Complete samenvatting SEH
Inhoud
Airway
Breathing
Circulation
Disability
Enviornment
ATLS
BLS
Radiologie & fracturen
DD’s
Beslismodellen
Sjabloon SEH
,Airway en C-spine
Airway en C-spine:
Bij bewustzijn:
Indien slachtoffer niet kan praten of hoesten: verhelpen van luchtwegobstructie.
Als slachtoffer wel kan praten, vraag of er iets in mond zit en dit zondig laten
verwijderen. Gebitsprothese laten zitten!
Beoordeel of er sprake is van bedreigende luchtweg door te luisteren naar de
ademhaling als bijgeluiden.
Als er verdenking is om HET of wervelletsel dan immobiliseren.
Niet bij bewustzijn:
Chinlift uitvoeren en deze de hele tijd volhouden.
Als er verdenking is op wervelletsel, dient chinlift uitgevoerd te worden zonder het
hoofd te bewegen of kantelen.
Met asfyxie (verstikking) wordt de situatie bedoeld waarbij de normale ademhaling stopt of
de zuurstofsaturatie van het hemoglobine in ernstige mate onvoldoende is. Het kan
veroorzaakt worden door verslikking of zwelling van luchtwegen. Een bekend voorbeeld is
verslikking van voedselprop of corpus alienum.
Mate van obstructie:
Ernstige luchtwegobstructie: geen ademhaling, spraak mogelijk en cyanotisch gelaat.
Milde obstructie: ademhaling wel mogelijk, maar moeilijk, vaak bijgeluiden als gierend
geluid(stridor) of roggel.
Soorten van obstructie:
Inhalatietrauma: door rook of vuur, indicatie om 112 te waarschuwen.
Aangezichtsletsel: Bijv. door kaakfractuur, veel bloed dat in keelholte kan lopen,
spreken is vaak pijnlijk.
Anafylactische reactie: benauwdheid, onrust en stridor.
Bij inhalatietrauma en aangezichtsletsel kan men het slachtoffer het best in een halfzittende
houding laten zitten. Bij een milde luchtwegobstructie geen rugslag of heimlich toepassen.
Als slachtoffer na luchtwegobstructie buiten bewustzijn raakt begin altijd met reanimeren, ook
al voel je de a. carotis.
Na luchtwegobstructie slachtoffer altijd naar arts laten gaan.
Wervelletsel en dwarslaesie:
Pathologische wervelfracturen worden niet veroorzaakt door het, maar door
osteoporose(plotseling pijn na kleine beweging) of tumoren.
Vaak zijn sensorische functies meer aangedaan dan motorische.
Soorten wervelletsel:
- Cervicaal: door bijv. verwondingen boven clavicula, dof gevoel, pijn in nek.
- Thorocaal/lumbaal: pijn in rug door bijv. val op hiel/stuit, draaiing van rug tijdens val.
- Complete dwarslaesie: gevoelloosheid, verlamming, priapisme(blijvende erectie).
Bij gedeeltelijke dwarslaesie vaak pijn, doordat banen voor vitale sensibiliteit nog intact zijn
terwijl gnotische banen zijn aangedaan.
Breathing
Breathing:
Bij bewustzijn:
Vraag naar problemen met ademhaling of benauwd.
Onopvallend letten op ademfrequentie.
, Let op bijgeluiden.
Observeer meebewegen van thoraxhelften.
Inspecteer thorax op uitstekende voorwerpen, borstwonden.
Overweeg de volgende probleme: hyperventilatie, astma, borstwond, pneumo of
fladderthorax en behandel deze zonodig.
Ga vervolgens naar circulatie.
Niet bij bewustzijn:
Controleer ademhaling min. 8 en max. 10 seconden.
Indien er geen normale ademhaling aanwezig is: bel direct 112 en zeg dat het om
een reanimatie gaat en start met reanimatie.
Indien er wel ademhaling is kijk of er eventuele verwondingen zijn.
Ga verder met circulation.
Benauwdheid, astma bronchiale:
Symptomen zijn hoesten, benauwd, piepende ademhaling etc. Je kan hierbij ook denken aan
corpus alienum, hyperventilatie etc. Slachtoffers weten vaak zelf wat ze moeten doen
(innemen medicatie). Status asmaticus is ernstige zeldzame astma-aanval, die kan ontstaan
na hoge blootstelling allergenen of niet genoeg medicatie ingenomen. Symptomen hiervan
zijn pneumothorax kortademigheid, kan geen volle zinnen maken.
Hyperventilatie:
Hierbij is CO2 waarde in bloed te laag. Slachtoffer is vooral benauwdheid, beangstigend,
misselijk, tintelingen en jeuk rond mond en handen, stekende pijn op borst etc. uiteindelijk
kan slachtoffer ook flauwvallen, hierdoor keert ademhaling automatisch weer terug op
normaal niveau. Je moet slachtoffer helpen kalmeren, evt. helpen met goede ademhaling
door bijv. in zakje of handen te laten ademhalen.
Pneumothorax:
Is lucht tussen longvliezen. Je hebt twee soorten:
- Exogene: door verwonding van buitenaf: in thoraxholte is negatieve druk dus zuigt
lucht aan en wordt zo een zuigende borstwond.
- Endogeen: door binnenuit. Als idiopathisc(jonge mannen met blebs), duiken.
Pneumothorax is alleen dodelijk als iemand longaandoening heeft, het
spanningspneumothorax wordt of als het bilateraal is.
Symptomen kunnen bij een partiële pneumothorax nauwelijks tot niet voorkomen. Voor de
rest moet je denken aan plotselinge pijn thorax, als long is geraakt helderrood schuimend
bloed, zuigende borstwond etc.
Zuigende borstwond ‘dicht plakken’ d.m.v. ventiel manier. Als patiënt bewusteloos is moet
het op aangedane zijde in stabiele zijligging liggen tenzij er nog corpus alienum uitsteekt. Bel
112.
Endogeen kan je niet veel aan doen, naar SEH brengen of 112 bellen.
Spanningspneumothorax onstaat wanneer slachtoffer met zuigende borstwond wel lucht
naar binnen zuigt bij inspiratie, maar niet naar buiten met expiratie: thorax wordt opgeblazen.
Vooral venen zetten hierbij op door de druk (kan je in nek zien), er ontstaat obstructieve
shock en evt. verplaatsing van tranchea kan worden gezien. De aangedane thoraxhelft staat
omhoog en beweegt niet mee met inspiratie. Je moet hierbij zo snel mogelijk 112 bellen.
Fladderthorax:
Twee of meerdere ribben hebben fractuur of loslatend sternum. Bij inademing gaan
aangedane delen juist naar binnen en bij uitademing naar buiten t.o.v. de rest van thorax.
Je moet ambulance bellen, bedacht zijn op schok en kan slachtoffer in halfzittende houding
laten zitten en druk iets stevigs op gebroken ribben.
