Volledige samenvatting Pedagogiek - Bachelor Orthopedagogie AP '23-'24
115 keer bekeken 7 keer verkocht
Vak
Pedagogiek
Instelling
Artesis Plantijn Hogeschool Antwerpen (Artesis)
Hey! Dit is mijn samenvatting van pedagogiek gegeven door lectoren Dona Rosseel en Joke Adriaensens in de eerste bachelor Orthopedagogie. Alle onderdelen vanuit de cursus en tijdens de lessen zijn er in verwerkt aan de hand van duidelijke schema's, afbeeldingen, illustraties en tabellen. Heel veel ...
1. Pedagogiek: een wetenschappelijk kennisdomein over
opvoeden
PEDAGOGIEK = zelf opvoeden of opvoeden v kinderen/jongeren
begeleiden/ondersteunen.
Zelfstandige wetenschap met eigen theorieën en methoden over opvoeden
Nauw verbonden met
- Levensloop psychologie (ontwikkelingsfasen)
- Sociologie (opvoedingscontext)
- Ethiek
o Is het wenselijk of haalbaar?
o Is het subjectief gekleurd door het moreel en ethisch kader?
o Is het vanuit een intrinsieke motivatie of vanuit een morele overtuiging
Een pedagogische theorie kan w opgevat als een ‘bouwwerk met bouwstenen’ =
bouwwerken bestaan uit begrippen of concepten met onderlinge verbindingen (of
relaties) tot elkaar
PEDAGOGIEK PEDAGOGIE
= de wetenschap over opvoeding = de handelingspraktijk v/h opvoeden of het
opvoedend bezig z i/e context/ situatie
OPVOEDER PEDAGOOG
= personen die a/h opvoeden z = personen die over opvoeden onderwijzen,
onderzoek doen of over opvoeden schrijven
Welk belang hebben ‘pedagogisch denken’ en ‘pedagogische theorieën’ over de
praktijkgerichte orthopedagoog of voor de opvoedingspraktijk?
2. omschrijven van opvoeden en algemeen pedagogisch handelen
OPVOEDEN = een bepaalde vorm van omgang tussen volwassenen en jeugdigen die erop
gericht is steun en richting te geven aan het proces van volwassenwording (Langeveld)
Algemeen pedagogisch handelen = er w ook professioneel opgevoed (bv. in leefgroep,
school, jeugdwerk), niet enkel binnen het gezin
o Is gericht op het bevorderen v/h welzijn en de ontwikkeling van kinderen, zodat zij
opgroeien tot individuen die zelfstandig kunnen functioneren i/d samenleving
1
, SAMENVATTING PEDAGOGIEK LUNA BOUDEWYN
3. Pedagogische basisbegrippen
Opvoedingscontext Opvoeden vindt plaats i/h gezin, op school en i/d samenleving
Opvoedingsrelatie Relatie tussen opvoeder en kind
Pedagogisch leefklimaat Een klimaat met vaste regels en structuur geeft daardoor
voorspelbaarheid en rust
Opvoedingsmiddelen Handelingen, activiteiten en situaties die door de opvoeder worden
gebruikt om bepaalde doelen proberen te bereiken
Opvoedingsdoelen Opvoedingsondersteuning dat de opvoeders helpt op te voeden.
Zorgen voor regelmaat en orde en consistent handelen: het
overdragen van kennis en het bijbrengen van waarden en normen
Complementair en circulair proces Opvoeder en kind beïnvloeden elkaar wederzijds
Pedagogische verantwoordelijkheid Verantwoordelijkheid van de opvoeder voor het kind die afneemt
naarmate het kind ouder wordt
Pedagogische sensitiviteit Opvoeder moet kunnen inspelen op de noden van het kind
= afstemming v/h pedagogisch aanbod v/d opvoeder op de
pedagogische vraag v/h kind
Pedagogisch aanbod Het aanbod van activiteiten, spelmateriaal en de groepsregels
kunnen goed op de leeftijd en type kind worden afgestemd
Pedagogische vraag De opvoeder neemt de activiteit van vragen serieus en probeert deze
activiteit te stimuleren en te bevorderen
Keuzes De opvoeder moet keuzes maken i/d opvoeding die onder meer
beïnvloed w door normen en waarden
Normatief De professionele opvoeder/begeleider maakt deze keuzes vanuit een
professioneel denkkader ‘normatieve professional’
Opvoedingsdoelen
Opvoedingsdoelen hebben te maken met de mate waarin opvoeding bewust verloopt
Intentioneel karakter = bewust iets willen bereiken met opvoeden
Elke opvoeder streeft in bepaalde mate doelen na (vaak vrijheid en onafhankelijkheid)
Hoofgroepen van doelen
1. Zich leren handhaven in de maatschappij
2. Het dragen van verantwoordelijkheid voor eigen doen en laten
