H12: Kant en Kohlberg
Kant: groot voorstander van gelijkheid.
Mensen verzinnen overal excuses voor.
“Wat als iedereen dat nou gaat doen?”
Categorisch imperatief:
o Je moet handelen volgens dat principe waarvan je zou kunnen willen
dat het een algemen wet wordt.
o Zou ik kunnen willen dat de wet die ik mezelf nu opleg, gevolgd wordt
door iedereen?
Kant kijkt niet naar de gevolgen.
Kohlberg: drie niveaus van ontwikkeling
o Alleen maar aan jezelf denkend
o Alleen aan je naaste omgeving denkend
o Aan iedereen denkend
H13: Twee soorten vrijheid
Collectieve irrationaliteit: als we allemaal consequent ons eigenbelang zouden
nastreven, zouden we als groep onszelf schade berokkenen. Anders gezegd,
individueel gedrag dat puur rationeel is leidt tot collectief gedrag dat irrationeel
is (voorbeeld: p. 120 &121).
o Rattionale egoïsten: mensen die puur alleen hun eigenbelang
nastreven op basis van rationele argumenten.
Iedereen streeft naar eigenbelang (kijkt hierbij meestal niet naar lange termijn)
“Waarom zou ik iets doen als een ander dat misschien niet doet?” (p. 122)
Dit gedrag is te verbreken door regels van de overheid.
Twee opvattingen van vrijheid:
o Niet belemmerd wordt in wat je wil (rationele egoïst). Deze opvatting is
beperkt vanwege:
Je hebt altijd met anderen te maken.
Als jouw enige reden is “doen waar je zin in hebt”, dan kan ik jou
zomaar slaan want ik had er zin in. Das tog niet normaal e?
o Het vermogen te gehoorzamen aan de specifieke regels van een vak,
het vermogen te doen wat je moet doen.
, John Rawls: Stel je weet niet wie of wat je bent in een wereld: welke regels
zou je dan vinden dat er moeten gelden in de samenleving? (CI; Kant)
H14: Locke, Berkeley of Hume (empiristen)
Empiristen: kennis gebasseerd op zintuigen (zie H14)
Als je dood bent is de wereld er niet meer want je kan het niet meer
waarnemen.
Rationalisten: kennis gebasseerd op verstand (zie H15)
Wat is je ik?
Peer Gynt: Het ik is een ui, we hebben geen kern alleen maar lagen.
Locke: in de kern moet er een drager (substantie) van eigenschappen zijn.
o Wat deze substantie is kun je niet weten volgens Locke, je weet alleen
dat het er is.
Berkeley: als je alle waarneembare eigenschappen van een appel ontdoet,
dan is de appel er niet meer. Geen overblijvende substantie (Locke) want die
kun je ook niet waarnemen. Geen waarneming = Het bestaat niet (niet het
geval bij het ik, alleen bij dingen).
o Appel van Berkeley
Hume: bracht dit een stapje verder, de beweringen van Berkeley gelden ook
voor ons ‘ik’ volgens Hume. (Peer Gynt kwam later ook op deze conclusie).
De illusie dat er een zelfstandige ik bestaat wordt volgens sommigen
veroorzaakt door de taal.
o Die impliceert namelijk dat ‘ik’ een ding is, we hebben er immers een
woord voor. Maar dat hoeft niet te betekenen dat het ook werkelijk iets
is, we hebben toch ook een woord voor spook en eenhoorn?
Locke: realist (Wereld > mens), dood? De wereld gaat dan gewoon door.
Berkeley: idealist (Mens > wereld), dood? Dan bestaat het niet meer, je neem
het namelijk niet meer waar.
H15: Descartes, Hume of Kant
Ben je dezelfde als je 15 bent, of 65? Je zou zeggen, ja: je blijft toch de hele
tijd hetzelfde? Het stukje continuïteit in je leven.
Schip van Theseus: na jaren is elk onderdeeltje vernieuwd, is het dan nog wel
hetzelfde schip?
We praten over ons ik alsof het de gewoonste zaak van de wereld is, maar
wanneer we erover gaan nadenken verdwijnt ineens alle duidelijkheid: we
weten het simpelweg niet.
o Je zou kunnen zeggen: als ik erover nadenk besta ik uit twee stukken:
de ik die nadenkt en de ik waarover nagedacht wordt.
o Je kunt net zo goed zeggen dat het verschillende rollen zijn van een en
hetzelfde ik. Of verschillende eigenschappen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper KevinKlinkspoor. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.