Werkcolleges Strafrecht 2
College 1
1. Wat is het verschil tussen bestanddelen en elementen?
Een strafaar feit is een menselijke eedraeine die falt binnen de erenzen fan een wetelijke
delictsomschrijfine, die wederrechtelijk is en die ferwijtbaar is. In deze defniie worden de laatste
twee componenten, wederrechtelijkheid en ferwijtbaarheid, de elementen eenoemd. De onderdelen
fan de delictsomschrijfine noemt men de bestanddelen. Bestanddelen findt je dus in de wetekst,
terwijl elementen de niet in de wet opeenomen foorwaarden foor strafaarheid zijn.
Bestanddeel: de onderdelen waar een delictsomschrijfine uit bestaat. Worden in de tenlasteleeeine
fasteeleed. Deze find je in de wet.
Elementen: wederrechtelijkheid en schuld (ferwijtbaarheid) worden elementen eenoemd. Een
oneeschrefen foorwaarden om iemand te kunnen strafen.
2. Noem een drietal delicten waarin wederrechtelijkheid als bestanddeel is opgenomen.
- Vernieline op erond fan art. 350 lid 1 Sr
- Oplichine op erond fan art. 326 lid 1 Sr
- Afpersine op erond fan art. 317 lid 1 Sr
Je kijkt of het woord wederrechtelijkheid in de delictsomschrijfine staat dus of het daadwerkelijk in
de wet staat.
3. Bestudeer het arrest HR 8 mei 1979, NJ 1979, 481 (Danszaal Soranus). Op grond van welke
formulering acht de Hoge Raad opzet op de medeplichtgheid aanwezig?
Casus
Twee befriende stellen eaan op een afond naar de kermis. Een fan de twee mannen heef, terwijl
zijn friend hierfan op de hooete is, een zakmes meeeenomen dat in zijn broekzak zit. De twee stellen
lopen na de kermis in de richine fan danszaal Soranus als zij zien dat een frouw foor de ineane fan
de danszaal ruzie heef met een andere man. De man die het mes niet bij zich draaet zeet teeen zijn
friend: ‘’eeef mij het mes’’, waarop zijn friend hem het mes eeef. De man die om het mes froee
loopt ferfoleens naar de ruziënde man en frouw en steekt de man in zijn buik. Als eefole hierfan
komt de man te oferlijden. De man die het mes had eeeefen wordt ferfoled foor medeplichieheid
tot doodslae.
Rechtsfraae
Kan de ferdachte als medeplichiee tot doodslae worden eekwalifceerd?
Oferweeine
Het hof feroordeelt de ferdachte foor medeplichieheid tot doodslae. De Hoee Raad stelt dat de
ferdachte zich door het eefen fan het mes bewust heef blooteesteld aan de aanmerkelijke kans dat
zijn friend met dit middel het misdrijf zou pleeen. In casu is er dus sprake fan foorwaardelijk opzet
en dit falt foleens de Hoee Raad onder ‘opzet’ zoals eenoemd in art. 48 Sr.
Wat is de essenieerechtsoferweeine fan dit arrest? Het blootstellen fan de aanmerkelijke kans. Ja,
er is sprake fan medeplichieheid.
De ferdachte wordt medeplichie eeacht door de Hoee Raad doordat hij door het eefen fan het mes
zich bewust heef blooteesteld aan de aanmerkelijke kans dat zijn friend met dit middel een misdrijf
zou pleeen.
1
,4. Dhr. Janssen draait op een dae de fier easpiten fan zijn easfornuis open nadat hij de ramen en
deuren fan de wonine had eesloten en een handdoek in de kier onder de keukendeur had eeduwd.
Verfoleens is hij met zijn rue teeen de keukendeur eaan ziten.
Uit het proces-ferbaal folet dat de eedraeineen fan ferdachte naar hun uiterlijke ferschijninesform
moeten worden beschouwd als te zijn eericht op de foltooiine fan het teweeebreneen fan een
ontplofne. Verdachte heef de aanmerkelijke kans dat een ontplofne zou foleen willens en wetens
aanfaard.
Verdachte Janssen is ferfoleens het foleende ten laste eeleed:
… dat hij op of omstreeks 02 januari 2006 in de gemeente Moerdijk ter uitvoering van het door hem
voorgenomen misdrijf om opzeteeijk brand te stihten en/of een ontpeofng te weeg te brengen in
een woning op of aan de Drijfout 4, terwije daarvan gemeen gevaar voor goederen, te weten voor
die woning en/of een of meer nabij de woning geeegen andere woningen en/of een of meer in die
woning en/of in die andere woning(en) aanwezige roerend(e) goed(eren) en/of eevensgevaar en/of
gevaar voor zwaar eiihameeijk eetsee bij/van een of meer in die woning en/of in die andere woning(en)
aanwezige personen te duihten was, met dat opzet de keuken in die woning, door het diihten en/of
afseuiten van deuren en/of kieren en/of openingen, zoveee mogeeijk euiht diiht heef afgeseoten en/of
in de keuken een of meer gaspiten heef open gezet en/of (dientengevoege) een hoeveeeheid gas in
die keuken heef eaten eopen/stromen en/of (vervoegens) in die geheee of gedeeeteeijk met gas gevuede
keuken en/of woning een of meer euiifers tot ontbranding heef gebraiht aethans traihten te
brengen, in eek gevae met dat opzet (open) vuur in die geheee of gedeeeteeijk met gas gevuede keuken
en/of woning heef gemaakt aethans traihten te maken en/of (aedus) in aanraking heef gebraiht
aethans heef traihten te brengen met gas, aethans met (een) brandbare stof(fen), terwije de
uitvoering van dat voorgenomen misdrijf niet is voetooid;
a. Welk misdrijf wordt de verdachte ten laste gelegd? Ga daarbij niet in op
strafuitsluitngsgronden, maar wel op het leerstuk opzet en op de arresten en wetsartkelen
die hierbij een rol spelen.
