Samenvatting
Samenvatting Ethiek van de Digitale Media
Samenvatting voor de cursus Ethiek van de Digitale Media, bestaande uit college aantekeningen + literatuur.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 31 pagina's
Voorbeeld 4 van de 31 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Wat is ethiek en waar is ze goed voor?Nieuwe technieken nemen nieuwe problemen met zich mee; proces van zelfrijdende auto
wordt verhinderd door ethiek.
Waar komt ethiek vandaan?
● Ethiek is onderdeel van de filosofie; gaat het om een bepaalde dimensie van ons
handelen.
● Westerse denken is begonnen bij de Grieken: Socrates, 5e eeuw v.C
○ Stelde heel veel vragen (niet empirisch!!)
○ Over betekenis van begrippen; heel veel verschillende vormen van begrippen
zoals moed
○ Over achterliggende principes van goed handelen; goede resultaten
→ Socrates verstoorde het geloof in de goden en is daarom vergiftigd
Belangrijke begrippen
Waarden & normen hebben elkaar nodig:
● Normen = standaarden, regels (duidelijk & vast)
→ je geeft mensen een hand als je ze voor de eerste keer ziet
○ Zijn nodig om waarden te concretiseren
● Waarden = abstracte kwaliteiten waarop we gericht zijn, en die in zichzelf
waardevol / goed zijn (vaag)
→ je moet elkaar ook tijdens een ruzie respecteren
○ Zijn nodig om normen te begrijpen en toe te lichten
Bijv waarde = veiligheid is belangrijk, norm = je rijdt niet door een rood stoplicht
Ieder mens heeft een moraal en is tot ethiek in staat.
● Moraal = set opvattingen binnen een groep bestaand uit heel veel waarden &
normen; ze worden als vanzelfsprekend beleefd
→ conflict = botsing van moralen
● Ethiek = (wetenschappelijke) reflectie
Ethiek heeft een bepaalde algemeenheid; gaat over waarden / normen waarvan we vinden
dat wij zelf én anderen daar iets mee moeten
Goede ethische discussie:
1. Socratisch zoeken naar achtergronden van overtuigingen / gevoelens (ethische
theorieën)
2. Zoeken naar gemeenschappelijk kader (ethische theorieën)
,Waarom is ethiek belangrijk?
1. Globalisering
- Samenleving is steeds pluriformer geworden
- Er zijn meerdere groepen in de samenleving dus daarom meer discussie over ethiek.
2. Globalisering & digitalisering
- Door massamedia is er veel intensievere kennis van hoe het er ergens anders aan
toe gaat
- Hierdoor wordt jouw moraal onder druk gezet wanneer je ergens anders op vakantie
gaat oid & ga je anders nadenken over je eigen vanzelfsprekendheden
3. Digitalisering
- We zijn kritischer geworden op machthebbers doordat er (door media) meer bekend
wordt over hoe mensen verkeerde dingen doen
4. Individualisering
- Lange tijd was samenleving geordend in afgebakende groepen met eigen normen &
waarden (zuilen) → is vervaagd omdat er tegenwoordig sprake is van
individualisering
- Dit leidt ertoe dat er veel meer discussie is over ethiek omdat het minder
overzichtelijk is voor mensen tot welke groep ze behoren
, Onderscheid ethiek & sociale wetenschappen
Beide disciplines kijken naar mens en zijn handelen, maar op verschillende manier:
SW Ethiek
Verklaren / begrijpen van menselijk gedrag Beoordelen van menselijk gedrag
Kijken naar mechanismen in verleden Kijken naar handelingen op zich
Is neutraal Is normatief / waardegeladen
SW & ethiek hebben allerlei vormen van interactie:
1. Kennis van achtergronden (SW) verzacht het oordeel (E)
→ door achtergrondkennis die over verdachte wordt gegeven, zal het oordeel vd
rechter milder zijn.
2. Psychologisering van het morele (risico!!) = morele oordeel (E) wordt
teruggebracht naar psychologische kenmerken (SW) van persoon
→ je vindt discipline belangrijk omdat je streng bent opgevoed
3. Steeds meer kennis vanuit SW beïnvloedt ons oordeel
○ Apologetisch = je verontschuldigt je voor iets wat van toepassing is op SW
kennis.
○ Is dubbelzinnig want persoon kan zich berusten op dit label door kennis, maar
nadeel hiervan is dat wanneer persoon zich hieraan vastpint dat hij / zij zich
niet doorontwikkelt
→ puber gebruikt als smoes dat zijn brein nog niet goed is ontwikkeld en daarom zijn
huiswerk niet af heeft
4. Toepassing van SW kennis roept ethische vragen op
○ Nudgen = je richt de omgeving zo in dat men daardoor op een onbewuste
manier gaat handelen (lijkt op manipulatie omdat je onbewust het gedrag
beïnvloedt)
→ plaatsen van voetstapjes naar de trap ipv naar de lift
○ SW kennis leidt tot categorisering, en is daarmee stigmatiserend
○ Door SW-kennis ontstaan allemaal arrangementen waardoor mensen minder
worden aangesproken op eigen verantwoordelijkheid, en dat maakt ze moreel
zwakker
, Kenmerken van digitalisering
Universalisme vs relativisme
● Universalisme = over de hele wereld zijn er basisregels
→ je mag niet doden, stelen etc
○ Extreem universalisme = sommige waarden & normen zijn universeel tot in
het dierenrijk; dieren hebben gevoel voor rechtvaardigheid, ongelijkheid,
solidariteit, afkeer van geweld etc.
→ filmpje met aap die komkommer krijgt vs aap die druiven krijgt
● Relativisme = waarden en normen zijn relatief & verschillen per cultuur / tijd
→ vroeger leerden we kinderen om trots te zijn op gouden eeuw, nu niet meer
○ Extreem relativisme = ook binnen contexten zijn er waarden & normen, en
deze zijn binnen de contexten verschillend.
Uitdagingen voor de ethiek door techniek
● Opvattingen veranderen met de techniek = technologisch determinisme
→ 25 jaar geleden vond niemand het nodig om een mobiele telefoon te hebben, nu
heeft iedereen er eentje
● Volgens determinisme hebben mensen altijd achterstand op techniek, en bepaalt
techniek onze waarden & normen
In het verleden zijn veel verkeerde voorspellingen gedaan mbt techniek (radio / vliegtuig zal
oorlog beëindigen etc), conclusie hiervan:
● Niet te ambitieus voorspellen hoe de toekomst er uit gaat zien
● Wel nadenken over de vraag ‘hoe verandert techniek de samenleving, wat gebeurt er
met zaken die wij belangrijk vinden?’
● Altijd erkennen dat techniek niet neutraal is
○ Techniek beïnvloedt de samenleving; verandert de manier waarop je iets
doet, dus ook jouw omgeving / bewustzijn / waarden & normen.
→ BS verandert het onderwijs: meer mogelijkheden, extra faciliteiten,
studievoortgang monitoren etc.
De stem van pessimisten:
● Big four zijn erop uit om ons creatieve persoonlijke denken kapot te maken
○ Onder het mom van ‘sharing’ zuigen ze aandacht van ons weg→ ze maken
ons verslaafd
● Algoritmen vergroten ongelijkheid en andere kernwaarden → zie je terug in de
financiële sector, veiligheid, onderwijs etc
○ Algoritmen benaderen mensen die het goed hebben in de samenleving op
een andere manier dan mensen die het niet goed hebben
● We worden aangestuurd door onzichtbare en ondoorgrondelijke algoritmen
● Internet is verslavend en maakt ons lui
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Evaaa3. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,29. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 72042 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen