Samenvatting
Samenvatting Sturing van Complexe Vraagstukken
Inclusief samenvatting artikelen
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 50 pagina's
Voorbeeld 4 van de 50 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Hoorcollege 1 - Sturing - Wicked ProblemsVerschil tussen overheid en governance:
Opkomst van wicked problems:
Aanpak van problemen (tot jaren ‘70):
- Problemen werden gezien als technisch van aard.
New Public Management (jaren ‘80)
- Vaste doelstellingen waarop wordt afgerekend
- Competitie ipv samenwerking
- Principaal-agent relatie leidt tot informatieasymmetrie
Wicked problems:
- Sociale systemen open en onderling verbonden
- Toenemende pluraliteit van samenleving
- Wicked problems onoplosbaar
- De rationele benadering faalt
Na NPM kwamen er wicked problems in de maatschappij. De samenleving werd complexer
en er ontstond een pluriforme samenwerking waar een uniforme aanpak van problemen niet
bij past. De rationele benadering faalt hierbij.
Dilemmas in a General Theory of Planning
Rittel & Webber (1973):
Wicked problem: Verwijst naar problemen die moeilijk te definiëren zijn, waarbij meerdere
belanghebbenden betrokken zijn en waar geen eenduidige oplossing voor bestaat. Ze
stellen dat traditionele methoden en theorieën niet effectief zijn bij het aanpakken van
dergelijke problemen.
Goal Formulation
Van de vraag: "Wat zijn systemen gemaakt van?" naar "Wat zouden deze systemen moeten
doen?".
,"Wicked problems" die fundamenteel verschillen van de problemen die in de
natuurwetenschappen worden aangetroffen en worden gekenmerkt door verschillende
unieke eigenschappen:
1. Geen definitieve probleemdefinitie
2. Geen stopping rule (geen definitieve oplossing)
3. Niet juist of fout, maar goed of slecht
4. Oplossingen zijn niet ‘testbaar’
5. Geen mogelijkheid tot leren door te doen
6. De set van mogelijke oplossingen is onbeperkt
7. Elk wicked problem is uniek
8. Elk wicked problem is een symptoom van een ander wicked problem
9. Discrepanties kunnen op veel verschillende manieren worden uitgelegd
10. Je mag er niet naast zitten als besluitvormer
The social context:
Van een meer homogene samenleving naar een meer heterogene samenleving. Door
verschillende waarden en doelen (pluralisme) is er een eenduidige oplossing.
Wicked problems and less wicked problems:
● Rittel & Webber (1973): Alle beleidsproblemen zijn wicked
● Alford and Head (2017): De term wicked wordt te pas en te onpas gebruikt
- Niet elk probleem is onreduceerbaar
- We leggen onszelf te hoge ambities op
- Samenwerking als een universele oplossing
Wicked and less wicked problems: a typology and a contingency framework
Head & Alford (2017)
Het artikel benoemt enkele tekortkomingen in eerdere benaderingen van wicked problems,
zoals een apocalyptisch of totaliserend perspectief, de neiging om 'één beste' oplossing voor
te stellen en onrealistische criteria voor beleidssucces. Vervolgens schetst het enkele
belangrijke benaderingen om met wicked problems om te gaan. Daarna stelt het artikel voor
om verschillende soorten wicked problems gedetailleerder te onderscheiden om een
typologie te ontwikkelen. Hierdoor kan een beter begrip van de aard van het probleem
ontstaan.
Shortcomings of the wicked problems framework
- Totalisering maakt het moeilijk om de problemen in behapbare delen te verdelen en
begrijpen.
- Aangedrongen op transformerende reacties op deze problemen, wat betekent dat ze
snelle, grootschalige oplossingen vereisen.
- Onrealistisch hoge normen voor 'succes,' waarbij problemen ofwel volledig opgelost
worden, gezien of als onveranderlijk worden beschouwd.
- Gebrek aan aandacht voor de gradaties van 'wickedness' betekent dat de specifieke
elementen van deze problemen worden geanalyseerd en dat op maat gemaakte
, interventies worden ontworpen. Dit resulteert vaak in een 'one-size-fits-all'
benadering voor deze problemen, wat kan leiden tot ineffectieve oplossingen.
