College aantekeningen
Juridische en Ethische Context
Tekst van de hoorcolleges in Word, tabel met namen van filosofen en wat ze gezegd hebben en begrippen.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 41 pagina's
Voorbeeld 4 van de 41 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Juridische en Ethische ContextHoorcollege 1 Goed handelen
Handelen is een menselijke activiteit die wetens en willens gedaan wordt en waar mensen
voor verantwoordelijk kunnen worden gesteld
Action is an intentional, purposive, conscious and subjectively meaningful activity
Er is een actor die handelt
NIET handelen kan ook handelen zijn
Wat goed handelen is, is een normatieve vraag die we beantwoorden met impliciete en expliciete
normen (gebaseerd op waarden)
Drie kaders voor professioneel handelen
1. Maatschappelijk kader
- In een rechtsstaat de wet
- De juridische context van de
pedagogiek
- Jeugdrecht: verzameling
verschillende wettelijke
kaders, burgerlijk recht,
strafrecht, bestuursrecht,
internationaal verdrag rechten kind
2. Professioneel kader
- Beroepen worden ingekaderd
- Beroepscode: waarden en normen beroepscode, beroepsethische richtlijn, op grens van
recht en ethiek
- Er zijn diverse beroepscodes, bv: sociaal werken (VGW), jeugdzorgmedewerker (BPSW),
academisch pedagogen (NVO)
- Beroepscodes, gedragscodes, integriteitscodes: articuleren waarden en normen
professionele organisaties
3. Persoonlijk kader
- Wordt bepaald door: waarden en normen en opvattingen over mens en maatschappij
- Ethiek om hier systematisch over na te denken
- Professioneel handelen vereist een reflectieve houding: integriteit, dilemmahantering en
handelingsevaluatie
NVO beroepscode
- Nederlandse Vereniging van pedagogen en onderwijskundigen (NVO) Beroepsvereniging
voor academisch opgeleide pedagogen en onderwijskundigen
- De NVO beroepscode geeft richting en invulling aan het begrip 'goed pedagoog’. Op grond
van de beroepscode kunnen pedagogen hun handelen en beslissingen beroepsethisch
bepalen en verantwoorden (p.4)
- Standaard voor kwaliteit beroepsuitoefening Gebaseerd op wet- en regelgeving voor zorg
en jeugdigen
- Norm waaraan tuchtcollege toetst
- Wie moeten zich hieraan houden? Leden van de NVO, (ortho)pedagogen met SKJ
registratie, orthopedagoog-generalisten met BIG registratie
Goed pedagoog?
, - Pedagogen zijn gebonden aan de beroepscode en daarmee aan normen waaraan een goed
pedagoog behoort te voldoen (p.5)
- NVO leden staan voor het veilig opgroeien en een optimale ontwikkeling van kinderen en
jongeren, en doelmatige zorg als extra ondersteuning nodig is. (p.4)
- Voor pedagogen is de pedagogische relatie het aangrijpingspunt van hun handelen: zij
zoeken verklaringen én oplossingen in die relatie. Pedagogen streven primair naar
normalisatie van de opvoedingsrelatie, of die nu eenvoudig of heel complex is. (p.5)
- Wat wordt hier verondersteld? zie (problematische) waardengeladenheid
Discretionaire ruimte: een reflectieve professional handelt niet defensief, maar integer. Je kent de
wet en handelt naar inzicht (recht & ethiek). Wanneer je je moet verantwoorden (voor tuchtcollege)
gaat het om je onderbouwing van handelen. Professional heeft ten allen tijde persoonlijke
verantwoordelijkheid voor je handelen.
Reflectie op professie: normativiteit en vak-inhoud, organisatie en beleid, doelstellingen, aannamen
en concepten, professionele waarden
Normativiteit
- Norm: impliciete of expliciete regel (geen feit) kan gedefinieerd worden
- Normatieve ethiek: zoekt naar rechtvaardiging morele normen
- Pedagogen scheppen normen: normaal, leerbaar en begeleidbaar, wenselijk gedrag, goede
ontwikkeling, harmonieus gezin, etc.
- Interventies bevatten impliciet moreel oordeel en mens- en maatschappijbeelden
- Goed handelen is ook je verhouden tot deze normativiteit (Wat betekent jouw oordeel voor
een ander?/Wat legitimeert jouw oordeel?)
Een ethisch reflectieve attitude ontwikkelen houding als pedagogisch professional, permanent
denken en ethische theorieën en benaderingen voorzien je van gereedschap
Ethiek recht en code
- Overeenkomsten Hoe te handelen? Vragen naar juiste, goede en rechtvaardige
- Verschillen recht systeem algemene regels, vastgesteld door formele autoriteit met
sanctionerende bevoegdheid (wetten en regels liggen vast en zijn gebaseerd op ethische
waarden) + ethiek systematische reflectie (liggen niet vast, wel theorie, geen formele
autoriteit, anders dan je aan de regels houden: illegaal handelen kan ethisch juist zijn)
Wat is moreel goed?
