Samenvatting PR fysiologie van stress (Vander's human physiology 15e ed.
6.18, 11.13, 11.14. Samenvatting is in het Nederlands, inclusief afbeeldingen.
SAMENVATTING VANDER’S HUMAN PHYSIOLOGY, PR FYSIOLOGIE VAN STRESS (15E DRUK: H6.18,
P177 T/M P181 EN H11, SECTION D, H11.13 EN 14, P344 T/M P346)
6.18 autonoom zenuwstelsel
De e erente innervatie van andere weefsels dan skeletspieren gaan via atonome zenwstelsel.
Sterische zenuwstelsel is het netwerk bij maagdarmkanaal. Het autonome zenuwstelsel bestaat
uit 2 neuronen in serie die het centrale zenuwstelsel en de e ectorcellen verbinden. Eerste neuron
heeft cellichaam in czs. Synaps tussen de 2 neuronen bevindt zich in een autonoom ganglion.
Preganglionische neuronen=neuronen die tussen het czs en de ganglia passeren.
Postganglionische neuronen= neuronen die tussen ganglia en efectorcellen passeren.
De sympathische neuronen verlaten het CZS via thoracale en lumbale gebieden van het
ruggenmerg. De parasympathische neuronen via de hersenstam en het ruggenmerg.
De sympathische ganglia liggen dicht bij het ruggenmerg en vormen 2 ketens van ganglia
(sympathische stammen), andere sympathische ganglia-de coeliakie- bevinden zich in de
buikholte, dichter bij geïnnerveerde organen. De parasympathische ganglia daarentegen liggen
dichtbij organen die door postganglionische neuronen worden geïnnerveerd.
Preganglionische sympathische neuronen verlaten het ruggenmerg alleen tussen het 1e en 2e
lumbale segment, terwijl sympathische stammen zich over de hele lengte uitstrekken (cervicaal tot
sacraal). In het sympathische deel is het gebruikelijker dat verhoogde sympathische activiteit over
het hele lichaam optreedt wanneer de omstandigheden zorgen voor activering. Het
parasympathische systeem heeft echter de neiging om speci eke organen te activeren in een
patroon dat is afgestemd op elke fysiologische situatie.
In beide systemen komt AcH als neurotransmitter vrij. In de sympathische afdeling is nodrenaline
de zender tussen het postganglionische neuron en de efectorcel. Naast deze neurotransmitters
bestaat er nog een netwerk van postganglionische neuronen die worden erkend als niet-
adrenerge en niet-cholinerg. Zij gebruiken stikstofmonoxide en andere neurontransmitters om
bloedvatverwijding te mediëren en bepaalde ademhalings- en urinewegfuncties etc. Te reguleren.
Veel geneesmiddelen die verschillende componenten van het AZS stimuleren of remmen,
beïnvloeden receptoren voor Ach en noradrenaline. De meerderheid van de AcH receptoren in
autonome ganglionen zijn nicotine receptoren. De AcH receptoren op cellulaire doelwitten van
postganglionaire autonome neuronen zijn daarentegen muscarinereceptoren. Postganglionische
neuronen maken deel uit van het bijniermerg. Bij activering door preganglionische axonen geven
deze cellen een mengsel van 80% epinefrine en 20% noradrenaline af aan het bloed. Deze
catecholaminen worden via het bloed getransporteerd naar e ectorcellen die daarvoor gevoelig
zijn. De receptoren kunnen zich nabij de neuronen bevinden of niet in de buurt van de neuronen
en worden in dat geval alleen geactiveerd door het circulerende epinefrine of noradrenaline. Het
e ect is van deze 2 catecholamines is verschillend omdat de ene receptor een hogere a niteit
heeft voor epinefrine terwijl andere receptoren een hogere a niteit hebben voor norepinefrine.
Het hart, veel klieren en gladde spieren worden geïnnerveerd door sympathische en
parasympathische vezels (=dubbele innervatie). Naarmate de activiteit van de ene divisie
toeneemt, neemt de activiteit van de andere af. Het sympathische systeem verhoogt zijn activiteit
onder omstandigheden van stress. Deze activering wordt de vecht-vluchtreactie genoemd.
Wanneer het parasympathische systeem wordt geactiveerd bevindt een persoon zich in een rust-
of verteringstoestand waarin het meest van de activiteiten (vergrote pupillen etc.) worden
omgekeerd of niet worden geactiveerd. Over het algemeen werken het parasympathische en het
sympathische zenuwstelsel samen.
ff ff
ffi
fffiff ffi
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper hannastigter. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.