Letterlijk uitgewerkte hoorcollege aantekeningen van het vak Burgerlijk Recht 3. Zelf heb ik alleen deze aantekeningen (met de bijhorende arresten) gestudeerd en heb een 8.4 behaald. Slechts een hoorcollege mist. Bespaar je zelf veel tijd door deze aantekeningen te studeren. Succes!
Het doel is compensatie (verplaatsing) van schade. Eenieder draagt zijn eigen schade. Het
uitgangspunt is dus dat je niet een ander aanspreekt, maar je eigen schade draagt. Maar een
ander veroorzaakt vaak de schade. Dat zijn twee tegengestelde uitgangspunten. Wanneer is er
nu rede om de schade te verplaatsen? Nr.9 Spier/Hartlief.
Ieder draagt zijn eigen schade, tenzij…
Rechtvaardiging van de verplaatsing van de schade; schuld, risico profijt
Rol verzekeringen? Wisselwerking met het aansprakelijkheidsrecht, want bij veel
verzekeringsmaatschappijen heb je een opzet clausule. Waarom bestaat dat? Het
hebben van een verzekering moet geen vrijbrief zijn om expres schade te veroorzaken.
Functies van het aansprakelijkheidsrecht
Hoofddoel hierbij is dat het gaat om het compenseren van schade. Het
aansprakelijkheidsrecht dient in beginsel niet om het herstellen van de schade, maar
het reguleren van het herstellen van de schade.
Het aansprakelijkheidsrecht bepaalt in welke gevallen de schade verplaatst wordt van
de benadeelde naar de schadeveroorzaker. Die regels die wij in het wetboek hebben
opgenomen die bepalen wanneer en in welke gevallen de schade wordt verplaatst,
wanneer de hoofdregel van ‘ieder draagt zijn eigen schade’ wordt doorbroken, er vindt
dus een selectie plaats.
Een preventiefunctie. Daar is ook kritiek op mogelijk, natuurlijk kan het een
afschrikwekkende werking hebben als je voor een bepaalde gedraging aansprakelijk
bent als je dan schade veroorzaakt. Je kan dan terughoudender zijn in die betreffende
handeling en dat kan een averechtste werking hebben. Het preventieve moet niet
doorschieten, want dat werkt dan weer beperkend voor de economie en de
ontwikkelingen. Zie voorbeeld; het autorijden. Het is niet de bedoeling dat niemand
meer in de auto stapt.
Nevenfuncties:
Ventielfunctie. Het gevoel krijgen van wij zijn gehoord’. Dit is vaak zo met schade
wat in het verleden heeft plaatsgevonden. Bijvoorbeeld geschiedenis schade. Denk
hierbij aan oorlog schade. Het gaat dan om de kinderen en de betrokkene van die
persoon. Dit is soms nodig, omdat de politiek dit heeft nagelaten. Het leed moet
worden erkend.
Genoegdoening, artikel 6:106 BW. Bijvoorbeeld smartengeld. Dat is er om het
leed te verzachten.
Straf/ontneming voordeel, artikel 6:104 BW (winstafroming). Het bestraffende
karakter met het aansprakelijkheidsrecht. Dit hangt samen met de preventiefunctie.
Hoe hoger de financiële gevolgen zijn des te meer je als schadeveroorzaker het
gevoel krijgt dat je als veroorzaker op de vingers wordt getikt. Het artikel is vaak
van toepassing bij mededingingsgevallen.
Rechtshandhaving kan je op twee manieren zien, namelijk defensief en offensief.
De rechtshandhaving zit hem erin dat je door iemand aansprakelijk te stellen in
feite garandeert dat de rechten van iemand worden eerbiedigt. Bijvoorbeeld als je
2
, het hebt over persoonlijkheidsrechten, vermogensrechten. Die rechten worden dan
beschermd. Maar het gaat verder dan dat. We zijn ook bezig met rechtsvormen. Er
worden ook nieuwe rechten toegekend. Denk in de sfeer van het smartengeld. Het
aansprakelijkheidsrecht heeft ook een neiging om offensief te zijn en om ook
nieuwe plichten en rechten in het leven te roepen. Of in ieder geval niet zo zeer
nieuwe rechten en plichten, maar rechten te koppelen aan een recht op
schadevergoeding. Denk hierbij aan de verschillende zaken in Groningen, schade
door de aardbeving. Er werd hier smartengeld aan mensen toegekend ter
compensatie dat het woonplezier is afgelopen. Hier zie je dat de rechter verder
gaat dan waar men aan dacht toen men de regels bedacht.
Hoe bereiken we het doel van aansprakelijkheid?
