Hierbij aantekeningen van de hoorcolleges 2023/2024 van beleids- en evaluatieonderzoek. Waar nodig enkele elementen uit de literatuur toegevoegd ter verduidelijking.
Beleidscyclus. Een vijf-stappenplan hoe beleid
gemaakt wordt van begin tot eind.
1. Agendering. Het aankaarten een
situatie waarvoor beleid gemaakt dient
te worden.
2. Formuleren. Bewindslieden maken
beleid.
3. Vaststellen. Er wordt gekozen door
verschillende instituties of het beleid
wel geïmplementeerd moet worden.
4. Implementatie. Het invoeren van het
beleid in de maatschappij.
5. Evaluatie. Onderzoeken voor tijdens en
na de invoering van het beleid of het
beleid effectief is.
Type beleidsevaluaties
Formatieve beleidsevaluatie. Beleidsevaluatie toepassen voordat het beleid is ingevoerd.
Summatieve beleidsevaluatie. Beleidsevaluatie toepassen nadat het beleid geïmplementeerd is.
Er zijn 3 soorten beleidsevaluatie:
1. Ex ante. Voorafgaand aan de implementatie een voorspelling doen of het beleid effect zal
hebben. Dit kan door wetenschappelijk onderzoek te bestuderen of bestuderen hoe goed het
middel tegen het probleem zal werken door van tevoren neveneffecten te voorspellen.
2. Ex durante. Tijdens de implementatie evalueren. Hiermee bestudeer je de eerste
(neven)effecten.
3. Ex post. Je bestudeert de effecten achter een geruime tijd nadat het beleid is
geïmplementeerd.
Tijdstip Hardheid Functie
Ex ante Wordt uitgevoerd tijdens Weinig empirisch bewijs, Helpt om de juiste keuze
de voorbereiding; voor gebaseerd op voor een interventie te
de implementatie. inschattingen. maken.
Ex durante Wordt uitgevoerd Gebaseerd op eerste Bijsturen om betere
tijdens de conclusies en conclusies te krijgen en
implementatie. inschattingen van neveneffecten te
neveneffecten. beperken.
Ex post Wordt uitgevoerd nadat Door empirie kent het Verantwoording en
de implementatie harde conclusies. verbetering.
volledig is uitgevoerd.
,Toename beleidsevaluaties
In de afgelopen decennia is er een toenemende trend ontstaan waarin evidence based policy wordt
ingevoerd door beleidsevaluatieonderzoeken. Beleidsevaluatie is minder een politiek ding, maar is
meer een kernwaarde van beleidsorganisaties geworden. Het wordt ook wel good management
genoemd, wat gedaan wordt met beleidsevaluatie.
New public management. Ministeries en beleidsorganisaties willen zo efficiënt mogelijk zijn in het
maken van beleid. Hierdoor worden ze een soort business like. Dit zijn organisaties die alles heel erg
op orde hebben waardoor er beleidsevaluaties kunnen worden uitgevoerd. Dit heeft als doel dat
beleid beter werkt met minder kosten zodat de samenleving efficiënter verbeterd.
Accountability. Verantwoorden over of het beleid effectief is door ministeries en beleidsmakers. Door
evaluatie kan bijvoorbeeld EU zich verantwoorden dat ze de juiste keuze nemen door WO-onderzoek
te gebruiken.
Hoe is deze trend ontstaan? En wat zijn de verklaringen. Dit kunnen we doen door 2 waves te
bestuderen:
1. Wave 1 (jaren 60 en 70). In Noordwest-Europa en de VS is de economie fors ontwikkeld door
een menging van verschillende markten. Beleid is een correctie van de open markt en om dit
te ontwikkelen was het verstandig om empirisch bewijs te hebben. Hierdoor kwam er een
toenemende vraag aan new public management. Hierdoor had men bewijs dat de correctie
op de markt daadwerkelijk werkt en niet dat er een regel gemaakt wordt die niet werkt en
een belemmering is voor de open markt.
2. Wave 2 (jaren 90). New public management ontstond: ministeries en beleidsorganisaties
wilden efficiënt zijn met het beleid en resultaten zien. Daarbij moeten ze verantwoording
(accountability) nemen en dat kan door evaluatie. Er is veel kritiek op de EU en door
verantwoording kan de kritiek weerlegd worden; wetenschappelijk onderzoek ondersteund
deze benadering. Er kwam een toenemende macht in de EU waardoor er verantwoord moet
worden wat ze doen, hiervoor was beleidsevaluatie een ideale uitkomst.
Een voorbeeld is de EU-gelden naar Zuid-Europa, aangezien wetenschappelijk onderzoek dit
ondersteunt, kunnen ze verantwoorden waarom er zoveel geld daarnaar toe gaat.
De EU wil werken via new public management met de gedachte dat alles efficiënt moet zijn. Dit
betekent zo goed mogelijk werkend beleid met zo min mogelijk kosten. Hierdoor kunnen ze zich
verantwoorden waarom ze dingen doen zoals ze doen. Het helpt als je bewijs uit wetenschappelijk
onderzoek hebt achter de gemaakte keuzes voor interventies.
Fundamenteel onderzoek. Combinatie van grondig, systematisch ex ante en ex post onderzoek om te
beoordelen of beleid werkt. Hieruit kan geleerd worden hoe beleid werkt (policy learning), in welke
context en voor wie. Hierdoor kunnen beleidsmakers in de toekomst (hetzelfde) beleid efficiënter
inzetten, doordat ze meer kennis hebben over beleid.
, Er zijn echter 3 grote kritiekpunten op het huidige beleidsevaluatie onderzoek, wat bijvoorbeeld door
de EU wordt gedaan.
1. Gebrek aan fundamenteel onderzoek. Niet grondig vooraf al onderzoeken of beleid werkt (ex
ante), onder het mom: “we maken een beslissing en kijken achteraf wel of het werkt”. Dit
zorgt wel voor accountabillity, maar hierdoor evalueren we alleen gemaakte beslissingen en
kijken niet voorafgaand. Hierdoor neem je niet het gehele plaatje mee. Daarnaast is geen
systematisch protocol hoe, wie, wat gedaan wordt. Overheden (vooral EU) kijken incidenteel
in plaats van op een vaste manier.
2. Gebrek aan constructivisme. Er wordt alleen een gedaan van hoger af zonder de burger erbij
te betrekken, hierdoor komen sociale aspecten amper aan bod. De EU kijkt alleen naar wat
werkt en wat werkt niet. Het zou beter zijn als er ook gekeken wordt naar bijvoorbeeld de
sociale aspecten van het beleid en of het beleid echt werkt voor verschillende doelgroepen.
3. Praktijkgericht. Er kunnen belangen zijn van overheden en stakeholders die invloed hebben
op de beleidsuitkomst.
Context
De context van beleidsonderzoek wijkt af van context van fundamenteel onderzoek. Belangen en
percepties van actoren in relatie tot context leidt tot complexiteit.
Een onderdeel van fundamenteel onderzoek is door ex ante en ex post gezamenlijk in een evaluatie
te gebruiken in plaats van los. Hierdoor ontstaat er een samenhang van effectiever beleid. Hierdoor
ontstaat er policy learning; leren hoe effectief beleid gemaakt wordt voor de toekomst.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nienke310. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.
