Samenvatting
Samenvatting Het Oog in de Storm: Hoofdstuk 7
- Vak
- Filosofie
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Hoofdstuk 7: 'Cultuurfilosofie' uit Het oog in de storm van Ellen Geerlings.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 20 pagina's
Voorbeeld 3 van de 20 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
2 beoordelingen
Door: nienkebeishuizen • 1 jaar geleden
Door: floorvdende • 3 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
FilosofieHet oog in de storm: H7
SE
“Alle cultuur en kunst die de mensheid sieren, de fraaiste maatschappelijke
ordening, zijn vruchten van de onmaatschappelijkheid.”
-Immanuel Kant
7.1 Inleiding
Cultuur omvat alles wat door mensen is bedacht, gezegd, gedaan of gemaakt.
Alles wat op een of andere manier door mensen is voortgebracht of
geschapen.
De mens is een cultuur scheppend wezen.
Betekenissen van het woord ‘cultuur’
Onder cultuur verstaan we ook de dingen die eerder geestelijk dan materieel
van aard zijn.
Symbolen, normen en waarden, taal, filosofie, etc.
Onder cultuur verstaan we daarnaast ook nog de economie en de productie
van materiële goederen.
Cultuur is kortom de tegenhanger van natuur.
Natuur: wat niet door mensen is voortgebracht.
Soms wordt er een onderscheid gemaakt tussen materiële cultuur (cultuur) en
niet-materiële cultuur (civilisatie).
Anderen gebruiken deze termen weer precies andersom. De termen
betekenen tegenwoordig nagenoeg hetzelfde.
In het NL kennen wij ook nog het mooie woord beschaving.
De vragen van de cultuurfilosofie
Er is niet één algemeen geldende cultuur. Er zijn verschillende culturen in de
wereld.
Cultuur is in deze zin de benaming voor de gehele door een bepaalde
groep gedeelde leefwijze, met alle ideeën, waarden en gebruiken die
daarbij horen.
Vroeger dachten filosofen vooral aan de eigen cultuur. (euro(pa)centrisme)
Anderen volken bezaten geen cultuur en waren wilden.
Dit idee verdween toen er degelijk onderzoek werd gedaan naar de
volken.
Dit werd volkenkunde of etnologie genoemd, tegenwoordig heet
het culturele antropologie.
Cultuurfilosofie maakt wel gebruik van de uitkomsten van de onderzoeken,
maar verricht zelf geen empirisch onderzoek.
, Stellen zichzelf algemenere vragen.
Soms neemt cultuurfilosofie ook de vorm aan van cultuurkritiek.
Een beargumenteerde afwijzing van een bepaalde cultuur of sommige
aspecten daarvan, vanuit een opvatting over hoe het anders en beter
zou worden.
De cultuurfilosofie onderzoekt ook de verhouding tussen cultuur en natuur.
Zowel de natuur in de mens (biologische aanleg) als buiten de mens
(milieufilosofie).
Er zijn veel raakvlakken tussen cultuurfilosofie en filosofische antropologie.
Evenals veel andere vormen van filosofie, die tegenwoordig zelfstandig zijn.
(taalfilosofie)
De milieufilosofie
De aantasting van het milieu met gevolgen voor mensen, dieren en planten
heeft ervoor gezorgd dat de milieufilosofie ontstond.
Besef: Het scheppen van cultuur in de moderne industriële
samenleving schaadt het milieu, de natuur.
De milieufilosofie onderzoekt de houding van de mens tegenover de
natuurlijke leefomgeving, geeft hierop kritiek en stelt ook alternatieve
houdingen voor.
Natuur en cultuur
Mensen onderscheiden zich van dieren door een vermogen tot cultuur
scheppen. Cultuur is dan per definitie mensenwerk.
Dieren worden geleid door hun instinct, terwijl mensen het vermogen hebben
zelf hun handelen te bepalen en zelf te bepalen wat zij denken. (animal
rationale)
Zonder deze vrijheid zou cultuur onmogelijk zijn.
We zijn wel nog steeds dieren, redelijke dieren.
Door opkomst van ethologie is het nature-nurture debat weer opgekomen.
De tak van de biologie die dierengedrag onderzoekt.
Volgens deze wetenschap is biologisch veel meer te verklaren, aandeel
natuur is groter.
Sociobiologen gaan nog verder, deze tak doet onderzoek naar de rol die
genen spelen in het gedrag.
Zien echter wel in dat verschillende culturen alleen verklaard kunnen
worden door uit te gaan van een afzonderlijke, culturele ontwikkeling.
Hebben dieren ook cultuur?
Uit onderzoek blijkt dat dieren een groter leervermogen hebben dan
vroeger werd gedacht, maar kunnen zij ook bewust nakomelingen
onderwijzen? Iets dat wordt gezien als een wezenlijk kenmerk van
cultuur.
, Cultuur is een cumulatief (opstapelend) proces. Cultuur en geschiedenis zijn
onlosmakelijk verweven.
Twijfelachtig: is het cultuur scheppende vermogen van de mens geen
natuurlijk vermogen.
Cultuur en rede
Volgens Schopenhauer onderscheidt de rede zich van het verstand (wat
dieren ook hebben) door het vermogen om abstracte begrippen te vormen.
Dat betekent een enorme uitbreiding van de reikwijdte van het denken.
We zijn vrij in ons denken, wij kunnen naast het heden ook denken over de
toekomst en het verleden. Wij kunnen de wereld ook zien naast zijn eigenlijke
werkelijkheid.
Zonder dit geen cultuur.
Met denken krijgen we taal, met taal kunnen we ideeën vastleggen, dan
kunnen we leren van het verleden en daardoor grip krijgen op de toekomst.
Daardoor kunnen we ook doelen stellen.
Drie domeinen van cultuur scheppende activiteit:
De ontwikkeling van technische vaardigheden om dingen te maken.
Het scheppen en gebruiken van taal en tekens om te communiceren en
kennis op te doen.
Het scheppen van waarden om houvast en richting te geven aan het
leven.
7.1.1 Techniek
Techniek (Grieks: technè): het menselijk doelbewust vervaardigen van
materiële dingen.
Altijd om mensenwerk waarbij plannende rede werkzaam is.
Primaire functie: levensbehoud.
Helpt de mens zich aan te passen aan de omgeving.
De uitbreiding van behoeften is een drijfveer achter techniek.
Menselijke handen onontbeerlijk voor techniek en cultuur.
Uitbreiding van handen: schep
Temmen, fokken en houden van dieren is een soort techniek: bewerking van
natuurlijk materiaal ten gunste van de mens.
Techniek grijpt in, in de natuur.
7.1.2 Teken, taal en kennis
Tekens: informatie doorgeven, communiceren.
Semiotiek: wetenschap in tekens.
Teken: een zintuigelijk waarneembare zaak die naar een andere zaak verwijst.
Natuurlijke tekens: wat dieren en mensen van nature hebben (geursignalen).
Cultuurtekens: menselijke, zelfbedachte teken (meer communicatie).
De betekenis van tekens kan per cultuur verschillen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper KevinKlinkspoor. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,48. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 58993 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen