Samenvatting gedrag.
Wat is gedrag?
Alles wat je doet, zoals lachen en naar iets kijken, is gedrag. Ook geluiden maken,
slapen, geurstoffen afgeven en zelfs gewoon stilstaan zijn voorbeelden van gedrag.
Een prikkel is een verandering in je omgeving. Zintuigen reageren op prikkels,
waardoor impulsen via zenuwen naar je hersenen gaan. In je hersenen word je je
bewust van die prikkel. Vervolgens reageer je op de prikkel. Er gaan dan impulsen
naar spieren of klieren. Zo’n reactie heet een respons. Stoppen voor een rood
verkeerslicht is gedrag. Om te stoppen moet je een aantal handelingen uitvoeren. Je
moet bijvoorbeeld remmen en afstappen gedrag bestaat meestal uit een groot aantal
handelingen.
Studie van gedrag
Het gedrag van dieren wordt meestal in het wild bestudeerd, omdat dieren in het wild
hun natuurlijke gedrag vertonen. In gevangenschap vertonen dieren ander gedrag.
Om het gedrag van dieren te bestuderen, observeren onderzoekers gedrag en
noteren ze de tijd die dieren aan een bepaalde gedraging besteden en de volgorde
van deze gedragingen.
Veel mensen vergelijken het gedrag van dieren met dat van mensen. Het bestuderen
van gedrag gebeurt objectief. Dat wil zeggen dat alleen werkelijk gebeurde feiten
mogen worden vermeld, geen meningen van de waarnemer.
Het kwispelen met de staart van een hond kun je op twee manieren beschrijven: ‘de
hond beweegt de staart heen en weer’ of ‘de hond is blij’. De eerste beschrijving
geeft een feit, de tweede is een mening. De studie van gedrag heet ethologie. Het
bestuderen van gedrag gebeurt met behulp van regels voor biologisch onderzoek.
Vaak moet een onderzoeker
een dier langere tijd
observeren. Gedurende die tijd
vertoont het dier verschillende
handelingen. Tijdens het maken
van een werkplan maakt de
onderzoeker een beschrijving
van de handelingen van het
dier. Zo’n beschrijving van de
handelingen van een dier heet
een ethogram.
, Tijdens het uitvoeren van het onderzoek maakt de onderzoeker een opsomming van
de handelingen van het dier. Zo’n
opsomming heet een protocol.
Met behulp van een protocol
kunnen bijvoorbeeld de volgende
vragen worden beantwoord:
- Hoe vaak komt een handeling
voor?
- Hoe lang duur een handeling?
- Is er een bepaalde volgorde tussen de handelingen?
Gedragsketens
Bij het stoppen voor een rood verkeerslicht voer je een aantal handelingen achter
elkaar uit. Samen vormen deze handelingen het gedrag. Bij mensen verschilt het
gedrag vaak van persoon tot persoon. Bij veel diersoorten zijn bepaalde vormen van
gedrag bij alle individuen van de soort gelijk.
Veel dieren vertonen voor de voortplanting heel specifiek gedrag. Dit gedrag wordt
paringsgedrag of balts genoemd. Bij paringsgedrag volgen een aantal handeling
elkaar in een vaste volgorde op. Als gedrag uit een serie handelingen in een vast
volgorde bestaat, spreken we van een gedragsketen.
Hoe wordt gedrag veroorzaakt?
Maarten doet zijn ogen open. Het is donker, maar hij heeft erge trek. Zachtjes sluipt
hij naar beneden en kijkt of er nog iets lekkers in de koelkast ligt. De prikkel voor het
gedrag van Maarten is trek hebben. Deze prikkel is in het lichaam van Maarten zelf
ontstaan. Zo’n prikkel heet een inwendige prikkel. Prikkels die je met je zintuigen
waarneemt, worden uitwendige prikkels genoemd.
Gedrag komt vaak tot stand door een combinatie van inwendige en uitwendige
prikkels.
Een inwendige prikkel wordt vaak de motivatie genoemd.
De motivatie (inwendige prikkel) bepaalt of gedrag wel of niet wordt vertoond. Als de
motivatie ontbreekt, wordt het gedrag niet vertoond. Voorbeelden van inwendige
prikkels zijn honger, dorst en hormonen. Honger en dorst kunnen voedingsgedrag
veroorzaken. Hormonen veroorzaken bijvoorbeeld voortplantingsgedrag.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lucianp. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.