• Je kan enkele belangrijke competenties toelichten die een leerkracht moet
bezitten om met verschillen om te gaan en kan aangeven met voorbeelden
hoe je hierop kan inspelen.
• Je bent in staat om vanuit verschillende bronnen te komen tot een keuze
van essentiële elementen van een krachtige leeromgeving en kan deze
keuze toelichten.
• Je kan de elementen van een krachtige leeromgeving in een eigen
samenhangend geheel plaatsen waarbij je de onderlinge relaties aangeeft.
Inleiding
Differentiatie zit in de DNA van ervaringsgericht werken. Dat begrip verwijst naar
de houding van de leerkracht, die zich richt naar hoe kinderen de leersituaties
ervaren, naar hoe ze zich voelen en naar hoe intens ze geboeid zijn door de
leerinhoud. Ervaringsgericht werken vraagt een gedifferentieerde aanpak, want
niet Iedereen heeft op hetzelfde moment hetzelfde nodig. Dat lijkt te wijzen op
een pleidooi voor een sterk geïndividualiseerd de aanpak. Dat willen we niet. Dan
missen we immers de kracht die de medeleerlingen kunnen inbrengen om
anderen te motiveren. We pleiten voor een pakket met varianten van
interventies om tegemoet te komen aan wat kinderen nodig hebben: We werken
met heterogene groepen om te leren van elkaar. We werken met een
sporenbeleid dat jezelf uitdaagt om naar het volgende niveau in je leerproces te
zoeken. We werken met varianten van instrumenten. We werken vanuit sterktes
van kinderen, bewerken met peer tutoring. Het pakket heeft slechts zin Als de
leerkracht vanuit een waarderend open, motiverend en gooiengerichte blik naar
het kind kijkt.
‘Differentiatie is een idee zo oud dat effectief onderwijzen.’ Dit staat poppen
polster van onderwijs maak je Samen. En inderdaad die differentiatie is geen
nieuw verschijnsel, maar wel opnieuw brandend actueel. Wellicht heeft dit te
maken met de groeiende diversiteit in onze klassen. Een gevolg van de open
grenzen binnen Europa, de vluchtelingencrisis. Het m discreet en de kennis en
aandacht voor de unieke individuele kenmerken van kinderen. Kinderen
verschillen op het vlak van taalkaders, cultuur, basiskennis van de wereld,
sociale vaardigheden, zelfsturend vermogen, enzovoort. De gemiddelde leerling
van weleer is steeds vaker zoek in onze klassen met hoogbegaafde. Depressieve
leerlingen allochtone, leerlingen, kansarmen, …. Dit zijn de kinderen van de 21e
eeuw. Ze zijn steeds zichtbaar d'r in een diversiteit. Een aspect dat vroeger
minder aandacht kreeg. Ze vragen elk op een andere manier aandacht. Ze
vragen onderwijs dat hen boeit en uitdaagt. En dus zeiden we: Differentiatie is
een vanzelfsprekend fenomeen waar je niet mee omgaat, maar waar je van
uitgaat.’ (Marcel van Herpen.)
1
, Krachtige leeromgeving
Werken aan een sfeer waar kinderen op elkaar kunnen rekenen
Kinderen leren meer van elkaar Als de sfeer veilig en comfortabel is. De ideale
context voor het differentiatiebeginsel, een klimaat waarin kinderen bij elkaar te
rade gaan als ze het moeilijk hebben met iets, Zijn zinnengeen gêne heeft bij iets
wat ze (nog) niet weten, openlijk praten voor elkaar sterker en die ook
benoemen bij elkaar. Dat verkrijg je Natuurlijk niet zomaar. Daar moet je
energie in stoppen. En goede groepssfeer maakt leren voor iedereen makkelijker.
Wat zegt het onderzoek?
1. Positieve sfeer leidt tot meer openheid en bereidheid tot leren.
2. Aandacht voor de sfeer is goed voor de lerenresultaten.
3. Aandacht voor de sfeer doet de persoon als persoon groeien.
Meer uitleg:
Positieve sfeer leidt tot meer openheid en bereidheid tot leren:
Onderzoek van Frederickson Toont aan dat negatieve emoties een
belemmerende invloed hebben op onze cognitieve ontwikkeling en leiden tot
tunnel denken. Poels dieven emoties daartegen vergroten de creativiteit en de
onafhankelijkheid voor inzichten. Positieve emoties verruimen ons denken.
Positieve emoties zijn bijzonder krachtig om op voort te bouwen naar
zelfacceptatie, problemen oplossen en gerichtheid op anderen (Verbondenheid).
Aandacht voor de sfeer is goed voor de lerenresultaten:
Op basis van een review van honderden onderzoeken konden Durlak e.a.
vaststellen dat kinderen van de scholen met programma’s gericht op sociale en
emotionele vaardigheden gemiddeld 11% beter scoren op standaard testen dan
kinderen van scholen Zonder die programma s.
Aandacht voor de sfeer doet de persoon als persoon groeien:
Ilona Boniwell Heeft een programma ontwikkeld rond het zich goed voelen in een
groep en op school. Wanneer kinderen vaardigheden leren, zoals een positief
zelfbeeld, een positieve mindset, een positieve ingesteldheid en positieve
relaties, dan zorgt dat voor een veel grotere weerbaarheid en veerkracht bij
moeilijkheden die ze tegenkomen.
