Korte samenvatting van de Thema Parlementaire Democratie voor Havo 4/5 uit het boek Thema's Maatschappijleer van uitgeverij Essener, 5e druk 2017.
Handig om snel te leren voor een toets.
Duidelijk geformuleerd.
Algemeen belang.
Politiek: de manier waarop een land bestuurd wordt.
Zaken van algemeen belang voor burgers:
- Openbare orde en veiligheid.
- Buitenlandse betrekkingen.
- Infrastructuur.
- Welvaart
- Welzijn
- Onderwijs
Plannen worden betaald met belastinggeld.
Democratie.
Staatsvorm waarbij de bevolking direct of indirect invloed uitoefent op de politieke
besluitvorming.
Directe democratie.
Het volk beslist direct mee via stemmingen.
Indirecte democratie of parlementaire democratie
Volk beslist niet zelf maar laat zich vertegenwoordigen door volksvertegenwoordigers.
Kenmerken parlementaire democratie.
- Burgers hebben politieke grondrechten (bijv. actief en passief kiesrecht)
- Regels politieke besluitvorming zijn in de grondwet vastgelegd.
- Er zijn vrije media.
Dictatuur.
Alle macht is in handen van een persoon of een kleine groep mensen (dictatuur of autocratie).
Communistische dictatuur:
Macht in handen de communistische partij.
Fascisme.
Nationalistisch, wijzen democratie af, sterke leiders nemen besluiten.
Religieuze dictatuur:
Gebaseerd op islamitische wetgeving. Geestelijk leiders houden toezicht op politici.
Militaire dictatuur.
Machthebbers zijn legerofficieren.
Kenmerken dictatuur.
- Komen tot stand na een revolutie of staatsgreep.
- De gehele politieke macht in handen van kleine groep (geen trias politica).
- Grondrechten worden niet beschermd (geen vrijheid van meningsuiting).
- Geen vrije pers, veel censuur.
- Oppositiepartijen zijn verboden.
- Grote politieke rol voor militairen.
- Vaak verkiezingsfraude.
, Paragraaf 2 Politieke stromingen.
Ideologie:
Samenhangend geheel van ideeën over de mens en de gewenste inrichting van de
samenleving.
Kenmerken van een ideologie:
- Welke waarden en normen zijn belangrijk.
- Wat zijn de beste sociaaleconomische verhoudingen.
- Wat is de ideale machtsverdeling in de samenleving
Progressief en conservatief.
Progressief: vooruitstrevend, de maatschappij veranderen.
Conservatief: behoudend.
Reactionair: terug naar de oude situatie (bijv. homohuwelijk weer afschaffen)
Links en rechts.
Visies op de rol van de overheid binnen de sociaaleconomische verhoudingen.
Rechts: eigen verantwoordelijkheid en vrijheid van mensen. Passieve overheid.
Links: gelijkwaardigheid en gelijke kansen voor iedereen. Actieve overheid om
zwakkeren te beschermen.
Liberalisme.
Geschiedenis:
- Burgers zijn tegen onbeperkte macht van koning en adel.
- Kooplieden en fabriekseigenaren wilden meer vrijheid.
- Liberalen kregen meer macht en werden conservatiever.
Liberalen nu:
- Vrijemarkt-economie.
- Overheid beperkt zich tot kerntaken (defensie, onderwijs, bescherming van de
rechtsstaat).
- Accepteren verzorgingsstaat, maar wel vrije markt, eigen verantwoordelijkheid van de
burgers en lage uitkeringen.
Socialisme.
Geschiedenis:
- Reactie op slechte werkomstandigheden van arbeiders.
- Einde maken aan armoede en ongelijkheid.
- Communisten: arbeiders aan de macht.
- Sociaaldemocraten: meedoen aan verkiezingen, sociale wetgeving.
Sociaaldemocraten nu:
- Actieve overheid die de zwakkeren beschermt in een vrijemarkteconomie.
- Kennis, inkomen en macht eerlijk verdelen.
- Verzorgingsstaat: naleven van sociale grondrechten.
Confessionalisme:
Geschiedenis:
- Baseren zich op het geloof.
- Streven naar samenleving gebaseerd op waarden uit de Bijbel zoals harmonie,
gespreide verantwoordelijkheid, naastenliefde en rentmeesterschap.
Christendemocraten nu:
Samenwerking van burgers en maatschappelijke organisaties in het maatschappelijk
middenveld. (harmonie), gespreide verantwoordelijkheid, naastenliefde, rentmeesterschap.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper GaanVoorDie10. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
