Beknopte samenvatting op basis van cursus en lesnota's.
Overzichtelijke beschrijving terminologie.
Voor afbeeldingen aan te vullen met les slides.
Enkel deel Orthodontie
ONTWIKKELINGSBIOLOGIE EN ORTHODONTIE
1. Gelaatsgroei en orthopedie
● Algemeen
○ Verscheidenheid gelaatsvormen, verhoudingen kaken,
stand v tanden
○ Opvolgen of deze binnen nl ontwikkeling vallen
○ Groei = toename in grootte en aantal
■ Anatomisch
■ Eindig: stopt rond 18j (leeftijdsgebonden)
○ Ontwikkeling = differentiatie
■ Fysiologisch
■ Oneindig: stopt nooit
● Postnatale lengte en gewichtstoename
○ Ongeveer volgens vast patroon
■ De snelheid kan wel variëren doorheen de tijd
● Soms versnelling, soms vertraging doorheen tijd/ periode
■ Ook variatie tussen kinderen onderling
○ Lichamelijke ontwikkeling
■ Opvolgen obv lengte en gewicht
■ Kalenderleeftijd is geen goede maat
● Lengtegroeicurve
○ Absolute lengtegroeicurve
■ Chronologische kalenderleeftijd - lichaamslengte
● Longitudinale curve = individueel
■ Referentie Diagrammen (van die populatie)
● Cross-sectionele curve (obv steekproeven in een populatie)
● Geeft de percentielen of standaarddeviatie weer
● P90: 90% v kinderen heeft lengte kleiner dan dit
■ ≠ Rechte lijn: steiler en vlakker op sommige momenten
● = Perioden waarin je sneller of trager groeit
■ Finale lengte op 18 jaar
○ Relatieve groeicurve
■ Chr kalenderleeftijd - relatieve toename in lichaamslengte
■ ≠ Rechte lijn maar pieken
● Periode 1: sterk dalende piek: op jonge leeftijd groei je zeer snel maar deze
snelheid neemt af
● Periode 2: groeispurt: Peak height velocity (PHV)
■ Van belang voor ontwikkeling OK en BK
○ CAVE: ziekte
■ Na verdwijnen van deze factor: inhaalgroei = catch up growth
■ Chronische aandoeningen: geen inhaalgroei
● Groeisnelheid
○ Lengtetoename in cm/ jaar ≠ constant
○ 1. Erg snelle groei -> 2. afname naar 5-6cm/j -> 3. groeispurt in pubertijd (versnelling)
○ Invloeden op groeisnelheid ⇒ episodic growth: episoden met meer/ minder groei
■ Sneller groei tijdens slaap → meer GH release
■ Meer groei tijdens zomer
■ Meer groei net voor ziektes
○ Groeispurt (periode: 2j)
■ Vrouw: eerder maar minder intensief (lagere PHV) en korter
● Start op 10-11 jaar, piek ± 12,5 jaar
■ Man: later maar intensiever en langer
● Start 13 jaar, piek ± 14 jaar
■ Vroege puberteit: korte prepuberale periode, intensievere groeispurt
■ Late puberteit: langere prepuberale periode, minder intensieve spurt, toch zal hierbij
de gemiddelde lengte iets langer zijn
○ ‘Juvenile/ mid growth’: soms kleine groeispurt op 6-7j
○ Netto verschil lengte jongens - meisjes ⇒ 10 cm
1
, ■ Vrouw: 170,6 cm en man: 184 cm
○ Shuttle worth: individuele groeicurve op adolescentie piek superponeren
■ Indien men gemiddelde van individuele curve zal nemen gaat info verloren
■ Niet indien men de curves samen gaat leggen/ op elkaar gaat leggen
● Verwachte lichaamslengte (Target Height)
○ Vergelijken met familie - erfelijke aanleg
○ J = (lengte vader + lengte moeder + 13) / 2 + 4,5
■ SD: 7,1 cm
○ M = (lengte vader + lengte moeder - 13) / 2 + 4,5
■ SD: 6,5 cm
○ 4,5 cm om generatieverschil te corrigeren
● Etnische verschillen in rekening brengen
● Groei van verschillende weefsels
○ Verschillende groeipatronen bij verschillende weefsels
○ Neuraal weefsel: veel groei op jonge leeftijd
■ Steile curve met maximum op 8 j
■ Hersenen geboorte: 25% v volwassen hersengewicht → 6 jaar: 90%
● Op volwassen leeftijd nog maar 2% v totaal lichaamsgewicht
○ Genitaal: voornamelijk groei in puberteit
