Normen en waarden
- waarden: uitgangspunten of principes die mensen belangrijk vinden in hun leven die ze
daarom willen blijven nastreven
- hangt af van opvoeding, omgeving, karakter en levenservaring
- normen: regels over hoe je je op de grond van een bepaalde waarde behoort te gedragen
- dus gevolg van een waarde
Kenmerken maatschappelijke vraagstuk
- gevolgen op grote (verschillende) groepen in de samenleving
- invloed op de hele samenleving (grootschalige vraagstukken)→ macroniveau, maar
ook op individueel niveau→ mirconiveau
- sprake van tegengestelde belangen en visies
- belang: het voordeel dat iemand ergens bij heeft
- belangentegenstellingen kunnen ontstaan uit verschillen in levensovertuiging,
ideologie of maatschappelijke positie
- vaak met materieel (tastbaar) voordeel te maken, maar kan ook immaterieel zijn
- dilemma: een lastige keuze uit twee of meer alternatieven die allemaal duidelijke
nadelen hebben.
- heeft gemeenschappelijke aanpak nodig waarbij overheid een rol speelt
- geld voor hele regio of het hele land, meerdere betrokkenen nodig om probleem op te
lossen
Dynamische samenleving
- dynamiek van de samenleving: constant veranderen van normen, waarden en belangen in een
maatschappij
Kernbegrippen maatschappijleer
- macht: het vermogen om het gedrag of denken van anderen te beïnvloeden, desnoods met
dwang
- formele macht→ macht van bijv. docenten of burgemeester
- informele macht→ bijv. in vriendengroep
- manier waarop iemand het gedrag en denken van anderen kan beïnvloeden, heeft te
maken met machtsbronnen die zij tot hun beschikking hebben
- sociale ongelijkheid: een ongelijke verdeling van kennis, financiële middelen en (politieke)
macht. Bijv. kennis, financiële middelen en macht
- sociale cohesie: de mate waarin mensen zich verbonden voelen met elkaar
§1.2 Kennis van zaken H.1
Desinformatie
- desinformatie: onjuiste of misleidende informatie die expres wordt gemaakt en verspreid om
geld te verdienen, de publieke opinie te beïnvloeden en/of iemand, een groep mensen, een
organisatie of land te beschadigen
- manipulatie: opzettelijk verdraaien of weglaten van feiten
- indoctrinatie: langdurig, systematisch en dwingend eenzijdige opvattingen
opgedrongen met de bedoeling dat zij deze opvattingen kritiekloos overnemen
- kan bijdragen aan ontstaan complottheorieën (samenzwering tussen mensen/groepen met
kwaadaardige bedoelingen)
, - we leven in een informatiesamenleving→ door social media kan iedereen zender en
ontvanger zijn→ communicatieproces (weg van zender naar ontvanger) is dus kort→
hierdoor kan nepnieuws meer schade aanrichten
- gedeelde berichten kunnen in korte tijd een groot aantal mensen bereiken
- filterbubbel: wat iemand online aangeboden krijgt is afgestemd op wat zij eerder
hebben opgezocht, geliked, gepost of gedeeld. → algoritmes, big data, profielen
Referentiekader
- referentiekader: alles wat je bezit aan kennis, ervaringen, normen, waarden en gewoontes
- ook wel van selectieve waarneming: passen info aan aan ons referentiekader
- selectief waarnemen kan stereotypes in stand houden. Stereotype: een vaststaand
beeld van een groep mensen die je allemaal hetzelfde kenmerk toeschrijft
§2.1 Idee en oorsprong van de rechtsstaat H.2
Rechtsstaat
- rechtsstaat: een staat waarin je als burger met grondrechten wordt beschermd tegen
machtsmisbruik en willekeur van de overheid
- democratische rechtsstaat: burgers kunnen indirect meebeslissen over politieke
kwesties
- sociale rechtsstaat: er zijn wetten en voorzieningen om welvaart en welzijn van
burgers te bevorderen
- autoritaire staat: één machthebber of een kleine groep mensen bepalen de regels (dictatuur)
Beginselen/kenmerken rechtsstaat
1) het beginsel van de grondrechten: alle mensen zijn in vrijheid en gelijkheid geboren en
moeten zo ook kunnen samenleven
2) het soevereiniteits- en democratiebeginsel: de mensen sluiten gezamenlijk een
vredesakkoord, het sociaal contract→ de staat is ‘scheidsrechter’
3) het legaliteitsbeginsel: macht overheid is strikt gebonden aan wetten→
vrijheidsbeperkende maatregelen kunnen alleen worden toegepast als het in de wet staat
4) het beginsel van de trias politica: macht van de staat wordt gescheiden/verdeeld, niemand
heeft alle macht
Vertrouwen en wederkerigheid
- in een rechtsstaat is er sprake van sociale vrede en sociale cohesie
- vertrouwen en wederkerigheid gaan hand in hand→ burgers en overheid houden zich beide
aan de regels→ zorgt voor rechtszekerheid: iedereen kan nagaan wat wel en niet mag
§2.2 Grondwet en grondrechten H.2
Ontstaan grondwet
- constitutionele monarchie: een koninkrijk met een grondwet
- censuskiesrecht: kiesrecht waarbij mensen alleen mogen stemmen als ze een bepaald bedrag
aan belasting betaalden
Grondwet
- begrensd macht van de staat
- garandeert vrijheden burgers
- legt fundamentele rechten burgers vast
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper carlijnvanzuilen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