2
, Krachtige leeromgeving
Greep krijgen op het groeiproces
Soms is de leerkracht erg begaan met het lot van kinderen en wil hij of zij te
allen prijze elk kind meenemen in het differentiatie verhaal zonder echt stil te
staan bij hoe het kind deze situatie beleeft. Daardoor gebeurt de differentiatie
van buitenaf en niet vanuit het kind. Het kind voert uit Zonder echt grip te
krijgen op zijn leerproces. Er ontstaat geen eigenschap, geen gevoel van
controle. Seligman noemt dit ‘aangeleerde hulpeloosheid’. Het kind is
voortdurend voor alles, afhankelijk van andere. Het kind leert niet wat het moet
doen om de situatie onder controle te krijgen. Om dat te leren, heeft het kind
regelmatig feedback nodig over de manier waarop het het leerproces kan
beïnvloeden.
Hattie praat over feedback op 4 verschillende niveaus. Deze verschillende
manieren van feedback geven. Hij heeft een duidelijk positief effect op de
leerresultaten:
Je geeft feedback op de taak:
1. Inhoudsniveau: Je geeft feedback op wat goed is en wat fout is. Dit gaat
over het verbeteren van de oefeningen.
2. Persoonsniveau: Je geeft het kind ondersteuning bij de zelf inschatting bij
de resultaten. Je geeft feedback over waar het kind staat met de bedoeling
dat het kind zichzelf correct leert in te schatten en kennis ontwikkeld over
wat het kan. Het kind leert welke oefeningen hij of zij nodig heeft om te
groeien en wordt daarbij minder afhankelijk van de leerkracht.
Je geeft feedback op het proces:
3. Procesniveau: Je hier feedback op waren te kent het leerproces effectiever
kan aanpakken.
4. Zelfregulatieniveau: Je geeft ondersteuning bij de zelfinschatting bij het
proces. Je geeft feedback over het proces met de bedoeling dat het kind
zichzelf correct leert in te schatten en zelfregulatie ontwikkelt. Het kind
leert wat het kan doen Als het fout loopt en wordt minder afhankelijk van
de leerkracht.
De taak Het proces
Inhoudsniveau Persoonsniveau Procesniveau Zelfregulatieniveau
(Leerplangericht) (Zelfkennis) (Het leerproces) (zicht op eigen leerproces)
Inhoudelijk Feedback geven Feedback op de Feedback geven over de
verbeteren over de onderliggende zelfinschatting van het
(correct of niet). zelfinschatting leerprocessen en kind met betrekking tot
Zijn oefeningen van waar het kind stappen die het het leerproces.
begrepen door staat. kind zet in zijn
kind. leren.
3
, Krachtige leeromgeving
De zeven betrokkenheid verhogende factoren
De 7 betrokkenheidsverhogende factoren zijn kijkwijzers om te werken aan een
leeromgeving waarin kinderen kunnen floreren (welbevinden) en tijd vergetend
bezig zijn (betrokkenheid). Ze zorgen voor een leeromgeving waarin kinderen
met plezier aan de slag gaan en het gevoel hebben dat ze voortdurend bijleren.
Een leeromgeving waar ze worden uitgedaagd, geprikkeld en gevoed door
nieuwe ervaringen en nieuwe inhouden. Het gaat daarbij om ontwikkeling en het
breedste betekenis van het woord en het beperkt zich niet enkel tot het
cognitieve luik.
De zeven betrokkenheid factoren kunnen opgedeeld worden in 3 grote rubrieken
die verwijzen naar de psychologische basisbehoeftes van Deci en Ryan. Het is
belangrijk dat je met jouw acties voortdurend In het oog houdt wat je beoogt.
Met die 3 eerste factoren kun je het kind het gevoel geven dat het controle heeft
over zijn eigen leerproces. De beleving en het gevoel van autonomie zijn er erg
belangrijk bij. De werking is autonomie versterkend in de ogen van het kind.
De volgende twee factoren zijn verbindend en vragen een aanpakken waarbij je
de kinderen elkaar helpen en ondersteunen als dat nodig is. Ook vormen van
leren we van elkaar krijgen een plaats.
De laatste twee factoren beogen het versterken van het competentiegevoel van
het kind. In welke mate gelooft het kind en zijn eigen kwaliteiten? In welke mate
weet het kind wat te doen Als het fout loopt? Etc.
Die 7 factoren kun je verder concretiseren in specifieke organisatie vormen.
Geen enkele aanpak kan je a priori uitsluiten. Toch leert de ervaring dat
sommige organisatievormen intrinsiek meer mogelijkheden bieden om verdere
stappen te zetten in een aangepast onderwijsaanbod.
Het is geweten dat hoekenwerk en contractwerk heel wat kunnen bijdragen.
Maar in sommige klassen zie je bijna geen enkele keuze taak haalbaar is voor de
wat tragere leerlingen, want het aanbod vergaan heel wat minder aantrekkelijk
maakt. Dat is uiteraard niet de bedoeling: ook deze voor deze kinderen is een
hoge betrokkenheid nodig om de ontwikkeling gaande te houden. Ook zij moeten
intensief aan de slag binnen het hoeken en contractwerk.
Uiteraard moeten alle kinderen geconcentreerd en geboeid, nauwkeurig en
energiek, tijd intensief, aan volhardend, creatief en zichtbaar betrokken aan de
slag gaan. Dat vraagt heel wat kritische reflectie over het takenaanbod. Zijn de
taken de moeite waard? Is er een aanbod voor alle leerlingen? Zijn de taken
zinvol en de uitdaging, zodat Iedereen kan groeien vanaf het punt waar hij of zij
staat?
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sefanjapaulissen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.