- Evolutionair gegeven (gevoel voor rechtvaardigheid en empathie)
- Openbaring (door God gegeven en moreel goede ligt in de schepping)
- Menselijke rede (ethische theorie en reflectie)
Ethiek is een systematische reflectie op de moraal (stelsel waarden en normen). Ethiek is van
oudsher een belangrijk onderdeel van de filosofie - praktische filosofie - vraag naar het goede leven -
kritisch onderzoek naar morele opvattingen - nadenken over
handelen
Verschillende vormen van ethiek
, - Descriptieve ethiek - beschrijving van de moraal - historische en maatschappelijke context -
objectiverend
- Normatieve ethiek - wat is juist? - rechtvaardiging waarden en normen - ethische theorieën -
prescriptief
- Meta-ethiek - reflecteert op ethiek - concepten, aannames …
- Toegepaste ethiek - ethiek voor een bepaald veld - bijvoorbeeld: medische ethiek
Individueel moreel relativisme: waarheidswaarde van moreel oordeel kan verschillen per individu.
Aantrekkelijk want het respecteert individuele meningen
Cultureel moreel relativisme: waarheidswaarde van moreel oordeel berust op culturele overtuiging.
Aantrekkelijk want het respecteert culturele verschillen
Probleem relativisme: geeft ruimte aan morele onverschilligheid
Moreel universalisme gaat uit van algemeen geldende waarden. Aantrekkelijk want het maakt
algemeen geldende morele oordelen mogelijk
- Moreel absolutisme: waarheidswaarde moreel oordeel extern gegeven
- Moreel objectivisme: waarheidswaarde moreel oordeel op basis redelijkheid
- Probleem er is geen algemene acceptatie van een universele bron moraal. Kritiek op
eenheidsdenken
Hoe dan wel?
- Erkenning van verschil (pluralisme)
- Gedeelde waarden (onder)zoeken - zoals tolerantie of bescherming individu
- Van gedachten wisselen - Ethische theorie biedt systematiek - Ethiek permanent gesprek
(nooit definitief, altijd voorlopig) - Filosofie om normatieve kaders en dominante discours
kritisch te doordenken - Let wel: we maken altijd deel uit van discours (zie VGW 1.4)
Ethische theorieën bieden systematiek
- In normatieve ethische theorie onderscheid tussen:
Teleologische ethiek
o Grieks telos = doel
o doel of gevolgen van handeling bepalen of handeling juist is
o Deugdethiek (Aristoteles) ; perfectionisme (voortreffelijk leven)
o Gevolgenethiek (Utilitaristen Bentham en Mill) ; non-perfectionisme (ervaren
geluk; nut)
Deontologische ethiek
o Grieks to deon = dat wat moet of behoort
o intrinsieke kwaliteit handeling bepaalt of handeling juist is
o Plichtenethiek (theorieën Kant en Rawls)
Hoorcollege 2 Geluk
Geluk is centrale waarde in bepaling van wat nastrevenswaardig is (in ethiek)
, We leven in een tijd van:
- Angstaanjagende vrijdheid (Zizek): constant bewust van de gevolgen van mijn keuze
- Onbehagen (Heijne): we zijn object in plaats van subject. Toenemende rationalisering slaat
om in tegendeel
- Bestaansethiek: bewust leven (houding)
Filosofie als levenskunst
- Bewust van ons leven maken (meesterschap)
- Voorbeelden:
Voortreffelijk leven: Aristoteles
Hedonisme: Epicurus
Lostaanvaarding: Seneca
Het leven als kunstwerk: Foucalt
Hedonisme en lotsaanvaarding
- Epicurus (341-270 bc) levensschool epicureërs:
genot (hedonisme) genot was geen overdaad maar met mate
natuurlijke behoeften
vermijden pijn en verdriet
- Seneca (4 bc-65) levensschool stoa filosofische stroming begint rond 300 bc (Zeno van
Citium)
verzoening met het lot (amor fati)
vrij door overeenstemming met redelijke orde natuur
onverstoorbaarheid
meesterschap over jezelf
Leven als kunstwerk
- Michel Foucault (1926-1984)
- Tegenover moraal joods-christelijke traditie (gehoorzaam aan gebod) herwaardering antieke
moraal (voortdurende vorming)
- Identiteit staat niet vast, maar is resultaat van hoe wij in het leven staan
- Vrijheidspraktijken: doorbreken van sociale praktijk en experimenteren met nieuwe
levensvormen en identiteiten
- Zorg voor zichzelf: ontwikkelt zich in vrijheidspraktijken; werken aan meesterschap over
onszelf
- Zelftechnieken: technieken om meesterschap over onszelf te oefenen - problematiseren,
werken aan zichzelf en nieuwe mogelijkheden scheppen
Deugdethiek: standvastigheid, matigheid, voorzichtigheid en rechtvaardigheid (plaatje). Gaat om de
houding en het doel is eudaimonia (geluk) Aristoteles.
Gevolgenethiek: gaat om de gevolgen van de handeling en het doel is nut (geluk) Bentham en Mill
Aristoteles en de Ethica Nicomachea
- Aristoteles (384-322 v.Chr.) was een leerling van Plato en stichter Peripatetische school
- Invloedrijk filosoof voor Westerse traditie
- Ethica Nicomachea is het ethische werk van Aristoteles - naam van zoon Nicomachos, die het
werk geschikt zou hebben gemaakt voor uitgave
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper boisv. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,52. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 49270 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen