Inhoudsopgave
College 1 – Inleiding & ADHD..................................................................................................................1
College 2 – Autisme en gedragsstoornissen..........................................................................................10
College 3 – Angst en PTSS.....................................................................................................................20
College 4 – Kind en Jeugdige Stemmingsstoornissen............................................................................31
College 5 – Obsessieve compulsieve stoornissen & somatisatie...........................................................41
College 6 – Eetstoornissen....................................................................................................................47
College 7 – Tic stoornissen, Het jonge Kind, Psychotische stoornissen.................................................52
College 1 – Inleiding & ADHD
16-11-2023
Doel van de cursus:
- kennis van veelvoorkomende kinderpsychiatrische beelden
- kritische en bescheiden houding
- Niet 1 waarheid: Er zijn meerdere visies op psychopathologie
- Regels DSM
Literatuur: de boeken representeren 2 verschillende visies op psychopathologie.
Batstra orthopedagogische visie
Verhulst medisch-psychiatrische visie
Tentamen met 50 meerkeuze vragen.
DSM
Psychopathologie de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM)
- Medisch model: Pathologie IN het individu
- Onderliggende psycho-biologische disfunctie
De DSM is gebaseerd op het medisch model. Men wilde sinds de jaren 80 alle stoornissen zo goed
mogelijk beschrijven zodat er goed onderzoek gedaan kon worden naar de oorzaken van deze
stoornissen. Ze wilden kijken welke neurobiologische oorzaken ten grondslag lagen aan deze
stoornissen.
Normale reacties op abnormale situaties zijn geen disorder, maar hoe maak je dat onderscheid?
Hiervoor is geen ruimte voor in de DSM.
Depressie (5 van de 9 criteria). Als je aan 5 van de 9 definities voldoet en je ondervindt een beperking
in je dagelijks functioneren dan mag iemand geclassificeerd worden voor een depressie. Zo zien de
definities in de DSM en ongeveer uit:
- depressief of prikkelbaar
- verlies van interesse
- gewichtstoename of gewichtsafname
1
,- toename van eetlust of afname van eetlust
- teveel slapen of te weinig slapen
- psychomotore agitatie of juist sloomheid
- concentratieproblemen
Als je er aan de 5 van de 9 criteria voldoet, dan is er volgens de DSM sprake van depressie.
Beperkingen in het schoolse/werk-gerelateerde en sociale functioneren: Hier moet aan worden
voldaan als er sprake is van een stoornis. De classificatie mag alleen gesteld worden als er
beperkingen zijn in het functioneren.
Attention Deficit Hyperactivity Disorder: 18 criteria in de DSM
Aandachtsproblemen (zes van de negen)
Hieronder staan een aantal voorbeelden:
“heeft vaak moeite de aandacht bij taken of spel te houden”
“wordt vaak gemakkelijk afgeleid door externe prikkels”
“lijkt vaak niet te luisteren als hij/zij direct aangesproken wordt”
Impulsiviteit en hyperactiviteit (zes van de negen)
Hieronder staan een aantal voorbeelden:
“gooit het antwoord er vaak al uit voordat de vragen afgemaakt zijn”
“heeft vaak moeite op zijn/haar beurt te wachten”
“beweegt vaak onrustig met handen of voeten”
“is vaak ‘in de weer’ of draaft maar door”
‘vaak’ wat is vaak? Dat zal per informant verschillen.
En:
- voor het 12e levensjaar
- op twee of meer terreinen
- interfereert met het sociale en schoolse functioneren (impairment criterium)
Maar, zolang je functioneert hoor je de classificatie niet te krijgen = impairment criterium
Er zit ook een mate van subjectiviteit aan het impairment criterium
De definitie = REKBAAR
Als je kijkt naar de afgelopen decennia is het gedrag van de kinderen niet veranderd, maar worden
kinderen wel vaker geclassificeerd met ADHD. De classificatie wordt sneller toegekend aan kinderen.
Hoe ontstaan DSM classificaties? Waar komen die stoornissen vandaan?
- De DSM classificaties komen van een panel van psychiaters uit Amerika. Er wordt gestemd over welk
gedrag al dan niet in de DSM moet worden opgenomen en of dit dus een stoornis genoemd moet
worden. Het is dus een menselijke beslissing. Hier zit dus een mate van toeval in en menselijke
voorkeur. Dit stemmen gebeurt op basis van expertise, maar ook op basis van wat er gebeurt in de
maatschappij (voorbeeld homoseksualiteit als stoornis in de DSM, maar door protest van
maatschappij uit de DSM gehaald).
- BOGSAT: bunch of guys sitting around a table. Zo wordt het genoemd door de nominalisten
2
,Je moet je er van bewust zijn dat zo’n DSM erg veel zegt over wat de maatschappij wel en niet wordt
geaccepteerd. Het is een soort etiquette van de samenleving.
