Samenvatting voor het vak: Psychologische Stromingen van het boek: Het palet van de psychologie van de auter: Jakop Rigter. (Inclusief tentamenvragen uit het boek!)
H1. Psychologie: een palet vol theorieën
H2. Psychoanalyse
H3. Behaviorisme
H4. Humanistische psychologie
H5. Cognitieve psychologie
...
samenvatting voor het vak psychologische stromingen van het boek het palet van de psychologie van de auter jakop rigter inclusief tentamenvragen uit het boek h1 psychologie een palet vol theo
Samenvatting boek: Het palet van de psychologne
Auteur: Jakop Rngter
H1 Psychologne: een palet vol theorneën
1.2.Wat is psychologie?
Psychologne = een wetenschap waarbij zowel het gedrag van mensen wordt bestudeerd als
de gevoelens en gedachten die mensen hebben bij het ervaren van hun gedrag en
de omstandigheden waarin dat plaatsvindt.
Intern = binnen een wetenschap (Hier zijn veel meningsverschillen tussen psychologen
onderling)
Extern = vanuit andere wetenschappen (De psychologie kent van oudsher veel raakvlakken
met andere mens- of sociale wetenschappen bv. psychopathologie)
Géén overeenstemming over de defniiei
1.3.Theorieën
Theorneën zijn te typeren als referentekaders waaruit psychologen te werk gaan.
-Het werkt als een brnl (gedrag/omstandigheden -> kijken naar en ontdekken verbanden bv. hoe
eetstoornis is ontstaan, er zijn verschillende invalshoeken)
-Fungeert als een zoeklncht: sommige aspecten worden belicht (voordeel) andere juist onderbelicht
(nadeel)
-Meerdere theorieën kunnen zaken verschillend beschrnjven en verklaren
-Theorieën komen en gaan (vaak reacte op de ander, in bepaalde tjdsperiode populair en in een
ander niet)
Drne functes:
1). Systematseren of ordenen:
-Het ordenen van de werkelijkheid
-Het beschrijven van wat er wordt waargenomen
-Belangrijke wetenschappelijke eis: de procedure van verwerving is dundelnjk en controleerbaar (=
expliciete regels)
2).Verklaren en voorspellen: (In hetzelfde onderzoek moet dezelfde situate vvvrkomen)
-De resultaten kunnen verklaard worden door aan te geven dat ze in specifeke omstandigheden
bereikt worden.
3).Heurnstsche functe: (bij een andere situate, wat je buiten de situate niet zal doen)
-Op grond van het inzicht dat de theorie heef opgeleverd kunnen nneuwe voorspellnngen gedaan
worden (experiment Milgram -> in hoeverre gaan gehoorzame mensen verder in opdracht van een
machtge extra volt toedienen op anderen? Doden tot gevolg!)
1.4 Kenmerken psycholognsche stromnngen
1.4.1.Geschiedenis van theoretsche stromingen
Altjd een historische ontwikkeling - schoolvorming (groepen mensen die theorie vormen)
Altjd onder invloed van cultuur en tjdstp van ontstaan
Stromingen reageren op elkaar (bv. bij milieuverwaarlozing komt er een groene politeke
partj)
Er is vaak sprake van wisselende modes en slingerbewegingen
Stromingen maken gebruik van elkaars inzichten (bv. behaviorisme -> cogniteve
gedragstherapie)
, Nadruk op efectviteit: evidence based. (wetenschappelijk herhaalbaar)
Voorbeeld jeugdcriminaliteit
Vroeger zeiden ze dat criminaliteit door sociaal of psychisch funcioneren te maken heefi u zijn er
ook aanwijzingen dat het ligt aan een lage hartslag en stresshormooni Puzzelstukjes zijn nodig om
menselijk gedrag te verklareni Er is een wisselwerking tussen biologische factoreni
1.4.2.Mensbeelden bij theoretsche stromingen
Een mensbeeld kent twee aspecten:
Wie zijn wij? (Beschrijving van de eigenschappen)
Wie behoren wij te zijn? (Het is toch niet normaal hoe hij zich gedraagt? Dat is onmenselijk!
=doelbeeld, hoe mensen zich behoren te gedragen wordt bepaald door cultuur)
-> Wordt bepaald door cultuur: bvi hoofd vs harti
1.5.Indelnngen van theoretsche stromnngen
1.5.1.Mensbeelden in de psychologie
Drne mensbeelden nn de psychologne
Mechanistsche mensbeeld (= minst complex)
Organistsch mensbeeld
Personalistsch mensbeeld (= meest ingewikkeld)
Alle drie de niveaus zijn in het menselijk gedrag aanwezigi
,Mechannstsch mensbeeld
-De mens is samengesteld uit afzonderlijke delen, met elk andere eigenschappen. (bv. spieren,
boten, hormonen)
-Delen van mens kunnen zelfstandig bestuurd worden
-Mensen worden door externe krachten voortbewogen -> Gedrag van mens is reactef (reacte op
externe prikkels)
-Delen kunnen los van sociale of materiële omgeving bestudeerd worden bv. reacte is en blijf
hetzelfde, ookal gebeurd het thuis of op werk.
Untgangspunten mechannstsch mensbeeld
Geen onderscheid tussen dieren en mensen
Verklaring is lineair causaal (A veroorzaakt B, bv. griep wordt veroorzaakt door virus)
Als alle onderdelen bekend zijn, kennen we het geheel
Mensen en onderdelen van mensen kunnen zelfstandig bestudeerd worden zonder rekening
te houden met hun omgeving
Voorbeeld: Behaviorisme (belonen van gedrag -> Pavlov)
Organnstsch mensbeeld
-Mensen zijn een geheel, een groeiend organisme.
-Er is sprake van een interne en externe dynamiek:
Interne dynamiek = er vindt geen opdeling plaats (is niet statsch)) de onderdelen beïnvloeden elkaar
en zijn niet los van elkaar te zien. (een groeiend kind kan telkens nieuwe capaciteiten verwerven)
Externe dynamiek = er is een wisselwerking met de omgeving. (een mens wordt beïnvloedt door de
omgeving)
Untgangspunten organnstsch mensbeeld
Mens en dier zijn gelijk, behalve dat mensen een sociale/culturele omgeving hebben en
dieren niet
Verklaring is circulair causaal (A veroorzaakt mede B en B veroorzaakt mede A)
Het geheel is meer dan de som der delen
Mensen zijn niet los van hun omgeving te bestuderen
Voorbeeld: Systeemtheorie
Personalnstsch mensbeeld (gaat een stap verder dan de andere twee mensbeelden, de andere twee
mensbeelden sluiten personalistsch mensbeeld uit, andersom niet)
-Gaat uit van het unieke karakter van mensen, mensen scheppen zelf cultuur.
-Mens staat niet alleen in wisselwerking met de omgeving, maar geef er ook vorm aan.
-Mens verleent zin of betekenis aan de wereld.
-Geloof en spiritualiteit zijn belangrijke thema’s. Dat benadrukt het verschil tussen mensen en dieren.
-Mensen kunnen toekomstgericht denken.
-Mensen handelen doelgericht.
Untgangspunten personalnstsch mensbeeld
Mensen en dieren zijn niet gelijk
Mens wordt gezien als een geheel, niet in delen
Mensen handelen doelgericht en zijn verantwoordelijk voor eigen gedrag
Voorbeeld: Psychoanalyse
, Methoden nn de psychologne
Drne methoden van kennnsverwervnng nn de psychologne:
1.Verklarende
2.Verstehende
3.Hermeneutsche
1.Verklarende methode
Objectviteit en controleerbaarheid van de kennisverwerving staat centraal.
Kennisverwerving door objecteve verbanden aan te tonen en door algemeen geldende
weten te formuleren.
Gedrag van mensen wordt opgedeeld in kleine delen die goed te meten zijn.
Wordt toegepast op observeerbaar gedrag (reductonisme =herleiden tot) -> bepaalde
dingen niet betrekken in onderzoek.
‘Harde’ kant van de psychologie. (Gedachten van mensen zijn subjectef en telt niet mee in
wetenschappelijk onderzoek)
Correspondeert vooral met het mechanistsch mensbeeld.
2.Verstehende methode
Subjectviteit, complexiteit en verstehen (=begrijpen) staan centraal.
Therapeut ‘kruipt in de huid’ om iemand te kunnen begrijpen. (Welke emotes zijn er?
Waarom doe je dat?)
Mensen zijn complexe gehelen en dus meer dan de som der delen.
‘Zachte’ kant van de psychologie.
Correspondeert vooral met het organistsche mensbeeld.
3.Hermeneutsche methode
Gaat uit van ‘theoriegeladen’ waarneming van mensen (interpretate van situates) -> de
omstandigheid bepaalt hoe je reageert in situates bv. honger -> bakker (broodje kopen) of
geen honger -> bakker (geen broodje kopen).
Zoekt niet naar (verklarende) weten, maar naar wat gebeurtenissen betekenen voor
mensen.
Sluit aan bij het personalistsche mensbeeld.
Hoe moeten we gebrunkmaken van de mensbeelden?
-Bril: bepaalde aspecten van de werkelijkheid worden belicht -> eenzijdigheid! (Je mist elementen)
-Hersenonderzoek:
Automatsch gedrag (hersenstam =reptelenbrein regelt dit bv. ademhaling, oogrefex)
Emotes (limbisch systeem, hormonen spelen een belangrijke rol)
Intelligent handelen (neocortex bv. intelligente, plannen)
1.5.2.De algemene systeemtheorie (AST)
-Metatheorne (= abstract) t.b.v. dynamisch denken, de relates tussen mensen (en theorieën) worden
in hun context benadrukt. (Men geloof niet in absolute kenmerken, maar de waarde van een
kenmerk wordt pas duidelijk in een bepaalde context)
Biedt een overkoepelend (holistsch = als geheel) kader waarbinnen de verschillende sociale
wetenschappen zijn geïntegreerd.
-Het BnoPsychoSocnale model biedt een vereenvoudigde versie aan m.b.t. mensen. Kan
gecombineerd of een deel (= Versimpeling om stromingen te vergelijken)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper tjiyukan. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.
