DNA verslag
- Wie was Mendel?
Gregor Mendel was een Oostenrijkse wetenschapper die van 1822 tot 1884 leefde (Berry,
2022). Mendel voerde 10 jaar lang kruisings- en telproeven af bij tuinerwten. Deze proeven
leidde tot de ontdekking van de regels van erfelijkheid en de manier waarop genetische
eigenschappen worden doorgegeven op de volgende generatie. Gregor Mendel wordt ook
wel gezien als de vader van de moderne genetica (Berry, 2022).
Mendel voerde een experiment met erwtenplanten uit. Hierbij nam Mendel exemplaren van
de erwtenplanten die raszuiver waren voor een kenmerk. Raszuiver betekent dat er na
onderling kruisen, nakomelingen ontstaan met dezelfde kenmerken. Dit noemt men dan
homozygoot (Cheng, 2022). Ook kruiste Mendel de raszuivere planten met een rode bloem
met raszuivere planten met witte bloemen. Hieruit volgde het resultaat dat alle bloemen
rood waren, waaruit te concluderen is dat de kleur rood dominant was ten opzichte van wit.
Hieruit stelde Mendel de uniformiteitswet op: Als je twee raszuivere individuen kruist, zijn
de nakomelingen onderling identiek.
Mendel voerde hierna een experiment uit waarbij hij de planten van de nakomelingen met
elkaar kruiste. Het resultaat hiervan was dat er rode en witte bloemen uitkwamen in een
verhouding 3:1. Hieruit stelde Mendel de splitsingswet op: bij onderlinge kruising van
individuen uit de eerste uniforme generatie krijg je bij dominant-recessieve overerving
nakomelingen met verschillende fenotypen in een verhouding 3:1 (Sirtaqi, z.d.).
Dihybride kruisingen zijn kruisingen met twee kenmerken. Mendel stelde aan de hand van
de dihybride kruisingen de onafhankelijkheidswet op: verschillende kenmerken worden
onafhankelijk van elkaar overgeërfd (Sirtaqi, z.d.).
Literatuur:
Berry, A. J., & Browne, J. (2022). Mendel and Darwin. Proceedings of the National
Academy of Sciences of the United States of
America, 119(30). https://doi.org/10.1073/pnas.2122144119
Cheng, S. (2022). Gregor Mendel: The father of genetics who opened a biological world
full of wonders. Molecular Plant, 15(11), 1641–
1645. https://doi.org/10.1016/j.molp.2022.10.013
Wetten van mendel. (z.d.). sirtaqi. Geraadpleegd op 12 mei 2023,
van https://sirtaqi.com/nl/academy/texat/2395/wetten-van-mendel-overerving?
chapterID=2406§ionID=2&mode=0&slideID=7
, - Wat is een allel?
Een allel is een variant van een DNA-sequentie op een bepaalde plaats in het genoom
(Genome.gov, z.d.). Een persoon erft twee allelen, één allel per ouder, voor elke plaats in het
genoom waar variatie bestaat. Als beide allelen hetzelfde zijn, dan is de persoon
homozygoot voor dat allel. Als de allelen verschillend zijn, dan is de persoon heterozygoot. In
een homoloog chromosoom ligt de alles op dezelfde plaats, de locus.
Een allel kan recessief, dominant of intermediair zijn. Er wordt gesproken van een
intermediair allel wanneer de allelen van een allelenpaar verschillen en toch beide tot uiting
komen in het fenotype (Alles over DNA, 2017) . Ook bestaan er letale allelen. Wanneer een
individu homozygoot is voor een letaal allel, zal het individu sterven.
Literatuur:
Allele. (z.d.). Genome.gov. Geraadpleegd op 10 mei 2023,
van https://www.genome.gov/genetics-glossary/Allele
Alles over DNA. (2017, 15 oktober). Wat is een Allel? Alles over Allelen - AllesoverDNA.nl.
Geraadpleegd op 12 mei 2023, van https://www.allesoverdna.nl/kennisbank/allel/
- Wat is een chromosoom?
Een chromosoom is een DNA-molecuul. In chromosomen zit alle erfelijke informatie van een
individu (Specialist, 2017). De lichaamscellen van een individu bevatten allemaal dezelfde
chromosomen.
De erfelijke informatie in een DNA-moleculen is opgeslagen in de vorm van de DNA-
strengen. De stukken DNA met de erfelijke informatie, worden genen genoemd (Specialist,
2017). Genen zitten altijd op dezelfde plaats in een chromosoom.
Diploïde organismen zijn mensen en andere soorten dieren en deze organismen bevatten
twee versies van elk chromosoom (Specialist, 2017). Dit worden homologe chromosomen
genoemd. Beide chromosomen bevatten dezelfde genen. Dit kan soms in verschillende
allelen voorkomen. Een van de twee homologe chromosomen is afkomstig van de moeder
en het andere homologe chromosoom is afkomstig van de vader.
Een lichaamscel van een mens bevat 23 paar homologe chromosomen (Specialist, 2017). Dit
betekent dat een lichaamscel 46 genen bevat. Eén van deze 23 paar zijn de
geslachtshormonen. De geslachtshormonen bepalen het geslacht van het individu. Alle
andere 22 paar homologe chromosomen worden automosomen genoemd (Specialist, 2017).