Tekst 4. Schaarste:
Hoe gebrek aan tijd en geld ons gedrag bepalen
S. Mullainathan & E. Shafir (2003)
Hoofdstuk 3 Inpakken en speelruimte
Het inpakken van een kleine koffer dwingt je afwegingen te maken. Zowel de grote als de
kleine koffer heeft beperkingen: hoe groot de koffer ook is, het is duidelijk dat je niet alle
denkbare nuttige voorwerpen erin kunt stoppen. We hebben een tijdkoffer waarin we de tijd
moeten passen die we besteden aan ons werk, onze ontspanning en ons gezin. We hebben
een geldkoffer waarin we onze woonlasten, ons kleedgeld en alle andere uitgaven moeten
passen. Zoals deze metafoor laat zien, verandert onze manier van inpakken wanneer
schaarste onze aandacht aanstuurt. Schaarste heeft ook tot gevolg dat onze koffers op
verschillende manieren ingepakt zijn. Het is van wezenlijk belang om deze verschillende
manieren van inpakken te begrijpen. Pas dan valt inzichtelijk te maken hoe schaarste tot
meer schaarste leidt.
Calculerend denken
Bij het bestellen/kopen van iets ‘duurs’ is er één vraag die je jezelf niet stelt: ‘Als ik dit
drankje bestel, wat ga ik in plaats daarvan dan niet kopen?’ Het alarmbelletje voor deze
vraag gaat dan niet rinkelen. Als je ergens 10 euro aan uitgeeft, houd je 10 euro minder over
voor iets anders. Veel mensen geven 10 euro aan iets uit alsof er niets voor ingeleverd hoeft
te worden. We hoeven niet iets anders op te geven om die aankoop te doen. Het voelt aan
alsof je geen concessies hoeft te doen.
Toch hebben we soms wél oog voor zulke afwegingen. Een dieet maakt ons tot
calorieënaccountants. We beseffen dat het besluit om het ene te nemen inhoudt dat we iets
anders niet kunnen nemen. Die overwegingen noemen wij calculerend denken. Er moet
verantwoording worden afgelegd over het bestede geld. Schaarste dwingt je tot calculerend
denken. Als je krap bij kas zit, ben je extra gespitst op alle rekeningen die betaald moeten
worden. Zitten we ruimer in de tijd of het geld, dan zijn we daar minder op gericht en valt het
feit dat er iets verrekend moet worden minder op. Calculerend denken is dus een intrinsieke
(wezenlijk/innerlijk) consequentie van schaarste.
De mensen die wel de vraag aan zichzelf stellen wat ze moeten opofferen als ze iets willen
kopen, zijn vaak naar verhouding extreem arm. Als het gaat om een duurdere aankoop
maken zowel armen als rijken melding van calculerend denken. Of we al dan niet zulke
afwegingen maken hangt af van de prijs van het object in relatie tot ons budget.
Speelruimte
Speelruimte = Het deel van ons budget dat niet aangesproken wordt vanwege de manier
waarop we inpakken. Het concept van speelruimte biedt een verklaring voor onze neiging
om calculerend te denken (of juist niet) en al dan niet te letten op hoeveel iets kost.
Speelruimte is datgene wat ons het gevoel geeft dat er niets opgegeven hoeft te worden. de
speelruimte neemt de kosten voor haar rekening en bevrijdt ons van het maken van
afwegingen.
We weten allemaal hoe speelruimte voelt als het om tijd gaat. In een niet al te drukke week
Iaat je gaten vallen in je agenda. Je voelt geen aandrang om er gebruik van te maken. Veel
mensen beschikken ook in financieel opzicht over speelruimte. Onderzoek heeft
aangetoond dat winkelende mensen met een hoog inkomen tweemaal zo vaak aangeven dat
ze hun uitgaven niet bijhouden omdat ‘dat niet hoeft; we verdienen genoeg’.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper LizaS20. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.