○ Lymfoïd weefsel (adenoïden, poliepen,...): rond 6-7j 100% maar blijven doorgroeien tot 200%
in puberteit en nadien terug regressie tot 100%
■ Uitz: milt
● Proportie veranderingen
○ Vorm v pasgeborene w vnl bepaald door vitale structuren
■ Hoofd (hersenen) en romp (CV-stelsel, GI-stelsel) in verhouding veel te groot
■ Armen en benen in verhouding veel te klein
○ Hoofd: 25% bij geboorte → 12% op latere leeftijd
■ Verhouding neuro en splanchocranium
■ Foetus: sterk ontwikkeld neurocranium (50%) → (later 33%)
■ Later: ontwikkeling splanchnocranium (aangezicht: OK en BK): ademen, kauwen (⅔)
○ Aangezichts Ontwikkeling: verticale groei obv klassieke ⅓ van aangezicht
■ 3 punten
● Glabella: tussen wenkbrauwen: raaklijn ad bovenzijde v wenkbrauwen
● Trichion: haarlijn
● Subnasale: punt onder neus
■ 3 afmetingen → gaan meer gelijk worden bij ouder worden (⅓)
● Onderste aangezicht hoogte: subnasale - kin (mentale)
● Middelste aangezicht hoogte: subnasale - glabella
● Bovenste aangezicht hoogte: glabella - trichion
■ Ontwikkeling maxilla
● Volume botstructuur al sterk ontwikkeld
● Nog niet volledig ontwikkelde harde structuren
● Lang behouden v maxillaire suturen → centraal diasteem
■ Ontwikkeling mandibula
● Geen suturen, wel synchondrosis mandibula (kraakbeen)
○ In 1e 6 maanden: verbreding OK
● Corpus mandibulae: tanddragend: prematuur klein, maar reeds goed
ontwikkeld
● Ramus mandibulae: sterke ontwikkeling op volw lftd, zorgt voor verticale
groei van gelaat
○ Ledematen: relatief kort bij geboorte
■ Eerst groei handen en voeten, erna groei armen en benen
■ Fysiologische verschillen in groei. Vb 1j: O-benen -> 4j: X-benen -> 6j: rechte benen
● Gevolgen op looppatroon
● Chronologische vs biologische leeftijd
○ Chronologisch: obv jaren/ verjaardagen
○ Biologisch: natuurlijke leeftijd van lichaam: mate v ontwikkeling → 3 manieren om te bepalen
■ Skeletleeftijd: thv pols of cervicaal
2
, ● Pols-skeletleeftijd: veel botten (26) en epifysaire schijven
○ Tanner en Whithouse methode: dmv referentie foto’s elk bot en
epifysaire schijf te nummeren obv bereikte fase → totaaltelling
■ Cave: referentiefoto’s niet van hedendaagse kinderen
○ ⇒ Metacarpo-phalangeaal 3 (MCP 3)
● Cervical vertebral maturation (CVM): zijaanzicht wervels op OPG
○ Grote veranderingen ivm grootte en vorm op 12j
○ Op te delen in 6 stadia: stadium 2 en 3 is gelaats orthopedie
mogelijk
○
■ Dentale leeftijd: 2 manieren
● 1. Kijken nr aantal en soort gebitselementen + mate van afslijting tandkronen
○ Vnl klinisch: kleur en mobiliteit
○ 6 jaar: 1e definitieve kies
○ 10-11 jaar: hoektanden
○ 12 jaar: 2e definitieve kies
○ 18 jaar: 3e definitieve kies (wht)
○ CAVE: meisjes eerdere doorbraaktijden dan jongens
○ CAVE: verschillen van 6 maanden tss individuen
● 2. Kijken nr ontwikkelingsniveau doorgebroken en niet-doorgebroken
elementen → vnl kijken naar onderkaak (bovenkaak niet gestandaardiseerd
in beeld te brengen)
○ Radiografisch: kiemen, open apex molaren
● Doorbraaktijden
Melkgebit Definitieve gebit
Centrale ST 5-8 maanden 1e molaren 5-7 jaar
Laterale ST 8-10 maanden Centrale ST 6-8 jaar
1e molaren 10-16 maanden Laterale ST 7-9 jaar
Hoektanden 16-20 maanden 1e premolaren 8-10 jaar
2e molaren 20-30 maanden Mand hoektanden 9-11 jaar
2e premolaren 10-12 jaar
Max hoektanden 11-13 jaar
2e molaren 12-14 jaar
3e molaren > 17 jaar
● Ontwikkelingsstadia
○ 0: afwezigheid v crypte
○ 1: aanwezigheid v crypte
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper vanhaudtlaura. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