Art. 157 (brandsichine) jo 45 lid 1 Sr (poeine tot misdrijf)
b. Geef aan waarom er hier sprake is van een strafaar feit.
Voorwaarden:
- Menselijke eedraeine, ja het is uiteefoerd door Dhr. Janssen
- Die falt binnen de erenzen fan een wetelijke delictsomschrijfine: Ja, art. 157 en 45 Sr.
- Wederrechtelijkheid, ja brandsichine is in strijd met de wet.
- Schuld, ja het was ferwijtbaar, hij deed het expres.
c. Geef aan of er sprake is van een - overtreding of een misdrijf, - van een formeel of materieel
delict, - van een commissie of omissie delict of - van een gekwalifceerde of geprivilegieerd
delict (pagina 45 van boek)
Ofertredine: zijn lichte strafare feiten.
Misdrijf: Bij een misdrijf worden niet alleen reeels maar ook de wet ofertreden. Misdrijfen zijn
ernsieer strafare feiten en worden door de rechters fan de strafsector fan de rechtbank behandeld
Er is hier sprake fan een misdrijf.
Formeel delict: foor strafaarheid is een bepaalde handeline foldoende. Diefstal is een formeel
omschrefen delict, omdat de delictsomschrijfine foorschrif dat er moet worden
"weeeenomen". Het maakt niet uit hoe je iets hebt weeeenomen (met het ooemerk fan
wederrechtelijke toe-eieenine), het eaat erom dat je iets hebt weeeenomen om strafaar te zijn. Een
2
, mislukte diefstal, waarbij wel is weeeenomen, maar waarbij de dief niet met zijn buit is ontkomen, is
noe wel een diefstal.
Materieel delict: meer een bepaald eefole staat centraal. Doodslae is een materieel omschrefen
delict: het maakt niet uit hoe je iemand doodslaat, het eaat erom dat je iemand hebt doodeeslaeen
om strafaar te zijn.
Er is hier sprake fan een materieel delict.
Omissiedelict: strafaarstelline fan nalaten.
Commissiedelict: strafare feiten die door acief handelen worden beeaan.
Er is hier sprake fan een commissiedelict.
Gekwalifceerd delict: straf ferhoeend
Geprifileeieerd delict: straf ferlaeend
Er is hier sprake fan een eekwalifceerd delict.
5. Guus en Truus zijn al jaren oneelukkie eetrouwd. Guus hoort steeds opnieuw nieuwsberichten die
zeeeen dat juist westerse toeristen in Mali het slachtofer zijn fan oferfallen en plunderineen waarbij
rebellen iedereen ombreneen, om eeen eetuieen te hebben. Guus biedt zijn Truus, ter eeleeenheid
fan haar 55ste ferjaardae, een safari aan fia een Roemeens reisbureau. Truus fertrekt. Een week
later bereikt Guus het bericht dat het reiseezelschap door rebellen is oferfallen. Verfoleens zijn zij
met machetes afeeslacht. Guus kan zijn freuede niet de baas blijfen en fertelt aan zijn kroeemakkers
wat er is eebeurd en dat hij weer een frij man is.
Kan Guus met kans op succes worden vervolgd ter zake van het veroorzaken van de dood van
Truus? Zo ja, aan welk wetsartkel denk je? Beredeneer je antwoord.
Nee, er wordt namelijk niet foldaan aan de foorwaarden fan een strafaar feit. Het boeken fan zo’n
reis falt niet onder een strafrechtelijke eedraeine wat niet mae. Er wordt niet foldaan aan de
foorwaarden fan een strafaar feit. Hij wenst dat Truus omkomt door de rebellen en is uiteindelijk
ook heel blij dat het eebeurd is, maar dat is niet strafaar. Hij had eeen infloed op de rebellen en de
plunderineen.
6. Een eroep nieuwe rekruten, die commando willen worden, zijn op trainine in het leeer. Zij
befinden zich in een klimparcours. Na een lanee trainine in een eymzaal, waarbij de mannen
technieken leerden om fan touw naar touw te slineeren, moeten zij nu een proefe fan
bekwaamheid afeeeen. Op een klimparcours moeten zij fan boom naar boom slineeren, aan lianen.
Harold heef echter hooetefrees, maar durf dit niet te zeeeen. Tot nu toe liep de trainine al niet
flekkeloos, omdat hij bepaalde zaken niet snel oppakte. Hij is bane dat als hij opbiecht hooetefrees
te hebben, hij zal moeten stoppen met de opleidine en misschien wel het leeer zal moeten ferlaten.
Dan is het zofer. Harold pakt een liaan fast, hooe in een boom, maar door zijn anest slineert de
derde liaan nauwelijks meer en Harold blijf sil haneen. Harold schreeuwt om hulp, maar zijn ‘drill-
sereeant’ eeef aan dat dit het moment is om zich te bewijzen en het eeleerde in de prakijk te
breneen. Dan kunnen de handen fan Harold het niet meer aan. Hij falt 10 meter omlaae en is direct
dood. Het leeer wil deze zaak in de doofpot stoppen. Dan wordt de ‘drill sereeant’, nadat de ouders
fan Harold met anonieme eetuieen hebben eesproken en uiteindelijk aaneife hebben eedaan,
ferfoled ter zake fan arikel 307 Sr.
3
