Samenvatting E1: Algemene klachten, infectieziekten
en endocriene ziekten
Inhoud
SamenvatninE1:nAliemenenklachten,ninfecteeiektennennendocrieneneiekten.......................................1
Moeheid,nanemienenniewichtsverliesn(ennvoedini)............................................................................2
Anemie...........................................................................................................................................2
Gewichtsverlies.............................................................................................................................11
Moeheid.......................................................................................................................................16
Voedini.........................................................................................................................................19
Endocrinoloiie..................................................................................................................................21
Ziektennvanndenbijnier...................................................................................................................21
Ziektennvanndenhypofyse...............................................................................................................26
Ziektennvanndenschildklier.............................................................................................................30
Hypoionadismenbijndenman..........................................................................................................35
Polyilandulairenendocrienensyndromen.......................................................................................36
Infecteeiektenn(Koorts)....................................................................................................................37
Infecteeiekten..............................................................................................................................37
Ouderennmetnkoorts.....................................................................................................................45
Kinderennmetnkoorts.....................................................................................................................49
Nietninfecteueenkoorts..................................................................................................................53
KindereiektennennRVP.......................................................................................................................55
Jeuk...................................................................................................................................................59
Bijlaie:nantbiotcantabel...................................................................................................................62
1
,Moeheid, anemie en gewichtsverlies (en voeding)
Anemie
- Anemie:ntoestandnwaarinnhetnaantalnerythrocytennen/ofndenhemoilobinenconcentrateninnhetn
periferenbloednlaiernisndannnormaalnvoorndenleefijdnennhetnieslacht.nLabndiainose,nieenn
aandoenini,nkanneennsymptoomnvanneennonderliiiendeneiekteneijn.
- Normaalwaarden:
Vrouw Man
Hbn(hemoilobine) 7,5-10,0nmmol/l 8,5n–n10,5nmmol/l
Htn(hematocriet) 0,35-0,45nl/l 0,40-0,50nl/l
Erytrocytenn 3,1-5,1n*1012/l 4,5n–n5,6n*1012/l
- Hetnverschilninnwaardenntussennmannennvrouwnontstaatnalsnievolinvannstmulatenvannden
erythropoësendoornandroienenhormonen.nHematocrietnisndenfractenvannhetnbloedvolumendatn
wordtninienomenndoornrodenbloedcellen.n
MCVn(meanncellnvolume):niemiddeldenvolumenerythrocyten.nWordtnberekendndoornhetnhematocrietn
ietalntendelenndoornhetnaantalnerythrocyten.
- LaainMCV:nernisneenniestoordenhemoilobinenproducten(denerytrocytennhebbennhierdoorn
minderncelninhoudnenneijnndusnkleiner)n
- HooinMCV:nernisneenniestoordenerytrocytnuitrijpini
Retculocyten:nvoorlopersnvanndenerytrocytennn
- Hooi:nprobleemnbuitennhetnbeenmeri.nHetnbeenmerinprobeertntencompenserennvoorn
bijvoorbeeldneennverhooidenafraak.
- Laai:nprobleemnbinnennhetnbeenmeri.nDenproductenisniestoord.
Reiulatenerytrocytennaanmaak
- Allenbloedcellennontstaannuitneennpluripotentenstamcel.nDeeenkunnenneichnvernieuwen,nmaarn
ookntotntussenstadiandiferentëren.nZenkunnennéénnvanndentypennbloedcellennworden,nroden
bloedcellen,nwitenbloedcellennennbloedplaatjes.n
- ErytropoësenwordtniestmuleerdndoornEPO,nditnwordtniereiuleerdndoorndenlokalen
weefseleuurstofnspannini.nBijnlaienpO2nwordtndenaanmaakniestmuleerd.nHetneoritndusnvoorn
eennhoierenerytrocytennaanmaaknbijneennlaieneuurstofspannini,nbijv.nbijnlevennopniroten
hooitenofnbijnlonieiekten.
