College psychogene stemstoornissen
Harm Drost zegt dat in de voorgeschiedenis samenhang tussen het ontstaan van de aandoening en
de psychosociale stressfactoren, emoties en/of psychische conflicten.
De stoornis kan niet verklaard worden door organische afwijking. Wel kan er een combinatie zijn
tussen organische- of habituele stemstoornis.
Drost onderscheidt de stoornissen: organische stemstoornissen: kunnen vastgesteld worden door de
KNO-arts, habituele stoornissen: overbelasting van de spreekstem (gerelateerd aan spreekberoepen)
en mutatiestoornissen: afhankelijk van leeftijd, geslacht en puberteit.
Larynxbeeld psychogene stemstoornissen:
- (vaak) ontbreken van een organische afwijking; de stemplooien en arythenoiden normale
structuur en mobiliteit tijdens bijvoorbeeld ademhalen/hoesten
- Altijd KNO-onderzoek om organische pathologie uit te sluiten, differentiaaldiagnostiek
- Tijdens (poging tot) stemgeven kan de mobiliteit sterk variëren
Psychogene stemstoornis: een persoon heeft een stemstoornis, maar zou een gewoon stemgeluid
moeten hebben (door een trauma kan iemand in een patroon belanden)
Zeer verschillende stemsymptomen aangetroffen
- Afonie, dysfonie, een te hoge of te lage stem, spastisch krakerig stemgeluid, inspiratoir
foneren (spreken op inademing) of andere typeringen van afwijkend stemgebruik en spreken
- Het symptoom alleen is nooit voldoende voor de diagnose psychogeen
- Onderzoek door een kno-arts of kno-arts/foniater noodzakelijk, waarmee organische
pathologie wordt uitgesloten
- Daarnaast kan het zinvol zijn samen met patient de psychische oorzaak te onderzoeken.
Doorverwijzen?
Niet-organische stemstoornissen
De Bodt onderscheidt psychogene stemstoornissen van:
- Gebruiksgerelateerd (functioneel)
o MTD (abnormale patronen spierspanning)
o Ventriculaire fonatie (spreken met de valse stemplooien)
- Psychisch gerelateerd
o Psychogene afonie/dysfonie
- Geslachtsgerelateerd (genderdysfonie)
- Leeftijdsgerelateerd
o Mutatiestoornis
o Presbyfonie
- Ideopatisch
o Paradoxale stemplooibeweging (inspiratoir foneren of stridor)
,De client is zich er niet van bewust dat de mechanismes die gebruikt worden voor bijvoorbeeld
kuchen, schrapen en lachen dezelfde zijn als die voor stemgeving.
Visies ontstaan psychogene stemstoornissen
- Gedragstherapeutisch:
o Neurotische stoornis gevolg van anders lopend leerproces
o Vermijdingsreactie op heftige conflictsituatie
o Veel auteurs noemen gebrek sociale vaardigheden
- Psychoanalytisch
o Conversiesymptoom
Larynxbeelden bij psychogene
afonie
De therapie bij psychogene stemstoornissen kan op medisch, logopedisch, psychologisch vlak, of een
combinatie.
Symptoomgerichte therapie
Voordelen:
- Voorkomen van secundaire ziektewinst
- Patient kan normaler functioneren en beter meewerken aan bijv. psychotherapie
Nadelen:
- Verwaarlozing psychische problematiek
- Recidiveren van stemstoornis
Medische therapie
- Soms medicamenteuze ondersteuning; lidocain verdovend effect
- Endoscopische biofeedback: stroboscopie waarmee stemplooien in trilling worden gebracht.
Psychotherapie
- Analyse van actuele conflicten
- Gewerkt aan de door angst veroorzaakte remmingen
- Aandacht voor eventuele sociale angst van client
Logopedische therapie
- Reflexmatige of onbewuste fonatie opwekken (door bijvoorbeeld hoesten, kuchen, lachen)
- Relexaie, bijv. manuele facilitatie
, - Counseling, therapeut moet enkele counselingsprincipes beheersen
- Bij valse stemplooistem inspiratoir foneren (de valse stemplooien staan dan altijd open bij
spreken op inademing, dus kan niet spreken met valse stemplooien)
- Biofeedback: toonhoogte, stemkwaliteit
- Visualisatie: gaat in gedachten terug naar het moment (situatie zonder emotie) waarbij
iemand nog de stem had; verschil met nu; vanuit daar stemgeving
Therapieopbouw
- Oproepen van gewenste stem via kuchen, lachen, schrapen, … (onbewust, reflexmatig)
- Kuch (of …) verlengen met klinkers ‘uuuh’, ‘oooh’ of ‘aaah’
- Indien nodig eerst kuch en dan productie van alle klinkers
- Oefen nonsenssyllaben
- Oefen korte en daarna ook lange woorden (eerst met klinker beginnend)
- Zinnen
- Lezen
- Eenvoudig gesprek
- Transfer naar en generalisatie van de stem in de dagelijkse situatie!
Belangrijk
- Zeg niet tegen je client: ‘je kunt spreken als je zou willen’
- Vertel in plaats daarvan wat er fysiek aan de hand is
o De werking van de stemplooien is ontregeld of ontspoord
o Je stemplooien staan nu stil in een open stand …
o Het lukt je op dit moment niet om de stemplooien aan het trillen te krijgen.
Manuele therapie wordt gebruikt bij:
- Hypertone dysfonie
- Globusgevoel
- Opheffen van foutieve compensaties
- Facilitatie bij slikken
Resultaten manuele therapie:
- Verandering van stemkwaliteit
- Verminderen/verdwijnen van globus gevoel
- Afname van hypertonie
- Verlaging van de stemligging
- Vergemakkelijken van slikken
- ‘ruimte in de keel’
Als je manuele therapie wil gebruiken moeten er een aantal dingen worden uitgesloten:
- Diabetes: er worden kleine wondjes gemaakt in het strottenhoofd
- Bepaalde psychogene klachten
- Osteoporose: bot ontkalking
- Reuma: artytenoiden zijn gewrichten
- Bestraalde larynx
Technieken
- Massage, stretchen, druk geven
- Maximaal 6-8 therapiesessies van ½ uur, daarna of gelijktijdig stemtherapie
- Soms starten met stemtherapie, daarna manuele facilitatie voor de hypertone ‘rest’
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper harmasteenhuis. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.