College aantekeningen
Samenvatting alle colleges Publieke managers en leiderschap 2024
Dit document bevat een samenvatting van alle colleges van publieke managers en leiderschap.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 39 pagina's
Voorbeeld 4 van de 39 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
1 beoordeling
Door: vwjfiolet • 3 weken geleden
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting colleges Publieke Managers en LeiderschapCollege 1
2 mogelijke tentamenvragen:
(1) Welke uitspraak over leiderschapsstijl is juist?
Succesvolle leiders worden gekenmerkt door een eenduidige leiderschapsstijl die ze
consequent en onafhankelijk van de situatie gebruiken
Leiderschapstheorie en leiderschapsstijl zijn synoniemen van elkaar
Een leiderschapsstijl omvat een cluster van verschillende gedragingen
Managers kunnen per definitie geen leiderschapsstijl hebben
(2) Welke uitspraak over de door Van Wart en Medina onderscheiden “gedragsdomeinen”
(behavioral domains) van leiders is juist?
Van Wart en Medina onderscheiden 3 domeinen aan publiek leiderschap: taakgericht,
mensgericht en organisatiegericht
Van Wart en Medina onderscheiden 3 domeinen aan publiek leiderschap: mensgericht,
netwerkgericht en politiek gericht
Publieke leiders met een ondersteunende (‘supportive’) leiderschapsstijl moeten volgens Van
Wart en Medina vooral een visie kunnen ontwikkelen
Voor publieke leiders met een strategisch leiderschapsstijl zijn volgens Van Wart en Medina
vooral taakgerichte competenties relevant
3 Gedragsdomeinen van leiders
1. Taakgericht
2. Mensgericht
3. Organisatiegericht
Leiderschap is overal -> niet alleen de grote leiders, ook binnen organisaties etc.
Merk op: de focus in Van Wart ligt vooral op de organisational leader (minder op politici etc.)
Leiderschap: waar hebben we het over?
Leiderschap kun je niet los zien van followers, en overigens ook niet van ‘de aard van het werk’
Je kunt kijken naar typen volgers en typen werk om typen leiders te identificeren
Belangrijk om je te realiseren dat er heel veel verschillende typen leiders zijn. Het is daarom niet
mogelijk om 1 theorie te gebruiken om al die typen te dekken. Ook is er een grote hoeveelheid
competenties te onderscheiden van al die verschillende typen leiders.
Leiderschap is een ‘veelkoppig monster’: er zijn heel veel verschillende typen leiders
Een simpel overzicht van verschillende typen leiders
’T Hart en Tummers
Zij maken op een andere manier onderscheid tussen typen leiderschap:
Politiek leiderschap: Rutte
1
, Administratief leiderschap: gemeentesecretaris
Maatschappelijk leiderschap: Thunberg
Hoe definiëren we leiderschap?
Rainey: Met leiderschap bedoelen de meeste mensen het vermogen van iemand om mensen te
sturen en te stimuleren om doelen te bereiken
Gary Yukl: het proces van het beïnvloeden van anderen om te begrijpen en overeenstemming te
bereiken over wat er moet gebeuren en hoe het moet worden gedaan, en het proces van het
faciliteren van individuele en collectieve inspanningen om gedeelde doelstellingen te bereiken
Van Wart en Medina: proces van het leveren van de resultaten, het ontwikkelen/ondersteunen
van volgers, het afstemmen van de organisatie op haar omgeving. Het sleutelelement is de
servicegerichtheid (het moet publieke waarde genereren). Publiek leiderschap in de publieke
context is dit allemaal.
Leiderschap heeft in de uitwerking van wat het betekent, heel veel verschillende aspecten
Operationele definitie van leiderschap
Leiderschap is een complex proces waarbij de volgende handelingen betrokken zijn:
- Het beoordelen van iemands omgeving en iemands leiderschapsbeperkingen
- Het ontwikkelen van de talrijke noodzakelijke leiderschapseigenschappen en vaardigheden
- Verfijnen en aanpassen van iemands stijl voor verschillende situaties
- Het behalen van vooraf bepaalde doelen
- Het voortdurend zelf evalueren van iemands prestaties en het ontwikkelen van zijn potentieel
Deze definitie vormt basis voor H8 en deel 2 van het boek -> leadership action cycle.
Een leider heeft verschillende competenties nodig
3 terreinen: taken, mensen en organisatorisch. En verschillende functies. Vraagt om verschillende
competenties
Het onderscheid taks, people en organization is belangrijk (maar let ook op ‘change’). Geeft ook aan
waar de focus van een bepaalde leider of leiderschapsstijl op ligt.
Let op: deze driedeling zit verstopt in de leadership action cycle.
Het begrip leiderschapsstijl
1. Verschil Trump en Obama. Trump meer directieve leider, Obama meer participatief.
Definitie leiderschapsstijl
Van Wart beschrijft leiderschapsstijl als: aggregatie van traits, skills en gedrag
Zijn (in gedrag) direct waarneembaar voor volgers, organisaties etc.
Komen vooral in het gedrag van de leider tot uiting
Wordt gebruikt om het meest prominente aspect van wat een leider doet aan te geven
Definitie Van Wart: “Een stijl is een cluster van leidersgedrag van gemiddelde grootte, die wordt
gebruikt om feitelijke of ideale leiderspatronen te beschrijven of voor te schrijven”
2
, Voorbeeld: theorie X en Y van McGregror -> theorie X = mensen zijn lui, ze hebben er geen zin in
en doen niks; leider zit erboven op en controleert. Theorie Y = mensen zijn uit zichzelf
gemotiveerd, willen leren en zijn van nature geneigd om het goede te doen; leider moet
vertrouwen en autonomie geven. Je mensbeeld geeft aan welke leiderschapsstijl je zou hanteren.
Leiderschapsstijlen in Van Wart en Medina (hoofdstuk 2)
1. Laissez-faire
2. Directief
3. Ondersteunend
4. Participatief
5. Delegerend
6. Prestatiegericht
7. Inspirerend
8. Strategisch
9. Collaboratief
10. Gecombineerd -> veel stijlen zijn een mengsel van verschillende stijlen
Deze stijlen vragen om verschillende ‘behavioral competences’
Leiderschapstheorieën gebruiken deze stijlen in een omvattender kader
Vooral moderne theorieën gaan in op de vraag in welke situatie, je welke stijl moet gebruiken
Leiderschapstheorieën zijn eigenlijk clusters van leiderschapsstijlen, die ingaan op welke stijl in
welke situatie
Voorbeeld 1: Typen ondersteunend leiderschapsgedrag
Attent en begripvol zijn
Bezorgdheid tonen voor de behoeften van volgers
Vriendelijk, informatief en bemoedigend zijn
Sympathiek zijn voor de problemen van anderen
Vertrouwen en respect tonen
Volgers helpen vaardigheden en carrières te ontwikkelen
Van Wart en Medina -> in deze stijl ligt nadruk op mensen: adviseren, personeel coördineren,
personeel ontwikkelen, teams motiveren, bouwen en aansturen
Voorbeeld 2: Prestatiegericht
Er is een hoge standaard van uitmuntendheid voor ondergeschikten vastgesteld
Streeft naar continue verbetering
Toont een hoge mate van vertrouwen in het vermogen van ondergeschikten om uitdagende
doelen vast te stellen en te bereiken
Hier ligt volgens Van Wart & Medina de focus op taak en mensen:
Taak: rollen verduidelijken, informeren, delegeren, problemen oplossen, innovatie en creativiteit
beheren
Mensen: personeel adviseren, plannen en organiseren, personeel ontwikkelen, teams motiveren,
bouwen en aansturen
Belangrijke thema’s in de literatuur
Zijn leiders gemaakt of geboren? -> heeft belangrijke implicaties voor training. Maar: ervaring is
de belangrijkste leerschool (voor veel mensen). Weinig mensen die als leider geboren worden.
Er bestaat ook horizontaal leiderschap: zie volgende week college over distributief leiderschap
Zijn managers en leiders hetzelfde?
Leaders versus managers
Managers richten zich meer op de taken, plannen, organiseren, sturen, controleren, regels volgen
3
, Leiders richten zich mee op mensen, inspireren, beïnvloeden, motiveren, bouwen, vormen van
identiteiten
Van Wart en Medina maken er niet zo’n probleem van en geven aan dat ze beide begrippen door
elkaar gebruiken, omdat leiders vaak ook managen
Leiderschapstheorie
Er zijn heel veel verschillende theorieën, die veelal ingaan op de vraag welke vorm van
leiderschap het ‘beste’ is
In hun eerste hoofdstuk behandelen Van Wart en Medina een zestal centrale benaderingen die
‘de tijdsgeest’ (wat is de dominante benadering in een bepaalde periode?) beschrijven
Namelijk:
2. Great man (voor 1900, maar nog steeds populair)
3. Trait (1900-1948) – nadruk op kenmerken van leiders -> probleem: ging lang niet altijd op
4. Contingency (1948-1980) – nadruk op situationele context -> leiderschap is afhankelijk van de
situatie
5. Transformationeel (1978-heden) – nadruk op verandering -> contexten gaan heel erg uit van
de situatie zoals die is, maar we hebben ook behoefte aan verandering en hoe je dit kunt
bereiken
6. Servant (1979 – heden) - nadruk op ethiek en integriteit-> debat over wat kan en wat niet, en
wat moet worden verstaan onder een ethisch competente leider.
7. Multifaceted (1990-heden) – integratie en meer nadruk op horizontaal leiderschap -> al die
verschillende aspecten van leiderschap combineren, fusie van theorieën
Wat doen Van Wart en Medina?
Geeft een overzicht van leiderschap theorieën en benaderingen -> deel 1
Wat maakt een leider effectief en welke competenties zijn daar belangrijk voor -> deel 2. Aan de
hand van Leadership Action Cycle (LAC)
Toepassing op publieke context, loopt door hele tekst heen
Centrale vragen Van Wart bij elke theorie
Basisvraag: welke prestatiedoelen beogen specifieke leiderschapsstijlen te bereiken en onder welke
condities?
Wat is de achtergrond van de theorie en wat beoogden de centrale onderzoekers?
Wat zijn de contingentiefactoren (indien aanwezig) -> dus in welke situatie gaat de theorie op
Welke stijlen stelt de theorie centraal?
Naar welk type ‘performance’ kijkt men?
Wat zijn de sterke en zwakke punten van de theorie?
Basismodel deel 1: causal chain model
Dient om leiderschapsbenaderingen samen te vatten en te vergelijken.
3 onderdelen: leiderschapsstijlen, contingentiefactoren en prestatiedoelen
Dit model leggen zij op iedere model
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lieskezijlstra2002. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 75323 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen
