THEMA 11: GEDRAG, STRESS, WELZIJN,
HUISVESTING EN WELZIJNSBEWAKING
De vijf vrijheden van een proefdier, en de wijze waarop die op laboratoriumsoorten van toepassing zijn
kennen
De vijf vrijheden van een proefdier zijn:
1. Vrij zijn van dorst, honger en ondervoeding toegang tot eten en drinken en een dieet om
volledige gezondheid te behouden.
2. Vrij zijn van ongemak door het creëren van een passende omgeving inclusief schuilplaats en
een comfortabele rustplek.
3. Vrij zijn van pijn, blessures en ziekten door preventie of snelle diagnoses en behandeling.
4. Vrij zijn om normaal gedrag te uiten door het dier genoeg ruimte te geven, goede faciliteiten
en gezelschap van andere dieren van deze soort.
5. Vrij zijn van angst en stress door condities te creëren die mentaal lijden vermijden.
Bekend zijn met de wettelijke definitie van het begrip welzijn
Welzijn is het in fysieke/fysiologische en psychische balans zijn met je omgeving. Lichamelijk en geestelijk
moet het dier zich dus goed voelen. Het welzijn bevorderen is van belang, omdat: standaardisatie van de
resultaten, de wet het eist en het een morele plicht is. Het welzijn registreer je in het onderzoeksplan,
welzijnsdagboek en welzijnsevaluatie. Hierin staat ook als er niks is. Als er niks staat, betekent dat
namelijk dat je er niet geweest bent.
Normaal of wenselijk gedrag en uiterlijk van individuele dieren herkennen, binnen de context van de
soort, de omgeving en de fysiologische toestand.
Gedrag herkennen bij dieren doen we aan de hand van zien, horen, ruiken en voelen. Stand van kaken,
ogen, oren, snorharen en de kleur de van huid geven essentiële informatie over het dier. Er zijn
verschillende grimace scales die helpen het uiterlijk van dieren te beoordelen.
Tekenen van zowel welzijn herkennen als van abnormaal gedrag, ongemak, pijn, lijden of angst en weten
hoe het dier pijn, lijden en angst kan beheersen (coping styles).
Zien: ogen, oren, neus, beweging, vacht en houding (boller gaan zitten). Een dier kan cyanotisch worden,
doordat er minder bloed naar minder belangrijke organen gaat (huid, pootjes). Hierdoor gaat de
temperatuur omlaag anesthesie wordt potenter meer onderdrukking van bloeddruk en hartslag
ellende.
Ruiken: diarree en plas (NH3)
Horen: vocalisatie/stilte en knarsetandend
Voelen: lichaamstemperatuur, ademhalen (HR, ook zien) en ribben (ook zien)
Uitleggen wanneer acute stress dan wel chronische stress ontstaat bij proefdieren
Acute stress ontstaat bij het overzetten van een rat in een schone kooi.
Chronische stress ontstaat bij huisvesting met een agressieve kooigenoot.
Fysieke stress kan ontstaan als je een rat/muis oppakt. Geestelijke stress ontstaat bijvoorbeeld bij het
individueel huisvesten van een groepsdier.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lifesciences. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.