Basistextiel 6: verdelen
Voorbehandelen
Wat is veredelen?
Veredelen is het geheel van processen in de textielindustrie die uitgevoerd
worden om het substraat de door de afnemer gewenste eigenschappen te
geven.
De start van het veredelingsproces begint na het weven, breien of non
woven productie en eindigt bij de laatste bewerking de kwaliteitscontrole.
Waarom ga je voorbehandelen?
Voorbehandelen is het doek verder klaar maken, zodat het doek
eigenschappen krijgt zodat je er wat mee kan.
- Verwijderen van ongewenste producten (zouten,
bestrijdingsmiddelen, sterkmiddelen, stof, zaadresten)
- Katoen, polyester of een combinatie.
- Het veranderen van de doekeigenschappen (hydrofel maken:
verwijderen van wassen, pectines en eiwitten)
- Doekuiterlijk veranderen (egaal wit maken, dimensie stabiliteit)
Hoe ga je nou verven?
Was beschermd tegen de buitenwereld, is een beschermingsmiddel.
Pectine geeft stevigheid aan de vezel. En deze twee samen zijn hydrofoob.
En daar weer omheen zit sterksel, dat helpt in de loopbaarheid van het
garen in de weverij. En dat is ook hydrofoob.
Wil je dit verven moet je het hydrofel maken want verven gebruik je water
bij. Dat doe je in de voorbehandeling.
Zaadresten, zit in katoen, zijn katoenpitjes. Die verwijder je niet, maar
deze ontkleur je, en zie je ze niet meer dus zeggen wij dat het weg is.
Voorbehandeling in verschillende stappen (deze stappen niet
exact uit je hoofd leren)
Doekvoorbereiding
Zengen, scheren
Ontsterken
Afzuren
Afkoken
Carboniseren
Chloreren
Ontgommen/verwaren
Bleken
Optisch wit
Merceriseren
Wassen/spoelen
Drogen
, 1. Aannaaien (vind plaats bij doekvoorbereiding)
2. Zengen
3. Ontsterken
4. Afkoken
5. Bleken plus zuren
6. Drogen
Doekvoorbereiding:
Katoen voorbehandeling:
Gaan vanuit dat het wordt geweven. Er zijn altijd afgepaste lengtes die
komen van een weefsel, goedkoopste is continue, dat gaat met een
snelheid van 70 tot 100 meter per minuut. Het substraat wordt in
verschillende standaardlengtes geleverd: 100, 200, 500 en 1000 meter.
Bij discontinue is het meestal 2 uur. Vb bij continue hou je rekening met
goedkopere prijs en de reproduceerbaarheid je moet veel fexibiliteit
inleveren want je moet altijd grote partijen inkopen, heel veel meters per
eenheid. Discontinue is de reproduceerbaarheid is minder, de prijs ligt wat
hoger maar je bent veel fexibeler. Hier worden ook batches geformeerd.
Het aannaaien vindt plaats in de doekvoorbereiding. Het aannaaien is van
groot belang ivm de doekbreuk, formeren van lots, goede kant aan elkaar
naaien en ingangscontrole. Hier formeer je dus een batch.
Continue zijn alle stappen in een machine. Discontinue zijn per stap apart,
is per klein onderdeel goedkoper, dan de grote continue machine, maar
dat is als je alle stappen wilt goedkoper.
Zengen of scheren
Het doel hiervan is het afbranden van de haartjes die uit het doek steken.
Of het afscheren hiervan. Je hebt hiervan verschillende methodes.
- Haaks op het doek
- Haaks op het doek met koel wals
Met een gevoelig doek, die gevoelig is voor temperatuur. Dan zit erachter
een koelwals, dus die neemt dan de warmte op.
- Tangentiaal zengen
Zengmachine niet precies kennen alleen hoe hij het tekent.
Proces: continu of discontinu
Zengen:
, Scheren:
Wanneer zengen en wanneer scheren?
Zengen gebeurd met een gasbrander. Ze zeggen dat polyester niet wordt
gezengd, omdat er een hard bolletje aan komt, maar in de praktijk
gebeurd het wel. Alleen stapelvezel wordt gezengd, want flamenten
hebben geen uitstekende haaltjes. Meestal zengen of scheren, een vd
twee.
Ontsterken:
Het doel van ontsterken is het verwijderen van het sterksel. Voorbeelden
van sterksels zijn:
- Zetmeel
- Cellulose derivaten
- PVA
- Polyacrylaten
Onmiddellijk van zengen naar impregneren, want als je te hard gezengt
hebt, en het kan branden gaat het meteen in het water. Je dompelt dit in
een bad met amylase, dan haal je het zetmeel of ander sterksel eraf. Dus
je ontsterkt het. Het onsterken kan met twee motheden:
oxidatief/enzymatisch dit is voor niet oplosbare sterksels, of door het heet
te wassen dit kan bij oplosbare sterksels.
Afzuren:
Het doel van afzuren is het verwijderen van Ca, Mg en Fe zouten bij
plantaardige vezels. Dit doe je door het te impregneren met zwavelzuur
(koud).
Afkoken:
Het doel van afkoken is het verwijderen van de primaire want, vetten,
wassen en proteinen (katoen, vlas enz). De methode om dit te doen is
door het af te koken met een verdunde loog.
Vervolgens gaat het naar een stoomkas, (100 graden en 100 procent
relatieve luchtvochtigheid, want je wilt niet dat het gedroogd wordt, dus
het vocht blijft in het doek) blijft het 1 min in en dan spoel je het uit want