E1 Algemene klachten, endocrinologie en infectieziekten .......................................... 2
E2 Acute zorg ........................................................................................................... 12
E3 Oncologie, palliatieve zorg en levenseinde ......................................................... 30
E4 Chronisch ziek zijn .............................................................................................. 38
1
,E1 Algemene klachten, endocrinologie en infectieziekten
Anemie
MCV = gemiddelde volume van erythrocyten
Laag MCV: gestoorde hemoglobineproductie
Hoog MCV: er is een gestoorde erytrocyt-uitrijping
Reticulocyten = voorloper van erytrocyten
Hoog reticulocyten: probleem buiten het beenmerg (verhoogde afbraak), beenmerg gaat dan
compenseren.
Laag reticulocyten: probleem binnen het beenmerg (gestoorde aanmaak).
Gestoorde aanmaak
Reticulocyten zijn altijd verlaagd!
Ijzergebreksanemie is de meest voorkomende vorm van anemie. Het ferritine is laag, dit
komt doordat de ferritinevoorraad wordt aangesproken als er te weinig ijzer aanwezig is.
Ijzergebrek leidt heel snel tot klachten, er is maar een voorraad voor 2 dagen.
Bij de chronische ziekte is er wel genoeg ijzer aanwezig, maar leiden cytokinen tot inductie
van hepcidine in de lever en daardoor een stoornis in het hergebruik van ijzer. Ijzer blijft
daardoor opgeslagen, en ferritine is dus verhoogd.
Foliumzuur en vitamine B12 deficiëntie verschillen van elkaar, doordat vit B12 deficiëntie ook
neurologische problemen geeft.
- Gecombineerde strengziekte: ontstaat als gevolg van methionine gebrek. Dit gebrek
leidt tot een stoornis in de myelinesynthese en schade van de achterstrengen van het
ruggenmerg. Bij het toedienen van foliumzuur kan een vit B12 gebrek gemaskeerd
worden, waardoor eerder een gecombineerde strengziekte ontstaat.
Aplastische anemie: onvoldoende aanmaak van alle cellijnen door beschadiging van de
pluripotente stamcel. Behandelopties zijn EPO of G-CSF.
2
, Verhoogde afbraak
Hemolyse:
- Geeft hoog bilirubine en hoog LDH
- Laag haptoglobine (vrijgekomen hemoglobine bindt aan haptoglobine, waardoor
concentratie vrije haptoglobine daalt)
- Hoge reticulocyten
Bij sikkelcelanemie zijn de cellen slecht vervormbaar en de afwijkende cellen worden
versneld afgebroken in de milt.
Bij thalassemie zijn er minder alfa- of bèta-ketens, er wordt niet goed hemoglobine
geproduceerd. Er vindt compensatie in de lever plaats met als gevolg hepatosplenomegalie.
Sikkelcelanemie en vermoedelijk ook thalassemie werken beschermend tegen malaria.
Bijnierziekten
Overproductie bijnierschors
Cushing syndroom is een aandoening van de bijnierschors waarbij er verhoogde
cortisolwaardes zijn door een ACTH-producerend adenoom in de hypofyse. Uiterlijke
kenmerken zijn: vetstapeling gezicht, huidafwijkingen zoals striae, spierafwijkingen,
osteoporose, hypokaliëmie.
Cortisol heeft een mineralcorticosteroid effect en dit zorgt voor hypertensie.
De tegenhanger van ACTH is insuline. Door een overmaat aan ACTH bij Cushing is er dus
een verlaging van insuline. Hierdoor kan DM ontstaan.
Diagnostiek:
1. Screeningsfase: beoordeling van onderdrukking plasmacortisol na dexamethason (de
cortisolpiek in de ochtend wordt niet onderdrukt).
2. Differentiaaldiagnostische fase: bepaling van ACTH-concentratie
3. Radiologische beeldvorming: MRI zal bij 70% adenoom aantonen
Syndroom van Cushing: ziektebeeld
Ziekte van Cushing: ACTH-producerend adenoom in de hypofyse
Behandeling is transsfenoïdale adenomectomie.
Syndroom van Conn (primair hyperaldosteronisme) ontstaat door een adenoom van de
bijnierschors (meest voorkomende vorm secundaire hypertensie).
Behandeling is met veneuze bijniersampling om de precieze oorzaak te achterhalen.
Bij een eenzijdig adenoom: verwijdering
Bij bilaterale hyperplasie: aldosteronantagonist (spironolacton) toedienen.
Onderproductie bijnierschors
Bijnierschorsinsufficiëntie zorgt voor verminderde glucocorticoïden en
mineralocorticoïden. Hyperpigmentatie van de huid en littekens zijn vaak opvallende
symptomen. Bij vrouwen is de oksel en pubisbeharing verminderd.
- Primair (Addison): verlaagd cortisol en aldosterongehalte, verhoogd ACTH en renine
Diagnostiek: ACTH geven -> kijken of er reserve is aan cortisol
Behandeling: combinatie fluorohydrocortisonacetaat en hydrocortison
- Secundair: verlaagde plasmacortisol, renine en ACTH-gehaltes (androgenen en
aldosteron gehaltes normaal!)
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper floorjacobs. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,49. Je zit daarna nergens aan vast.