Via twee routes (grondslagen):
* Fout; schuldaansprakelijkheid voor eigen onrechtmatig gedrag (persoonlijk)
* Risicoaansprakelijkheid in hoedanigheid van ouder, werkgever, bezitter opstal of dier
(kwalitatief). Waarom heet een risicoaansprakelijkheid ook een kwalitatieve
aansprakelijkheid? Omdat het gaat om de kwaliteit van de bezitter, van de persoon die
aansprakelijk wordt gesteld in de hoedanigheid van een ouder en kind, werkgever en
werknemer.
Voorbeeld risicoaansprakelijkheid: mevrouw gooit met een boek en raakt een laptop van een
van de studenten. De RUG is aansprakelijk. Dit is zuur voor de RUG. Máár er is een correctie
op (artikel 170 lid 3). Dit artikel verzacht het leed. Indien er sprake is van opzet of
roekeloosheid (waarvan hier sprake is) dan draagt mevrouw de schade. Voor degene waarvan
de laptop kapot is maakt het niet uit, want hij of zij kan en de RUG en mevrouw aanspreken.
Onderling zal besloten moeten worden wie de schade draagt en daar mag degene die schade
heeft geleden geen last van hebben.
Máár de soep wordt niet zo heet gegeten. Bij de schuldaansprakelijkheid zijn bijvoorbeeld
vaak ook risico-elementen aanwezig. Het schuld concept wordt in zekere mate geobjectiveerd
en de verkeersopvattingen kunnen een rol spelen.
Ratio van risicoaansprakelijkheid
Profijt hebben (als iemand profijt heeft dan is het sneller aan te nemen dat degene
aansprakelijk is)
Gevaar veroorzaken of controleren
Draagkracht en verzekerbaarheid
Aansprakelijkheid voor eigen onrechtmatig handelen (artikel 6:162 BW)
5 Vereisten
Onrechtmatigheid (staat in het artikel, lid 2)
Toerekening (staat in het artikel, lid 3)
Schade (staat in het artikel)
Causaliteit (‘dient te gevolge’)
Relativiteit (staat in artikel 6:163 BW, strekking van de geschonden norm moet ook
zijn om de schade die geleden is te voorkomen)
3
, Dit stappenplan moet je in je hoofd stampen!!
De drie smaken van onrechtmatigheid
Artikel 6:162 lid 2 BW kent drie smaken
Inbreuk op een recht
Strijd met een wettelijke plicht
Zorgvuldigheidsnorm: in strijd met een ongeschreven norm dat in het maatschappelijk
verkeer betaamt wordt
Rechtvaardigingsgronden (onrechtmatigheden kunnen weggenomen worden door)
Noodweer
Overmacht
Noodtoestand
Ambtelijk bevel
1. Inbreuk op een recht
Wat is een ‘recht’? Het gaat daarbij om subjectieve rechten
Absolute vermogensrechten: op geld waardeerbare absolute rechten. Denk aan
auteurs- octrooi- eigendomsrecht en alle beperkte rechten die daaraan hangen. De
relatieve vermogensrechten los je op door het contractenrecht (wanprestatie,
toerekenbare tekortkoming).
Persoonlijkheidsrechten: het recht op lichamelijk integriteit, het recht op vrijheid.
Verhouding tot grond- en mensenrechten? Persoonlijkheidsrechten vallen in
grotendeels samen met de grond- en mensenrechten. Alleen een verschil in de
benadering. Bij de persoonlijkheidsrechten gaat het om de horizontale benadering
(tussen individuen). Bij grond- en mensenrechten gaat het om een verticale benadering
(staat en individu).
Van een inbreuk op een recht op zichzelf wordt aangenomen dat dat niet direct een
onrechtmatige gedraging vormt. Er is meer nodig.
* Er is een stroming die zegt: een inbreuk op het recht is op zichzelf pas een onrechtmatige
gedraging op het moment dat er direct inbreuk is gedaan. Dus iemand pakt het kopje koffie en
gooit het expres op het mobieltje. Het inbreuk maken met het recht met de volle wetenschap
dat je dat aan het doen bent.
* Er is ook een stroming dat aangeeft dat op het moment dat er een inbreuk op een recht is je
ook altijd moet kijken naar de zorgvuldigheidsnorm.
!!!!! Pas op met het te snel aannemen van dingen: wanneer er iemand schade lijdt, omdat er
een bal door het raam is gegaan en dat raam is gevallen op een persoon dan hoeft dat niet
direct een onrechtmatige handeling te zijn. Het is pas een onrechtmatige handeling wanneer
die kinderen die die bal door het raam hebben geschopt dit met opzet hebben gedaan. Met de
intentie die bal door het raam te laten gaan.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ashleygeerts. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,99. Je zit daarna nergens aan vast.