3. Zichzelf ontplooien
4. Mogelijkheden en kwaliteiten ontwikkelen
5. Het ontwikkelen van een eigen identiteit
# doelstellingen hangen samen met maatschappelijke positie, culturele
achtergrond
2
,SAMENVATTING PEDAGOGIEK LUNA BOUDEWYN
Samenhang met culturele achtergrond
Cultuur = een patroon van gedrag, kennis en attitudes dat v generatie op generatie w
door-gegeven en dat v/d ene groep v/d andere onderscheidt of als onderscheidend w
ervaren
Culturele context = een kind groeit op i/e developmental niche die bestaat uit
- de materiële en sociale kenmerken v/d omgeving
- de ideeën die ouders hebben over de opvoeding en ontwikkeling van kinderen
- het gedrag van ouders als opvoeders
REGIO’S FOCUS OPVOEDINGSDOEL OPVOEDINGSSTIJL
Collectivistisc Niet-westers, Groep Gehoorzaamheid en Proximale interacties
h platteland respect - Relatiegericht
- Fysiek contact bela
Individualistis Westers, Individu Autonomie en prestaties Distale interacties
ch stedelijk - Minder fysiek conta
- Meer face-to-face
Mengvorm = autonome-relatiegerichte culturele model
o Komt voor in gemigreerde populaties die collectivistisch (1) waren, maar
nu i/e individualistische (2) context wonen
Opvoedingsdoelen en opvoedingsoriëntaties uit een gezinsenquête uit 2016
OPVOEDINGSORIËNTATIE OPVOEDINGSDOELEN
S
Autonomie Gevoel voor verantwoordelijkheid trekken
Zelfstandig kunnen oordelen
Assertiviteit Voor zichzelf kunnen opkomen
Hun eigen doelen nastreven
Sociaal gevoel Rekening houden met anderen
Verdraagzaam zijn
Conformiteit Zich correct of gepast gedragen
Respect hebben voor andere mensen
Prestatie Goed opgeleid zijn
ijverig en ambitieus zijn
(Ouders kozen het vaakst deze opvoedingsdoelen)
Opvoedingsdoelen hangen samen met historische ontwikkelingen/ m’ppelijke
context
Het belang van opvoedingsdoelen is relatief: het concreet gedrag v/d opvoeder w
bepaald door kenmerken v/d situatie en het gedrag v/h kind
3
, SAMENVATTING PEDAGOGIEK LUNA BOUDEWYN
Als we een patroon vaststellen i/d manier waarop de ouder zich gedraagt in verschillende
opvoedingssituaties = opvoedingsstijl
Daarnaast is het belangrijk te weten welke vaardigheden nodig zijn in iedere
ontwikkelingsfase (het sociaal competentiemodel geeft daar een overzicht van)
Tenslotte is de context van ieder kind anders, bv. kwetsbare kinderen en ouders krijgen
meer te maken met uitsluitingsmechanismen
Opvoedingsstijlen
Opvoedingsstijlen betreffen gedragingen van opvoeders of ouders (die zichtbaar z voor
een buitenstaander) en hun cognities (die onzichtbaar zijn, om die te kennen moet een
buitenstaander deze aan de ouder of opvoeder vragen)
Cognities = wat ouders over opvoeding weten, hoe ze erover denken, de gedachten
over hun eigen opvoeding …
Samenhang tussen gedragingen en cognities v/d ouders is te zien overheen de hele
opvoedingssituaties waarin zij hun kinderen aan het opvoeden zijn
Diana Baumrind (1967) heeft een model ontwikkeld waarin 2 dimensies voorkwamen:
1. Autoriteit (= ouderlijke controle)
o Verwachtingen/eisen die ouders hebben van hun kind als deel v/h gezin
o Toezicht, disciplinering, gehoorzaamheid, sociaal gewenst gedrag
2. Affectie (= ouderlijke liefde/warmte)
o Aanvaarden/stimuleren v individualiteit, zelfstandigheid en
zelfverzekerdheid
o Ouders z gevoelig voor behoeften en noden v/d kinderen
sensitiviteit = mate waarin ouders gevoelig z voor behoeften, gevoelens v
kind
responsiviteit = mate van adequaat reageren op de signalen v/h kind
Obv deze dimensies kwam Baumrind tot 3 categorieën van opvoedingsstijlen
Autoritatieve (= democratische ) Veel warmte, veel controle
Permissieve Veel warmte, weinig controle
Autoritaire Weinig warmte, veel controle
Verwaarlozende (niet door DB) Weinig warmte, weinig controle
- Jaren ’60 en ’70: verschuiving v/e bevels- naar onderhandelingshuishouden
- Recent onderzoek: gedrag v/d opvoeder contextafh. is (H4 opvoedingskompas)
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lunaboudewyn. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.
