Samenvatting
Samenvatting Biologie Nectar 5 VWO - Hoofdstuk 15 Waarnemen
- Vak
- Biologie
- Instelling
- Carolus Clusius College (Zwolle)
Samenvatting Hoofdstuk 15 Waarnemen biologie uit het boek Nectar. Klas 5 VWO
[Meer zien]Voorbeeld 1 van de 4 pagina's
Voorbeeld 1 van de 4 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
1 beoordeling
Door: maaikekolkmanpostma • 5 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Hoofdstuk 15 Waarnemen15.1 Zintuigcellen
Je evenwichtsorganen registreren hoe de stand van je hoofd is ten opzichte van de richtng van de
zwaartekracht en welke bewegingen je hoofd maakt. Ze bestaan uit een centraal deel, vestbulum en
3 halfcirkelvormige kanalen. Vestbulum en halfcirkelvormige kanalen zijn gevuld met een vloeistof:
endolymfe.
Over rechtlijnige bewegingen krijg je info uit je beide maculae. De zintuigcellen hierin steken met
lange zintuighagen in een geleilaag met daar bovenop een laag kalksteentjes. De massa van de
kalksteentjes geef de geleilaag een ‘traagheid’. Dat merk je als je met een beweging stopt of start.
Maculae reageren op verandering in snelheid bij rechtlijnige bewegingen. Je registreert niet dat je
vooruit gaat in een auto, maar wel dat je iets van de grond oppakt.
Info over draaibewegingen komt uit drie halfcirkelvormige kanalen (Binas 87D). Deze kanalen staan
in 3 vlakken loodrecht op elkaar om draaiingen in elke richtng waar te nemen: ja-knikken, van link
naar rechts naar schouders laten zakken en nee schudden. Elk kanaal heef aan de basis een knobbel
met daarin zintuigcellen met lage zintuigharen. Die haren steken in een geleiachtge massa, de
capula, die vrij heen en weer kunnen bewegen met de endolymfe. De wanden met zintuigcellen
bewegen bij een draaiing mee. De endolymfe en capula blijf even staan. De zintuigharen buigen en
zintuigcellen sturen impulsen naar het evenwichtscentrum in de hersenstam (Binas 88C).
Het evenwichtscentrum in de hersenstam ontvangt info uit ogen, gewrichten, pezen, spieren en huid.
Alle info gecombineerd zorgt ervoor dat we naar een voorwerp kunnen blijven kijken, terwijl we
bewegen en voorkomt duizeligheid of dat we ons evenwicht verliezen. Kleine hersenen koppelen info
terug naar spieren zodat we op tjd kunnen bijsturen.
Zintuigcellen zijn receptorcellen, die de ‘input’ van info mogelijk maken. Zintuigcellen in cupulae en
maculae van je evenwichtsorgaan zijn mechanoreceptoren. Ze reageren op mechanische prikkeling,
het buigen van zintuigharen. Thermoreceptoren reageren op temperatuur. Chemoreceptoren
reageren op stofen. otoreceptoren reageren op licht. Ek type receptorcel is gevoelig voor zijn eigen
type prikkel, de adequate prikkel. Adequate prikkel leidt tot verandering van membraanpotentaal.
Bij mechanoreceptoren gaan door vormveranderingen van het celmembraan natriumpoorten open,
bij thermoreceptoren is de oorzaak van een warmtegevoelig eiwit. Een G-eiwit werkt als een
moleculaire schakelaar.
Ook bij de membraanpotentaal van receptormoleculen is er een prikkeldrempel. Als deze
plaatsvindt vindt er volledige depolarisate van het membraan plaats. Dat opent Ca 2+ poorten. Ca2+
stroomt naar binnen en receptorcellen lozen exciterende neurotransmiter in een synaps met een
sensorisch neuron. Hoe sterker de prikkel bij de receptormolecuul, hoe meer neurotransmiter
vrijkomt.
Door langdurig prikkelen boven de prikkeldrempel kan de prikkeldrempel van een receptorcel
omhoog gaan. De receptorcel reageert dan minder op de adequate prikkel. Dit heet gewenning of
adaptatie. Pijnzintuigen tonen geen adaptate.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lisannemeijerink. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 65507 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen