THEMA 13: PROEFDIERKUNDIGE ETHIEK
De verschillende ethische theorieën (Utilitarianism, Deontology, Ethics of care) kennen en deze kunnen
vertalen naar dierexperimentele vraagstukken
Utilisme: het vermogen om genot en pijn te ervaren maakt dieren tot object van zorg. Moreel is dat wat
nuttig is. Je denkt na over de baten en de kosten van een dierproef. Baten zijn dan gezondheid, kwaliteit
van leven. Kosten gaan over het ongerief van de dieren. Een dierproef is acceptabel wanneer de baten
groter zijn dan de kosten: the greatest satisfaction of preferences for the greatest number.
Deontologie: dieren hebben het vermogen om het eigen leven positief (genot) of negatief (pijn) te
ervaren. Alle normale zoogdieren van 1 jaar of ouder kwalificeren. Dieren hebben daarom intrinsieke
waarde en op basis daarvan (morele) rechten. Dierproeven schaden het recht om niet onderworpen te
worden aan pijn en recht op leven. Dierproeven zijn in deze richting dus eigenlijk niet mogelijk. Denkt niet
in termen van gevolgen, maar om dat wat je doet (rechten van het dier moet je respecteren).
Kennis hebben van de verschillende opvattingen die in de maatschappij leven ten aanzien van het
wetenschappelijke gebruik van dieren en ben je jezelf bewust van de noodzaak die te respecteren
Antropocentrisme: mens staat centraal, belangen van de dieren zijn ondergeschikt. De mens kan doen
met de dieren wat hij wil. De waarde van het menselijk leven staat boven dat van het dier. Dierproeven
zijn geoorloofd omdat ze bijdragen aan menselijk geluk, gezondheid en welvaart.
Pathocentrisme: in ethisch opzicht is er geen relevant onderscheid tussen mens en dier (gelijkwaardig).
Het vermogen van genot en pijn ervaren telt als moreel minimum. Dominantie van mens over dier is
instrumenteel en speciesistisch.
Biocentrisme: dominantie van mens over dier is instrumenteel en speciesistisch. Focus op ervaringen van
genot en pijn is te beperkt: alles wat leeft heeft een eigen waarde. Respect voor alles wat leeft. Planten
zijn daarom óók object van morele zorg. Proeven met planten kunnen moreel problematisch zijn.
Genetische modificatie van dieren potentieel problematisch.
Decentralisme: het probleem met de centrische posities is dat ze zoeken naar overeenkomsten. Het
concept van morele status is te binair (te twee polig) en het continueert dominantie en hiërarchie. Wat er
ethisch toe doet is particulariteit: zorgrelaties met unieke anderen (dus niet [alleen] onpersoonlijke
rechten en plichten).
Theocentrisme: in Joodse, christelijke en islamitische geloofstradities wordt het dier verstaan als
(mede)schepsel. Dieren hebben als schepselen een eigen aard en waarde. Niet ieder gebruik van dieren is
te rechtvaardigen, zoals in het antropocentrisme. De mens is door God aangesteld als verantwoordelijk
beheerder.
Decentralistische deugdetiek
Deugden: gevestigde positieve karaktereigenschappen om op een bepaalde wijze ontvankelijk te zijn en te
handelen, essentieel voor een goed menselijk leven. Een voorbeeld is compassie; ontvankelijkheid voor
het leed van andere en een bereidheid om hier naar vermogen iets ten positieve aan te veranderen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lifesciences. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.