DSM = handboek van omgekeerde etiquette (dingen die we liever niet zien, de dingen die weg
behandeld moeten worden)
- Wordt sociaal wenselijk gedrag niet verward met gezondheid?
- Er zit een grote mate van vaagheid en subjectiviteit in de definities van de DSM
Steeds meer gedragingen en emoties als stoornis in de DSM
DSM IV toename van ADHD en ASS bij kinderen
- Je ziet dat we steeds meer gedragingen en emoties als lastig ervaren (die we dus niet willen zien en
weg behandeld moeten worden).
- Hoe meer stoornissen er zijn, hoe meer mensen een stoornis hebben.
DSM-5-TR (2022)
TR = textual revision (tekstuele aanpassing)
Complexe rouwstoornis: persisterende rouw. Hier zou sprake van zijn als je na een jaar van het
overlijden van iemand nog steeds somber en verdrietig bent. Het idee hierachter is dat je mensen die
vastzitten in hun rouw hulp biedt. Maar de critici van deze nieuwe stoorniscategorie vinden het onzin
om rouw te zien als een stoornis. Zij vinden dat rouw hoort bij het menselijk bestaan. Ze zeggen dat
als je rouw medicaliseert, dat je dan eigenlijk ook liefde medicaliseert want liefde is de andere kant
van de medaille.
Discussie: Wat is psychopathologie en wat hoort er bij het menselijk bestaan?
De critici zeggen niet dat dit onzin problemen zijn, maar vragen zich af of dit medisch psychiatrische
problemen zijn. Zij denken dat het menselijke problemen zijn in plaats van medisch psychiatrische
problemen.
Voordelen DSM
3
, - Communicatie over categorieën mogelijk: het vergemakkelijken van communicatie tussen
professionals in heel de wereld. Je kunt in de hulpverlening beter communiceren. Hiervoor is de DSM
oorspronkelijk bedoeld.
- Onderzoek naar oorzakelijke factoren van omschreven stoornissen: deze hoeven niet perse in het
brein te liggen maar dit kunnen ook psycho-sociale factoren zijn
- Onderzoek naar effecten van verschillende behandelmethoden mogelijk: je kunt mensen selecteren
voor onderzoek en een bepaalde behandeling bij hen uittesten.
Nadelen DSM
- Onduidelijk onderscheid tussen verschillende categorieën: veel comorbiditeit; stoornissen komen
tegelijk voor. Er is heel veel overlap tussen de categorieën. Dit is eerder regel dan uitzondering. Dit
betekent niet perse dat er veel stoornissen tegelijk bij iemand bestaan, maar dat er een overlap is in
de definities
- Onduidelijk onderscheid normaal versus gestoord
- Niet iedereen past in een hokje: sommige kinderen hebben van verschillende stoornissen bepaalde
symptomen, maar voldoen bij geen één stoornis aan genoeg criteria om geclassificeerd te worden.
- Niet onafhankelijk verstrengeling tussen kennis en macht. 70% van de taakgroep van de DSM-5
heeft banden met de farmaceutische industrie (medicatie). Dat betekent dat ze geld krijgen van die
industrie. Die banden beïnvloeden hoe die mensen denken over stoornissen. Voor hen geldt: hoe
meer stoornissen, hoe meer medicatie verkocht kan worden, hoe meer geld ze krijgen.
- Reïficatie, letterlijk ver-ding-elijking
De DSM lijkt maar steeds groter te worden, met steeds meer stoornissen. Er lijkt geen einde aan te
komen.
Kennis Macht
Farmaceutische bedrijven:
(een van de meest winstgevende bedrijfstakken -> veel geld naar het onder de aandacht brengen van
stoornissen)
• Brengen websites in de lucht en sponsoren websites https://adhdjemaaktwatmee.nl/
• Sponsoren patiëntenverenigingen
• Sponsoren expert meetings
• Sponsoren experts die aan de DSM werken
• Sponsoren experts die aan richtlijnen werken
• Sponsoren wetenschappers voor onderzoek
• Betalen wetenschappers voor “voorlichting”
• Publiceren zelf onderzoek naar hun producten
• Betalen veel geld voor advertenties in wetenschappelijke tijdschriften en op websites
Farmaceutische bedrijven hebben er baat bij dat er veel stoornissen zijn, zodat ze veel geld kunnen
verdienen aan het verkopen van medicamenten (medicijnen).
Reïficatie: filosofie & Psychiatrie
Realisme / essentialisme: DSM classificaties komen overeen met een in de natuur bestaande
ordening. Hoort bij het positivisme: de enige waarheid die er is blootleggen met wetenschappelijke
methoden.
we hebben de stoornissen ontdekt
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper babettekuiper. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.