Deze samenvatting van het 2e/3e jaars vak Inleiding Forensische Psychologie bevat alle artikelen en aantekeningen van alle hoorcolleges. Zelf heb ik een 9 behaald met deze samenvatting :)
Oorsprong forensische psychologie:
- Hippocrates (vC): ontstaan forensische psychologie. Hippocrates was een
medisch dokter en gaf zijn advies in de rechtszaal bij iemand die een delict had
gepleegd en een geestesziekte had.
- Middeleeuwen: onder curatele van familie. De familie werd verantwoordelijk
gezien voor iemand die geestesziek is. De familie heeft machtiging om iemand op
te laten sluiten als diegene gevaar brengt voor zichzelf of anderen.
- 15e eeuw: gekkenhuizen voor mensen met geestesziekten ter ‘verzorging’:
ontstaan forensische zorg.
Johannes Wier: dacht aan neurologische of biologische oorzaak voor geestesziekten:
ontstaan forensische wetenschap.
- 16/17e eeuw: heksenvervolgingen. Men dacht dat geesteszieken bezet was met de
duivel, hiermee werd op bedevaartstocht gegaan en daarna vastgeboeid voor
enkele dagen.
- 18e eeuw, ommekeer namelijk verlichting en natuurwetenschappelijke benadering.
Verlichting: iedereen heeft een vrije wil en kiest zelf voor zijn handelingen. Alle
mensen zijn gelijk ongeacht leeftijd en ziekte of niet. Rechters hebben nu regels te
volgen waardoor straffen minder willekeurig gaan.
1809: Crimineel wetboek NL
1811: Code penal in Nederland, in Frankrijk kwam deze in 1810: eerste introductie
rechtssysteem. Ook betekent het dat onder de 16 jaar een kind minder
verantwoording droeg. Onder de 10 jaar kan iemand niet verantwoordelijk zijn.
1886: invoering Wetboek Strafrecht
- 19e eeuw: Pinel: manie sans delire: gemoedstoestand kan ervoor zorgen dat je een
delict kan plegen maar zonder aantasting van het verstand. Mensen met
geestesziekten hebben niet per se een lage intelligentie.
Mensen werden ook minder vaak gestraft wegens hun mentale toestand.
1903: Krankzinnigenwet (geesteszieken verbeteren en niet enkel opsluiten) wordt
later in 1993: wet bijzondere opneming psychiatrische ziekenhuizen (BOPZ). Bij
ernstig psychiatrisch ziektebeeld is BOPZ niet genoeg, deze mensen hebben erg
intensieve zorg nodig.
1905: Kinderwetten
Verklaringen psychische stoornissen:
I. Erfelijkheid: criminelen hadden uiterlijke kenmerken zoals andere
gezichtsvormen en een unibrow (Lombrozo). Eerste systematisch onderzoek van
criminologie. Deze kenmerken en psychologische kenmerken meegekregen
vanuit hun voorouders. Risicokenmerken en trekken kunnen erfelijk zijn maar er
zijn geen bepaalde genen.
,II. Evolutie: moraliteit is geëvolueerd terwijl immoreel gedrag een devolutie is.
III. Neurologische verklaringen: hersenen bepalen trauma/stoornis en zorgen voor
ander gedrag
IV. Degeneratie: immoraliteit verslechtert bij elke generatie, achteruitgang in genen
en eigenschappen.
Tijdens 20e eeuw schuift het doel van straffen van wreking en vergelding naar
verbetering. Er is nu ook belang voor de dader, los van het belang van de daad zelf.
Er zijn lagere maar rechtvaardigere straffen.
Van Hamel:
Onderscheid lichtere vergrijpen: er komt een straf of maatregel ter afschrikking
Zwaardere vergrijpen: behandeling en verpleging voor lange duur voor de dader
Ernstig, zware vergrijpen: terbeschikkingstelling van regering (TBR). Duurt 10
jaar en hierna evaluatie.
1928: psychopatenwetten over TBR
1933: stopwet. Criteria van TBR aanpassen door plekken tekort, criteria voor TBR
worden strenger.
TBR werd in 1988 TBS: terbeschikkingstelling.
Na 2e wereldoorlog:
De opvattingen over werden genuanceerder door Commissie Naoorlogse Strafrecht.
Ook volgt er betere zorg voor gevangenen en zelfs speciale zorg voor gevangenen
met een stoornis.
Utrechtse scholen: TBS moet meer over integratie in de maatschappij gaan. Zij
verdienen betere behandeling en zorg.
1960: toename duur TBS
1995: introductie van Long Stay afdelingen: focus op veiligheid voor maatschappij.
De dader keert niet terug naar de maatschappij dus er ligt geen focus op resocialisatie.
Het is geen intensieve behandeling.
In 21e eeuw draait het niet enkel om straffen maar ook behandelen. De focus is
afhankelijk van waar iemand van wordt verdacht. Of diegene een zieke indruk maakt.
En wat meer noodzaak heeft: behandeling of straffen. Hiervoor moet dus onderzoek
gedaan worden.
Criteria bij straffen/behandelen:
* Proportionaliteit: ingreep en te voorkomen gevaar zijn in verhouding met elkaar.
* Doelmatigheid: effectiviteit in het afwenden van gevaar
* Subsidiariteit: er wordt alleen een hevige straf gegeven als lichter echt geen
mogelijkheid is
,TBS: behandelingsmaatregel. Geen strafregel. Dit kan gedwongen zijn
(bevelhuishouding) of vrijwillig (onderhandelingshuishouden).
Iemand heeft een delict gepleegd wat minstens 4 jaar in de gevangenis zou moeten
opleveren.
Deze persoon is verminderd van toerekeningsvatbaar of geheel
ontoerekeningsvatbaar: minder of niet verantwoordelijk te houden voor zijn daden
door de geestelijke toestand.
Het niet behandelen van iemand zal leiden tot recidive (herhaling delict).
Deze kans begint theoretisch bij 100% maar zal gedurende behandeling afnemen. De
behandeling is gericht op terugdringen van recidiverisico en vormen naar
maatschappelijke normen. Vanuit de wet wordt er ook resocialisatie opgelegd.
Het korte termijn doel van TBS is dus de bescherming en beveiliging van de
maatschappij.
Op lange termijn is het doel dus de stoornis behandelen zodat gevaar voor recidive
is geweken. TBS is dus herstelgericht.
Verlof is toegestaan omdat een ander doel van TBS resocialisatie is, het terugkeren in
de maatschappij.Verlof richt zich ook op terugvalpreventie.
Van te voren moet er een verlofaanvraag zijn, dan volgt het verlofevaluatie,
verlofmachtiging en uiteindelijk verlening.
1. Begeleid verlof
2. Onbegeleid
3. Transmuraal: langere tijd buiten de kliniek
4. Proefverlof / voorwaardelijk ontslag
Door de verschillende doelen op korte en lange termijn is het dus een gefaseerde
zorg. Maar ook is er vaak co-morbiditeit met verslaving of psychose. Dat moet eerst
verholpen worden.
Dit wordt gedaan door shared decision making tussen expert en client.
Ontwikkelingen na onderzoek over TBS:
+ Langer volgen van voormalig TBS’er na voorwaardelijke beëindiging maatregel
+ Meer voorzieningen op maat
+ Betere aansluiting van justitiële zorg en reguliere zorg
+ Onderzoek naar risico’s en effecten van TBS
- Beeld van TBS beïnvloedt door media
- Verharde politiek en maatschappij
- Meer nadruk op beveiliging maatschappij en minder op herstel
- Wij-zij denken neemt toe door meer angst, vermindert integratie en verdwijnen
sociale structuren.
, Hoorcollege 2: RNR Model
Risk Need Responsitivity Model
Een behandelingsgericht verklaringsmodel van anti-sociaal gedrag.
Risk; risico principe. Wie?
Intensiteit van de behandeling sluit aan bij het delict maar ook bij het recidiverisico,
op basis van risicotaxatie.
De behandeling moet niet te zwaar zijn want dan leidt je juist iemand de criminaliteit
in.
Need; behoefte principe. Wat? De focus ligt hierop.
Criminogenic needs behandelen: factoren die direct gerelateerd zijn aan recidive en
functioneel verbonden zijn aan het delict. Deze hebben dus geleid tot het delict. Het
zijn centrale, dynamische (door behandeling veranderbare) factoren.
Criminogenic needs, 7 dynamische factoren + 1 statisch:
1. ASPD of anti-sociaal gedragspatroon zoals agressie en impulsiviteit
2. Sociale steun bij crimineel gedrag
3. Familierelaties
4. Middelenmisbruik
5. Pro anti-sociale houding door rationaliseren van criminaliteit
6. School en werkfactoren
7. Prosociale vrijetijdsbesteding
8. Delict geschiedenis (statisch: niet veranderbaar). Belangrijkste factor!
Responsitiviteit principe, hoe?
Aansluiting bij capaciteiten van de dader.
Structuur en relatieprincipe zorgt voor een juiste aansluiting van behandeling/
interventie bij capaciteiten van de dader.
Relatie principe: band tussen client en therapeut heeft groot effect
Structuur: welke structuur word er gebruikt voor gedragsverandering
Dit kan algemeen: cognitieve sociale leerinterventies.
Cognitief: bewuste zelfregulatie
Sociale leertheorie: beloning en straf van vertonen van bepaald gedrag waardoor er
wordt geleerd welk gedrag er wel en niet getoond moet worden voor bekrachtiging.
Er is een kosten-baten analyse: je vertoont crimineel gedrag omdat het jou wat
oplevert. Bij behandeling wil je prosociaal gedrag vermeerderen door de persoon
minder voordeel te laten halen uit antisociaal gedrag.
Dit geldt voor omgeving, jijzelf en gedrag zelf.
Algemeen omdat het zich richt op persoonlijkheidsproblematiek.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper elipsy. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,27. Je zit daarna nergens aan vast.
