Aardrijkskunde H1: Samenhang en verscheidenheid in de wereld - Wereld
Paragraaf 1: De wereld wordt een geheel (1500-1950)
1.1 Expansie vanuit Europa (vanaf 1500)
Geïsoleerde gebieden werden d.m.v. ontdekkingen, kolonisate etc. met elkaar in contact gebracht.
Europeaniseringsproces: Proces van beïnvloeding en expansie vanuit niet-Europese gebieden door
een Europees verspreidingspatroon = verspreiding van Europese technieken/ideeën.
Acculturate: Wederzijdse beïnvloeding van culturen
1.2 Op zoek naar handelswaar: het handelskolonialisme (1500-
1850)
Handelskolonialisme: vestging van Europese kooplieden en
handelsmaatschappijen in gebieden buiten Europa met als
doel handeldrijven in winstgevende handelswaar
De start hiervan is Columbus.
De wereld wordt verdeeld in centrum en periferie.
Handel:
- Verkoop van goederen
- Uitwisseling van:
o Goederen
o Cultuur
o Kennis
Waarom veroverden de Europeanen Amerika?
- Europa beschikte over meer natuurlijke hulpbronnen. De oost-west vorm zorgde voor weinig
verschillen in klimaat waardoor de planten hetzelfde waren en iedereen hetzelfde probeerde
te verbeteren. Met als gevolg de ontwikkeling van landbouwmiddelen. Hierdoor ontstond er
een voedseloverschot waardoor andere beroepen opkwamen.
- Ziektekiemen roeide het grootste gedeelte van de Indianen uit.
= Ondernemingsgezindheid + voedseloverschot = wetenschap
1.3 Uitbreiding van het koloniale systeem: internatonale taakverdeling (1850-1950)
Industriële revolute: overgang van handwerk naar machines sterke toename wereldhandel
Europese landen voerden industrieproducten uit en voerden agrarische producten in.
Exploitatekolonialisme: gebruik van een land als wingewest
Internatonale taakverdeling: verdeling van taken tussen ontwikkelde landen en
ontwikkelingslanden (wingewest).
Traditonele industriesectoren namen af (ijzer, textel etc.) en nieuwe komen op: chemische industrie
en machine-industrie. Ook kapitaalintensieve productetechnieken: productetechnieken met
machine’s.
Multnatonale ondernemingen (MNO’ssi: bedrijven gevestgd in meerdere landen.
Vanaf einde 19e eeuw werd er meer geïnvesteerd door VS en Europa in andere landen MNO’s.
Ook begon er en sterke internatonale integrate van arbeidsmarkten.
1.4 Versterking van het verschil tussen centrum en periferie
Theorie van cumulateve causate: ontwikkeld door Myrdal en gaat uit van een sneeuwbalefect.
, Het sneeuwbalefect kan optreden na de start van een nieuwe economische actviteit in het centrum
(vb. Industrieel bedrijfe) opstapeling van oorzaak en gevolg waarbij de mensen uit de periferie
naar het centrum trekken. Het centrum pleegt hierdoor roofouw op de periferie.
Backwasheffects: belangrijke factoren die bij kunnen dragen aan het wegzuigen van ontwikkeling.
Ongelijkheid neemt toe + onderontwikkeling.
Spreadeffect: Positeve efecten voor de landen van de periferie.
Centrumlanden kunnen bijdragen aan de opbouw van ontwikkelingslanden.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ChristiaanvanEck. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