Uitndenstamcellennontstaanniecommiteerdenstamcellenn(CFU’s).nDenCFUnEnisndenvoorlopernvannden
erytrocyt.nVervoliensnontwikkeltndeeeneichnvianeennaantalnstadiantotnretculocyt.nErnvindenndrien
belanirijkenveranderiniennplaats:
1. Hbniehaltenneemtntoe
2. Cellennverlieeennmitochondriënnenneiwitsynthesenapparaat
3. Erntreedtnkerncondensatenopnennuiteindelijknafstotninvanndencelkern
Retculocytennblijvenn1-2ndaienninnhetnbeenmeri.nBevatenndannnoinrestennDNA,nkernmembraan,n
mitochondriënnennribosomen.nTotn1-2ndaiennnanhetnverschijnenninnhetnbloed,nrakenneendenrestnvannden
orianellennkwijt.nDaarnaneijnnhetnrijpenerytrocytennieworden.n
2
,Erytrocytnbevatnhemoilobine,nbestaatnuitn4nketens:ntwee
alfailobulinenenntweenbètanilobulinenketens.nElknvanndeee
ketensnheefneennheemiroep,ndienbestaatnuitneennprotoporfyrine
molecuulnmetneennijeeratoom.nZuurstofnkanniebondennworden
aannhetnijeeratoom,ndaarnanwordtnhetnoxyhemoilobine
ienoemd.n1nmmolnHbnbevatn56nminijeer.n
Dencurvenrechtsnlaatnhetnoxyhemoilobineiehalteneiennbijneen
bepaaldeneuurstofspannini.nAlsndencurvennaarnlinksnverschuif,
wordtnernminderneuurstofnafieievennaanndenweefsels.nBij
rechtsverschuivini,nvindtnernmeerneuurstofafiifenplaats.n2,3
DPGnisnafomstinuitndenilycolysenennstjitninnsituatesnmet
hypoxienenneoritneonvoornvoldoendenO2nafiifenbijnhypoxie.
Afraaknerytrocyten
Levensduurnerytrocytnisnonieveern120ndaien.nHetnhemoilobinenwordtnafiebrokenntotn3nproducten:
- IJeern(kanniebondennaannferritnenopieslaiennwordenninnbijv.ndenlever,nvoornheriebruik)
- Globine
- Heemn(porfyrine).nWordtnvianbillirubinenvooralnuitiescheiden.n
Ernkomtnooknaltjdnwatnintactnhemoilobineninndenbloedsomloop.nDitnwordtniebondennaann
haptoilobinenennvervoliensnafiebrokenninndenlever.nBijnversterktenbloedafraak,nwordtnmeernHbnaann
haptoilobineniebonden,nwaardoorndenhaptoilobinespieielnealndalen.n
Analysenvannanemie
Klachtennennsymptomennvannanemie:
- Bleekheid
- VerminderdnO2ntransport
- Moeheid
- Lusteloosheid
- Duieeliiheid
- Hoofdpijn
- Palpitates
- Dyspnoend’efort
- Aniinanpectorisn
Deeenklachtenntredennop,nonafankelijknvanndenonderliiiendenooreaaknvannanemie.nErnkunnenn
daarnaastndusnsymptomenneijnnvanndenonderliiiendeneiekte.nBijnsnelnontstaannmeernklachten.n
Ooreakennanemie:
1. Verlies:nacuutnofnchronisch
2. Gestoordenaanmaak:ntekortnaannbouwstofennofnbeenmeriaandoenini
3. Verhooidenafraakn(hemolyse):nverworvennofnconienitalenooreaken
Stroomdiairamndiainostek
Inndendiainosteknmaaknjeniebruiknvannlaboratoriumondereoek.nDeneerstenparameternisnhetnMCV,naann
denhandnhiervannkunnjenbeoordelennofnernsprakenisnvanneennmicrocytaire,nnormocytairenofn
macrocytairenanemie.nDaarnanbeoordeelnjendenretculocyten.n
3
,Verlies
Ernkannsprakeneijnnvannacuutnofnchronischnverliesnvannerytrocyten.n
1. Acuut:noperate,nbevallini,ntrauma
a. N.B.nbijnacuutnverliesnmeetnjenpasneennlaienHbnalsnernverdunnininheefnopietreden.n
HetnHbnlooptndusnachternopndendaadwerkelijkensituate
2. Chronisch:niynaecoloiischn(heviienmenstruate,npostmenopaueaalnbloedverlies),niastro-
intestnaaln(occultnbloedverlies),nurineweienn(hematurie)
Gestoorde aanmaak
Tekortnaannbouwstofen
- IJeer:nlaainMCV,ndusnmicrocytairenanemie.nIJeernisnnodiinvoorndenhemoilobinenproducte.n
- VitaminenB12/foliumeuur:nHooinMCV,ndusnmacrocytairenanemie.nVitaminenB12nennfoliumeuurn
eijnnnodiinvoorndennormalenuitrijpini.n
- EPO:nnormaalnMCV,ndusnnormocytairenanemie.nErnisnmindernstmulatenvanndenerytropoësen
maarndenievormdenerytrocytennhebbennwelneennnormaleniroote.n
Beenmerieiektenn(retculocytenneullennlaaineijn)
- Anemienvanndenchronischeneiekte
- Purenredncellnaplasie
- Beenmeriinfltrate
- Sideroblastairenanemien
Anemie door tekort aan bouwstofen
Bijneowelndenijeeriebreksanemienalsndenanemienvanndenchronischeneiekten(ACD)nisnernsprakenvanneenn
iestoordenhemoilobinenproducte,nhierdoornkleinenerytrocytennenndusneennlaainMCV.nDoornden
verminderdenaanmaakneullennernweiniinretculocytenneijn.n
IJeermetabolisme:ndaielijksenbehoefenisn1-2mi.nMaximalenwatnuitiescheidennkannwordennisn1nmi.n
Opnamenvannijeernmoetniereiuleerdnworden,neodatnalleennhetnbenodiidenwordtnopienomen.nInnden
voedininkomtnijeerninntweenvormennvoor,nFe3+ninnplantaardiinvoedselnennFe2+ninnvlees.nFe2+nwordtn
opienomenndoorndenmucosacel.nHetnkannhiern2-3ndaiennblijven,niebondennaannferritne.nHetnijeernwatn
nietnisnopienomen,nverdwijntnviandesquamatenmetndendarminhoud.n
Opienomennijeernwordtnaanntransferrineniebondenninnplasma.nLichaamnheefnbeperktenmoielijkheden
omnhetnuitntenscheiden,ndaardoornstaatnhetnondernreiulatenvannhepsidine,neennacutenfaseneiwitnuitnden
lever.nVanuitnhetnplasma,niaatnhetnirootstendeelnvannhetnijeernnaarnhetnbeenmeri.n
4
, IJzergebreksanemie
IJeeriebreksanemienisndenmeestnvoorkomendenvormnvannanemien(vrouwenn>nmannen).nOoreakenneijn:
- Bloedverliesn(menstruatenofnopnlaterenleefijdnoccultnuitntractusndiiestvus)
- Verhooidenbehoefen(ewanierschapnofniroei)
- Gestoordenopnamenuitndendarmn(eelden)
- Defciëntenvoedini
Kliniek
- Symptomennalsnbijnanemie
- Bijnernstinijeeriebreknkunnenndaarnaastnepitheelafwijkiniennontstaann(syndroomnvann
Plummer-Vinson)
o Hypochromenmicrocytairenanemie
o Raiadennaannmondhoekennenntoniklachtenn(ilossits)
o Dysfaiiendoornatrofenslijmvliesnmond,nfarynxnennslokdarm
o Lepeltjesnnaiels
o Droienhuidnennsomsnhaaruitval
Lab
- Microcytairenanemie,nlaienretculocyten,nlaainserumnijeer,nlaienijeervereadiiini,nverhooiden
TYBCnenneennlaainferritne
- Letnop:nferritnenisneennacuutnfaseneiwitndatnvalsnverhooidnkanneijnnbijninfecten(dusnooknnaarn
BSEnkijken!).nBijneennhooinferritnendusnnietnijeeriebreknuitsluiten.
- Transferrinenisnwelnverhooid.nDitnkunnjenalleennmetennalsnhetnnietniebondennisnaannijeer.nAlsn
hetnijeernlaainis,nkomtnerndusnmeerntransferrinenomhooinwatniemetennkannworden.
Behandelini
- Oraalnofni.v.nsuppleten
Anemie van de chronische ziekte
- Komtnvoornbijninfectes,nsysteemeiektennennmaliiniteiten
- Cytokinennleidenntotninductenvannhepcidineninndenlevernenndaardoorneennstoornisninnhetn
heriebruiknvannijeer
- CytokinennleidenntotnapoptosenvannvoorlopersnvannerytrocytnennafnamenvannresponsnopnEPO
5
