Samenvatting
Samenvatting De Geo: Globalisering
- Vak
- Aardrijkskunde
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Alle hoofdstukken (4), paragrafen (15) uit De Geo Aardrijkskunde: Globalisering.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 29 pagina's
Voorbeeld 3 van de 29 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
1 beoordeling
Door: kvdb2011 • 5 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
AardrijkskundeH1: De wereld: systeem van landen en relaties
1.1 De samenhang in het wereldsysteem
Samenhang in een wereld van verschillen
- Nu, in tegenstelling tot vroeger, produceert men niet meer alle noodzakelijke
producten zelf. Nu gebeurt dat in gebieden waar dat het best gaat. Hierdoor
zijn regio’s afhankelijk van elkaar, en hierdoor zijn ze verbonden.
o Dit heet internationale arbeidsverdeling.
- Voorbeelden van economische samenhang:
o Vele handelsrelaties;
o Invloed op elkaar: bijv. als het slecht gaat in China, dan voelt Europa
dat ook;
o Vestigingsgedrag van ondernemingen (ene land boven de ander
verkiezen bijv. vanwege loonhoogte).
Kwetsbaarheid
- Deze afhankelijkheid maakt ons ook kwetsbaar.
o Bijv. als de politieke relaties breken tussen landen waarvan de een
energie levert aan de ander. Dan heeft het ene land dus een probleem,
want deze krijgt geen energie meer.
• Let op: het boek begint met het economische te belichten, maar je kan het
wereldsysteem vanzelfsprekend vanuit vele verschillende invalshoeken
belichten.
De economische structuur van het wereldsysteem
- Systeem: bestaande uit elementen die onderlinge relaties hebben.
- Wereldsysteem: de landen zijn de elementen. Deze hebben onderlinge
politieke en economische relaties.
- Binnen een systeem, kun je elementen die veel gemeen hebben groeperen.
Voor de hieronder staande groepering zijn de volgende criteria gebruikt:
o De soorten economische activiteiten van landen;
o De soort (economische en politieke) relaties met andere landen.
- Op basis hiervan komt men tot de volgende indeling:
o Centrum/kernregio’s; hoog ontwikkelde rijke landen, hoge
arbeidsproductiviteit, hebben veel macht over andere staten in het
systeem.
o Semi-perifere regio’s; zit middenin de twee uitersten. Herkenbaar aan
enorme industrialisatiegraad, afzet in het centrum.
o Perifere regio’s; productie afgestemd op behoeften centrum en semi-
periferie. Oude technologie. Arbeidsproductiviteit is laag. Gericht op
primaire producten, export bestaat bijna helemaal uit deze producten.
Veranderingen in het economische wereldsysteem
- In drie opzichten is het systeem door veranderingen in internationale
arbeidsverdeling veranderd:
,o Ruimtelijke schaal: veel meer landen zijn bij het wereldsysteem
gevoegd. Ook een aantal die tijdelijk weg waren (Oost-Europa).
o Positiewisselingen van staten: VS was ooit een perifeer gebied, maar is
nu een centrumland.
▪ Global shift: het verschuiven van het economisch zwaartepunt
van het ene naar het andere deel van de wereld.
o Veranderingen in de aard van de economische relaties: behalve
primaire producten worden er ook industriële producten vervoerd.
, Aardrijkskunde
H1: De wereld: systeem van landen en relaties
1.2 Wereldsysteem in historisch perspectief
De wereld vóór het ontstaan van het wereldsysteem
- Geen sprake van wereldsysteem, er ontbraken namelijk:
o Elementen (staten waren nog niet écht opgericht), relaties (er waren
hier en daar enkele contacten, maar geen échte relatie).
o De gebieden waren onafhankelijk van elkaar.
- Drie typen samenlevingen in de tijd:
o Samenlevingen gebaseerd op sedentaire (vast) landbouw;
o Nomadische veeteelt;
o Samenlevingen met primitieve zelfvoorzienende landbouw.
De ‘geboorte’ van het wereldsysteem
- Europese ontdekkingsreizen zorgden voor handel met andere gebieden, deze
waren ineens met elkaar verbonden.
o Resultaat: netwerk van kolonies (wereldsysteem); gericht op de handel
in agrarische producten met West-Europa (kernregio).
- Succes van West-Europa, komt door:
o Ontwikkeling van de kapitalistische markteconomie (privébezit en het
vrije marktmechanisme): de drijvende kracht van West-Europa.
o Eerste moderne staten als stimulerende rol. Deze staten zorgden voor
aanleg van infrastructuur, dit zorgde voor economische ontwikkeling en
bevorderde de eenheid van staten verder.
o Handel: zorgde voor veel inkomsten. West-Europa profiteerde hier van
de kolonies door goedkope agrarische producten en het goud en zilver
waarmee ze de handel konden financieren.
De industriële revolutie
- Eind 18e eeuw kwam de industriële revolutie op in West-Europa.
o Voorwaarden waren gunstig: goede infrastructuur, onafhankelijke
ondernemersklasse (kapitaal), genoeg delfstoffen, levering vanuit
kolonies van grond-, hulpstoffen en energiebronnen.
o De voorwaarden waren allemaal erfenissen uit het handelskapitalisme.
- West-Europa werd afhankelijk van andere regio’s; fabrieken hadden namelijk
een continue stroom van goederen nodig.
- Periferie stemde hierdoor de productie nog meer af op het centrum. De
mijnbouw ontwikkelde zich hierdoor.
o Er ontstonden exploitatiekolonies, het ging in West-Europa hier om de
grondstoffen van de kolonies.
- Centrum ging hierdoor investeren in de infrastructuur van de periferie.
- Kolonies werden een afzetmarkt voor de massaproductie van West-Europa.
Het wereldsysteem krijgt een tweede kern
- Deze nieuwe kern was de oostkust van Noord-Amerika.
o Dit was de eerste vestigingskolonie die staatkundig van West-Europa
afscheidde.
o Ondernemers gingen hier investeren in de industrie.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper KevinKlinkspoor. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,48. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 58993 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen