OP2.3 Onderzoeksmethodes
Praktijkgericht onderzoek in de paramedische zorg (blauw)
Het doel van praktijkgericht onderzoek in de zorg:
• Wetenschappelijk verantwoord bijdragen aan oplossingen voor praktijkproblemen.
• Praktijkvragen beantwoorden.
• De zorgpraktijk ontwikkelen en innoveren.
Evidence based practice (EBP) staat in het praktijkgerichte onderzoek erg hoog. Dit wil
zeggen dat je als paramedicus uitgaat van het best beschikbare bewijs om je beslissingen te
nemen en professioneel te handelen. EBP bestaat uit 5 stappen.
1. Het klinische probleem omzetten naar een beantwoordbare vraag.
2. Efficiënt zoeken naar het beste bewijsmateriaal.
3. Beoordelen van het gevonden bewijsmateriaal op relevantie, kwaliteit en
toepasbaarheid.
4. Toepassen van resultaat in de praktijk.
5. Regelmatig evalueren van het proces en het resultaat.
EBP wordt gevormd door evidence from research, clinical experience, patient preferences en
available recources.
Je gaat van de probleemstelling een vraag maken, dan zoek je naar het beste bewijs, je
maakt een besluit, je implementeert en dan evalueer je. Mocht het niet goed zijn, dan start
de cirkel weer bij de vraag. Mogelijk moet je deze aanpassen om tot een ander besluit te
komen.
We gaan in op meerdere soorten onderzoek.
Kwantitatief onderzoek kan in de vorm van een RCT (randomized control trial), een
observationeel onderzoek, een diagnostisch onderzoek en een kwantitatief
observatieonderzoek. Voor kwalitatief onderzoek kijken we naar interviews, focusgroep
onderzoek en kwalitatief observatieonderzoek. Ook bekijken we nog het literatuuronderzoek.
Welk onderzoeksdesign geschikt is, is afhankelijk van de onderzoeksvraag.
Daarnaast categoriseren we de onderzoeksdesign in onderzoeken waar weinig over bekend
is, iets overbekend is en veel over bekend is.
Weinig bekend over een onderwerp
- Kwantitatief beschrijvend onderzoek
o Beschrijven met getallen gebeurt aan de hand van frequenties. ‘’Hoe vaak
komt iets voor? Bij welke mensen komt dit voor? In welke landen of steden
komt dit voor?’’
o Het doel van dit soort onderzoek is om aan de hand van getalsbeschrijvingen
(frequenties) zicht te krijgen op de omvang van een probleem. Het onderzoek
zegt niks over de oorzaken van het probleem, maar het onderzoek beschrijft
het probleem op de toestand. Het geeft aan hoe frequent iets voorkomt.
- Kwalitatief onderzoek
o Je gaat een specifieke context exploreren. ‘’Hoe ervaren betrokkenen een
bepaald probleem? Wat vinden ze er zelf van?’’. De subjectieve beleving van
deelnemers wordt beschreven.
o Het doel is niet het toetsen van een hypothese aan de hand van cijfers. Het
gaat om de ervaring en beleving van mensen in een bepaalde situatie. Je wil
meer te weten komen over hun opvattingen en inzichten.
Iets bekend over het onderwerp
- Correlationeel onderzoek
o Een vorm van kwantitatief onderzoek, waarbij getallen verbanden kunnen
leggen tussen verschillende factoren. Er wordt alleen een verband gevonden.
Het onderzoek zegt niks over onderliggende oorzaak.
, o Vaak wordt hierbij gebruik gemaakt van de correlatiecoëfficiënt, een getal
tussen +1 en -1. 0 betekent geen samenhang. -1 is perfecte negatieve
samenhang (kinderen die meer tv kijken bewegen minder). +1 is perfecte
positieve samenhang. (langere mensen zijn ook vaak zwaarder).
Veel bekend over het onderwerp
Gaat om het onderzoeken van een causaal verband. Bijvoorbeeld: Als roken longkanker
veroorzaakt, verwacht je dat longkanker niet alleen vaker bij rokers voorkom, maar ook dat
longkanker ontstaat na het roken (langere tijd). Je moet wel alle omstandigheden
meenemen.
- Interventieonderzoek
o Meest ideale om causale relatie te onderzoeken. Het kan gaan om een
therapie of een niet opzettelijk aangebrachte factor.
- RCT randomized controlled trial
o Hierbij gaat het om een echte therapie. Wordt ook wel experimenteel
onderzoek genoemd.
- Cohort onderzoek
o Een vorm van observationeel onderzoek. Mensen worden een tijd gevolgd. Bij
een deel treedt de te onderzoeken factor wel op en bij een deel niet.
Een artikel beoordelen kan je doen aan de hand van 6 vragen:
1. Wat is er onderzocht?
2. Waarom is het onderzocht?
3. Hoe is het onderzocht?
4. Wat werd er gevonden?
5. Wat zijn sterke en zwakke punten?
6. Wat heb ik eraan in de praktijk?
Validiteit wil zeggen: wat is het onderzoek waard?
Interne validiteit: in hoeverre zijn de conclusies geldig voor de onderzochte
onderzoeksgroep? Meet je wat je wil meten? Komt dit overeen met de werkelijkheid? Ook
wel geldigheid of juistheid.
Externe validiteit: is het te generaliseren? Is het representatief voor de gehele populatie en
niet alleen voor de onderzochte populatie. Representativiteit is een voorwaarde voor
onderzoek dat plaats- en tijdgebonden is.
Binnen 1 onderzoek vrijwel nooit sprake van hoge interne en/of externe validiteit.
Randomized control trial
RCT is een vorm van kwantitatief onderzoek. Het is gerandomiseerd met een controlegroep.
De bedoeling is om aan de hand van een experiment aan te tonen dat een interventie
duidelijk betere of andere resultaten oplevert dan een andere interventie of geen interventie.
Het doel van RCT is het aantonen van de efficiëntie van een interventie. RCT wordt dan ook
beschreven als een experiment. Er is een interventie groep en een controlegroep. De
mensen worden willekeurig in een van deze 2 groepen ingedeeld.
RCT is het meest geschikte onderzoek voor de aanwijzing van een causaal verband.
Zonder RCT bij interventie onderzoek is het in twijfel te trekken over de resultaten vergelijken
mogen worden. Hierdoor is de kans op bias groot.
Bij RCT is een hogere interne validiteit door blindering. De behandelaar en degene wie de
effecten beoordeeld weten niet in welke groep de patiënt zit. Zo krijg je een zeer objectieve
beoordeling van het effect.
Belangrijk voor een RCT onderzoek (de criteria):
1. Selectie van patiënten (in- en exclusiecriteria)
2. Inhoud en vergelijkbaarheid van de behandeling
3. Randomisatie (kans op interventie groep en controlegroep is even groot)
4. Blindering (kan mogelijk met placebo-interventie ook goed zijn)
, 5. Vergelijkbaarheid van groepen
6. Kwaliteit van uitkomstmeting (juiste instrumenten etc)
7. Intention-to-treat-analyser en per-protocol-analyse
a. Intention to treat
i. Betekent dat proefpersonen die door loting in een van de groepen zijn
ingedeeld worden betrokken in de analyse, ongeacht of de
proefpersonen niet langer behandeld worden of een andere
behandeling hebben gekregen.
b. Per-protocol-analyse
i. Proefpersonen die zijn uitgevallen of waarvan de therapie is veranderd
worden niet meegenomen in de resultaten.
8. Loss-to-follow-up
a. Redenen voor uitval van deelnemers moet beschreven worden.
Kwantitatief onderzoek: observationeel onderzoek
Observationeel onderzoek in de vorm van een cohortonderzoek wordt vaak toegepast als
alternatief voor RCT, vooral als het gaat om risicofactoren binnen een natuurlijke context.
Observationeel onderzoek beheerst meerdere typen onderzoeken. Ook correlationeel
onderzoek valt hieronder.
Bij observationeel onderzoek stelt de onderzoeker vast wat er gebeurt in een natuurlijke
setting. Het gaat om een niet experimenteel onderzoek. Er wordt gekeken naar hoe
gebeurtenissen spontaan gebeuren. Er wordt geen interventie opgelegd.
Observationeel onderzoek vereist nauwkeurige observatie van patiënten over een langere
periode. Je wil evalueren. Soms zijn bijwerkingen pas jaren later te zien, dus je moet echt
lange tijd in de gaten gehouden worden.
Observationeel onderzoek kan op verschillende niveaus:
• Onderzoek op bevolkingsniveau
o Grove verbanden leggen, zoals het voorkomen van de ziekte. Je kan niks
zeggen over gevolgen. Het gaat om associaties.
• Onderzoek op basis van tijdtrend
o Geldt hetzelfde als voor bevolkingsonderzoek. Combinatie van beide kan ook.
Je kan dan laten zien hoe het rookgedrag in de jaren afneemt in verschillende
landen, terwijl het absolute niveau tussen landen verschilt.
▪ Beide correlationele onderzoeken
• Cross-sectioneel onderzoek
o Vaak op individueel niveau. Er wordt gemeten of geobserveerd welke factoren
voorkomen en wat de gezondheidsuitkomst is. deze factoren en
gezondheidsgegevens woden dan met elkaar in verband gebracht op
individueel niveau.
o Vaak als er nog weinig over bekend is.
• Cohortonderzoek
o Meest nauwkeurige type observationeel onderzoek. De onderzoeker wil weten
of een bepaalde risicofactor tot een bepaalde ziekte kan leiden. 1 groep
patiënten wordt gedurende een bepaalde tijd gevolgd.
o Prospectief betekent dat een groep vanaf tijdstip 0 in de toekomst wordt
gevolgd. Aan het begin vastgesteld welke factoren aanwezig zijn. Na verloop
van de jaren wordt vastgesteld of de zeikte is opgetreden in samenhang met
de risicofactoren die wel of niet aanwezig waren. Nadeel is dat het erg duur
en tijdrovend is.
o Retrospectief betekent dat er op een bepaald moment wordt teruggekeken
naar of er risicofactoren aanwezig zijn geweest. Dan wordt er gekeken wie de
ziekte later wel en niet kreeg. Soms ontbreken er risicofactoren wat kan leiden
tot onnauwkeurigheid. Het is wel minder tijdrovend.
• Case-control-studie (patiënt controle onderzoek)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper liefseline. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.