Strategies for tackling wicked problems
Roberts (2000):
1. Autoritaire strategieën: Leiders kunnen motiveren of inspireren om te volgen. Het
nadeel van deze aanpak is dat het vereist dat een uitzonderlijk bekwame leider het
probleem begrijpt en een effectieve oplossing bedenkt, wat vaak moeilijk is bij
'wicked' problemen vanwege hun complexiteit.
2. Competitieve strategieën: Deze benadering stimuleert concurrentie tussen
maatschappelijke actoren om inzicht in het probleem te krijgen en mogelijke
oplossingen te ontwikkelen. Hoewel dit de zoektocht naar nieuwe ideeën kan
intensiveren, kan het ook conflicten vergroten, middelen verslinden en oplossingen
vertragen, vooral als juridische geschillen dreigen.
3. Samenwerkingsstrategieën: Dit omvat openbare raadpleging of deelname aan
besluitvorming, met als uitgangspunt "vele hoofden zijn beter dan één." Het betrekt
meestal een brede verspreiding van informatie, openbare bijeenkomsten, formele
hoorzittingen en samenwerking tussen verschillende organisaties. Het nadeel is dat
zelfs als het publiek in staat is om relevante kennis te verzamelen, het moeilijk is om
dit tot een samenhangend geheel te maken.
4. Expertstrategieën: Dit lijkt op de autoritaire strategie, maar de leider heeft autoriteit
op basis van expertise in het specifieke probleemgebied. Deze aanpak richt zich op
het stellen van de juiste vragen en het uitvoeren van onderzoek. Het heeft echter het
nadeel dat het probleem vaak te complex is voor zelfs de meest deskundige experts.
Twee dimensies van typologie:
Verticale dimensie: De verticale dimensie weerspiegelt de mate van intractability (aard) van
het probleem zelf. Er zijn drie mogelijke situaties: (1) zowel het probleem als de oplossing
, zijn duidelijk; (2) het probleem is bekend, maar de oplossing is moeilijk te vinden vanwege
complexe analyse of politieke redenen; (3) noch het probleem, noch mogelijke oplossingen
zijn duidelijk.
Horizontale dimensie: De horizontale dimensie heeft betrekking op de bereidheid van de
betrokken actoren (stakeholders) om het probleem effectief aan te pakken. Dit wordt
beïnvloed door drie factoren: de versnippering van belangrijke kennis, de mate van
conflicterende belangen en de machtsverhoudingen tussen de actoren.
Wicked Problems: Implications for Public Policy and Management
Head & Alford (2013)
Staren we ons blind op samenwerking?
● Het idee om verschillende actoren en hun perspectieven en waarden samen te
brengen is goed, maar:
- Het kan moeilijk zijn om consensus te bereiken
- De consensus uitkomst is ook niet altijd even sterk
- Het kost veel tijd en energie
De boodschap is niet dat we niet moeten samenwerken, maar dat we samenwerking moeten
benaderen als onderdeel van een palet aan oplossingsrichtingen.
Challenges of Wicked Problems
● Ze worden doorgaans geassocieerd met sociale pluralisme → Meerdere belangen en
waarden van belanghebbenden
● Institutionele complexiteit → samenwerking tussen organisaties en meervoudig
bestuur.
● Wetenschappelijke onzekerheid → fragmentatie en lacunes in betrouwbare kennis.
Het beoordelen van het succes van verschillende aanpakken is vaak een uitdaging, maar
adaptief management, democratisch politiek debat en voortdurend leren kunnen bijdragen
aan het omgaan met deze complexe problemen.
Probleemtypen:
● Type 1: Waarbij zowel het probleem als de oplossing duidelijk zijn.
● Type 2: Waarbij het probleem duidelijk is maar de oplossing niet.
● Type 3: Waarbij zowel het probleem als de oplossing onduidelijk zijn.
'Wicked problems' vertonen vaak kenmerken van Type 3 problemen, waarbij er geen
eenduidige oplossing is en veel discussie en leren nodig is.
Nieuwe leiderschapsrollen om complexe kwesties aan te pakken
Leiderschap speelt een cruciale rol bij het aanpakken van wicked problems. Drie
benaderingen van leiderschap worden besproken:
- Transformationeel leiderschap, dat zich richt op het stellen van een visie en
anderen inspireren.
- Adaptief leiderschap, dat inhoudt dat adaptief werk wordt gemobiliseerd en
collectieve probleemoplossing wordt gefaciliteerd onder belanghebbenden.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper femkeverhoeven2. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 50843 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen