Deze biologiesamenvatting over hoofdstuk 13 ´hormonen` is gebaseerd op het leerboek ´Nectar 5 vwo, editie 4.1`. Het behandeld alle informatie uit hoofdstuk 13 uitgebreid. De samenvatting wordt uitgelegd door voorbeelden en afbeeldingen. Verschillende onderwerpen over hormonen worden besproken. De...
Hormoonstelsel, hypothalamus en
hypofyse
13.1
Hormonen zijn signaalstoffen die je lichaam via het bloed naar je cellen
vervoert. Ze kunnen je groei of vorming van geslachtscellen stimuleren
of gedrag beïnvloeden. In binas tabel 89A kun je de verschillende
organen met haar hormonen zien. Hormoonklieren zijn endocriene
klieren, endocrien betekent dat het producten afgeeft aan het inwendige
milieu, dus in het geval van hormoonklieren aan het bloed. Exocriene
klieren, bijvoorbeeld zweetklieren of verteringsklieren, geven hun
producten af aan het uitwendige milieu.
Wanneer de hormonen door het bloed gaan, kunnen ze alleen op
bepaalde cellen passen. Deze cellen noem je doelwitcellen en bevinden
zich op de doelwitorganen. Vervolgens wordt bij het bereiken van de
doelwitcel een proces gestart.
De hypofyse is de centrale hormoonklier in het lichaam. Deze zit achter
in de hersenen en de achterkwab noemen we de
neurohypofyse(zenuwcellen) en de voorkwab de
adenohypofyse(klierweefsel). De hypothalamus produceert RH
(releasing hormones) hormonen, dit zijn hormonen die de hypothalamus
stimuleren om een actie uit te voeren. Vervolgens stuurt de hypofyse
dan weer de rest van de organen aan en vormt de hypofyse daarom een
verbinding tussen het zenuwstelsel en het hormoonstelsel.
De hypothalamus en de hypofyse houden als samenwerking de
bloeddruk constant, dit noem je homeostase. Dit kan variëren rondom
het dynamisch evenwicht. De bloeddruk kan stijgen door ADH, wat
ervoor zorgt dat er meer water wordt uitgeplast en minder water in het
bloed zit.
Hormonen zijn vaak aan veel verschillende dingen gekoppeld en hebben
de concentraties dus invloed op verschillende delen in je lichaam. Bij de
menstruatiecyclus zijn ook verschillende hormonen actief, bijvoorbeeld
, het geslachtshormoon oestradiol. Door meer oestrogeen komt ook meer
LH, wat voor de eisprong zorgt. Vervolgens kan de eicel niet bevrucht
worden en ontstaat het gele lichaam wat progesteron aanmaakt. Dit
zorgt ervoor dat de FSH remt. Veel hormoonconcentraties hebben dan
dus te maken met negatieve terugkoppeling. Een voorbeeld van
positieve terugkoppeling zijn de weeën bij een zwangere vrouw.
13.2
Reacties op hormonen
In deze paragraaf worden verschillende reacties op hormonen
besproken. Allereerst wordt het groeihormoon besproken. Om de
groeihormoon te realiseren produceert de hypothalamus het hormoon
GHRH(groeihormoon-releasing hormone), dit leidt er dan weer dat de
hypofyse, in dit geval de adenohypofyse aan de voorkwab ervoor zorgt
dat het groeihormoon GH wordt aangemaakt. In binas 89A kun je de
functie van GH zien, het stimuleert de groei en stofwisseling, blokkeert
glucoseopname en breekt vet af. GH werkt op de lever en dit produceert
vervolgens IGF. In de kindertijd kan IGF ervoor zorgen dat het
kraakbeen bij de pijpbeenderen verandert in bot waardoor je groeit. Na
de puberteit blijft GH ook aanwezig voor de andere functies die al eerder
benoemt zijn, om vet af te breken en glucose op te nemen.
Stress wordt ook veroorzaakt door eenzelfde proces. Allereerst wordt in
de hypothalamus een releasing hormone CRH aangemaakt wat de
adenohypofyse aanzet om ACTH te maken. Het ACTH heeft invloed op
de bijnierschors, dit is een hormoonklier op de nieren die door ACTH het
hormoon cortisol gaat aanmaken. Het cortisol heeft een direct effect om
je hartslag en bloedsuikerspiegel te verhogen (dit maakt je alerter), het
onderdrukt het afweersysteem.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper vanderburgnathan. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
