen kunnen heffen.
2
,Fiscale autonomie => NON BIS IN IDEM
- Algemeen rechtsbeginsel
- Je kan niet 2x op hetzelfde belast worden
=> regionale en lokale overheden kunnen geen belasting heffen op federale bevoegdheden
Soms genereer je toch een juridische dubbele belasting = DB
1 belastingplichtige wordt op dezelfde materie 2X belast
Bv: ik woon in België, maar ik werk voor een Spaanse firma en krijg vandaar loon
België kan zeggen hier belasting betalen en omgekeerd
Hiervoor heeft België veel dubbelbelasting verdragen afgesloten. Hierin wordt het dan duidelijk waar
de belastingen betaalt moeten worden, want er geldt steeds het NON BIS IN IDEM principe.
Naast de juridische heb je ook nog een economische dubbele belasting
1 materie, bij verschillende belastingplichtigen getaxeerd wordt.
Bv: een vennootschap keert een dividend uit aan een andere vennootschap. De
vennootschap wordt belast op de inning en de uitgave ervan.
Hiervoor zal er een DBI-aftrek toegestaan worden.
1.4 Grondwettelijke beginselen van de belastingheffing
We gaan een aantal artikelen uit de grondwet bespreken:
- Legaliteitsbeginsel
= wettelijkheidsbeginsel
= belasting kan enkel via wet (federaal)/ decreet (regionaal)/ besluit (lokaal) worden
ingevoerd
Gevolgen van het legaliteitsbeginsel van de grondwet:
- Principiële belastingvrijdom: indien niet in de wet => niet belastbaar
- Gebonden bevoegdheid: overheid moet wet toepassen
- Voorzienbaarheid: wet moet duidelijk zijn en consistent toegepast
- Eénjarigheidsbeginsel
= annualiteitsbeginsel
- Belasting worden jaarlijks gestemd, jaarlijks geïndexeerd
- Belastingen zijn slechts voor 1 jaar van kracht
- Praktisch? Via machtiging in ‘Financiewet’
Bv: Jaarlijks nieuwe aangifte, beroepskosten aftrekbaar in jaar dat ze
gemaakt zijn, aanslag jaarlijks
3
, - Gelijkheidsbeginsel
= alle Belgen zijn gelijk voor de wet
- Relatief karakter:
Gelijke behandeling in dezelfde feitelijke toestand
Diverse fiscale behandelingen mogelijk indien verantwoord
- Controle door grondwettelijk hof
1.5 Beginselen en kenmerken die voortvloeien ui de aard van de
belastingen en uit het recht in het algemeen
BelastingsONTDUIKING BelastingsVERMIJDING
= Fraude = Keuze van de minste belastbare weg
= In strijd met de openbare = Vermijden van belastingen, maar er
worden geen regels overtreden
Niet toegestaan Toegestaan
Bv: Een handelaar zegt dat hij €300 Bv: Ervoor zorgen dat je een lager
cash vraagt, maar op een factuur zal inkomen hebt, waardoor je minder
dat €400 zijn (in het zwart) belastingen moet betalen, over de
grenzen gaan werken in een
internationale onderneming
Inwerkingtreding belastingwet
= Belastingwet: enkel door wet/decreet/besluit => legaliteitsbeginsel
- Geen terugwerkende kracht; Pas in voege na publicatie in Belgisch Staatsblad
Beginselen behoorlijk bestuur
- Gedragsnormen voor de overheid
- Vertrouwensbeginsel
Het realiteitsbeginsel
- Wet moet worden toegepast op werkelijke feiten/handelingen
Het territorialiteitsbeginsel
- Aanknopingspunt met België
- Persoonlijk: op basis van woon- of vestigingsplaats van belastingplichtige
Bv: personenbelasting
- Zakelijk: op basis van inkomsten, goederen, ..
Bv: btw
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anoukplanckaert88. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.