Samenvatting
Samenvatting Spijsvertering (Laleman)
- Vak
- Instelling
Dit document bevat de leerstof van prof. Laleman voor het vak 'spijsvertering' van de 1e master. Het is gebaseerd op de slides van in de lessen.
[Meer zien]Voorbeeld 6 van de 58 pagina's
Voorbeeld 6 van de 58 pagina's
In winkelwagen
In winkelwagen
gesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
zGNK
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
INHOUDDeel prof Laleman .................................................................................................................................................. 4
Hoofdstuk 1: acute leverziekten ............................................................................................................................. 4
Inleiding ............................................................................................................................................................... 4
Levertesten ......................................................................................................................................................... 5
Bilirubine ......................................................................................................................................................... 5
Aspartaat aminotransferase (AST) .................................................................................................................. 5
Alanine aminotransferase (ALT) ...................................................................................................................... 5
Lactaat dehydrogenase (LDH) ......................................................................................................................... 5
Alkalisch fosfatase (AF) ................................................................................................................................... 6
Gamma glutamyl transpeptidase (GGT) .......................................................................................................... 6
Protrombine tijd (PT, INR) ............................................................................................................................... 6
Albumine ......................................................................................................................................................... 6
Technische onderzoeken..................................................................................................................................... 6
Acute hepatitis .................................................................................................................................................... 8
Symptomen ..................................................................................................................................................... 8
Biochemische afwijkingen ............................................................................................................................... 8
Oorzaken ......................................................................................................................................................... 8
Hepatitis A (HAV) – infectieus viraal hepatotroop ...................................................................................... 9
Hepatitis B (HBV) – infectieus viraal hepatotroop .................................................................................... 10
Hepatitis D (delta) – infectieus viraal hepatotroop ................................................................................... 11
Hepatitis C (HCV) – infectieus viraal hepatotroop .................................................................................... 11
Hepatitis E (HEV) – infectieus viraal hepatotroop ..................................................................................... 12
Gele koorts virus – infectieus viraal niet-hepatotroop ............................................................................. 12
Brucellose – infectieus niet-viraal ............................................................................................................. 13
leptospirosis – infectieus niet-viraal ......................................................................................................... 13
Q-fever – infectieus niet-viraal.................................................................................................................. 13
DILI – toxisch ............................................................................................................................................. 14
Acuut leverfalen ............................................................................................................................................ 16
Hoofdstuk 2: chronische leverziekten ................................................................................................................... 17
Schade evalueren .............................................................................................................................................. 17
Symptomen ....................................................................................................................................................... 17
Oorzaken ....................................................................................................................................................... 18
Hepatitis B (HBV) – infectieus viraal .......................................................................................................... 18
Hepatitis D (delta) – infectieus viraal hepatotroop ................................................................................... 19
Hepatitis C (HCV) – infectieus viraal hepatotroop .................................................................................... 20
Inhoud 1
, Hepatitis E (HEV) – infectieus viraal hepatotroop ..................................................................................... 20
Chronische auto-immune hepatitis – inflammatoir .................................................................................. 21
Inleiding – cholestatisch ............................................................................................................................ 22
Primaire biliaire cholangitis (PBC) – cholestatisch .................................................................................... 22
Primaire scleroserende cholangitis (PSC) – cholestatisch ......................................................................... 23
Hemochromatose – metabool .................................................................................................................. 24
Ziekte van Wilson – metabool ................................................................................................................... 25
Alfa-1-antitrypsine deficiëntie (A1AT) – metabool ................................................................................... 26
Metabolic dysfunction associated steatotic liver disease (MASLD) – steatotic liver disease (SLD) .......... 27
Alcohol associated steatotic liver disease (ALD) – steatotic liver disease (SLD) ....................................... 28
Alcoholische steatohepatitis (ASH) – steatotic liver disease (SLD) ........................................................... 30
Metabolic dysfunction and alcohol intake (combinatie: MetALD) – steatotic liver disease (SLD) ............ 31
Specific aetiology SLD – steatotic liver disease (SLD) ................................................................................ 31
Cryptogene SLD – steatotic liver disease (SLD) ......................................................................................... 31
Hoofdstuk 3: cirrose en complicaties .................................................................................................................... 32
Cirrose ............................................................................................................................................................... 32
Oorzaken ....................................................................................................................................................... 32
Symptomen ................................................................................................................................................... 33
Technische onderzoeken............................................................................................................................... 33
Behandeling .................................................................................................................................................. 33
Complicaties door portale hypertensie ............................................................................................................. 34
Gastro-oesofagale varices bloeding .............................................................................................................. 34
Congestieve gastropathie – gastrisch antrale vasculaire ectasie (GAVE) ...................................................... 36
Ascites ........................................................................................................................................................... 36
Hepatorenaal syndroom ............................................................................................................................... 38
Hepatopulmonaal syndroom ........................................................................................................................ 38
Portopulmonaire hypertensie ....................................................................................................................... 39
Complicaties door leverinsufficiëntie................................................................................................................ 39
Hepatische encefalopathie............................................................................................................................ 39
Acuut op chronisch leverfalen (ACLF) ............................................................................................................... 41
Hoofdstuk 4: benigne aandoeningen van de pancreas ......................................................................................... 42
Anatomie pancreas ........................................................................................................................................... 42
Fysiologie pancreas ........................................................................................................................................... 42
Evaluatie pancreasschade en -functie ............................................................................................................... 43
Benigne aandoeningen van pancreas ............................................................................................................... 43
Congenitale pancreas pathologie .................................................................................................................. 43
Pancreas divisum....................................................................................................................................... 43
Inhoud 2
, Pancreas annulare ..................................................................................................................................... 44
Acute pancreatitis ......................................................................................................................................... 44
Chronische pancreatitis................................................................................................................................. 47
Hoofdstuk 5: vasculaire aandoeningen van de lever ............................................................................................ 50
Vasculaire anatomie van de lever ..................................................................................................................... 50
Vasculaire aandoeningen van de lever ............................................................................................................. 50
Vena porta trombose .................................................................................................................................... 50
Syndroom van Budd-Chiari (BCS) .................................................................................................................. 51
Sinusoïdaal obstructie syndroom (SOS) ........................................................................................................ 52
Ziekte van Rendu-Osler-Weber (hereditaire hemorragische teleangiëctasie – HHT) ................................... 52
Porto-sinusoïdaal vasculaire stoornis (PSVD) ................................................................................................ 53
Hoofdstuk 6: zwangerschap en leverziekte .......................................................................................................... 54
Leverproblemen in de zwangerschap ............................................................................................................... 54
Hyperemesis gravidarum .............................................................................................................................. 54
Intrahepatic cholestasis of pregnancy (ICP) .................................................................................................. 55
HELLP syndroom............................................................................................................................................ 55
Acute fatty liver of pregnancy ....................................................................................................................... 56
Hoofdstuk 7: icterus .............................................................................................................................................. 57
Vormen en oorzaken van icterus ...................................................................................................................... 57
Stappenplan diagnose ....................................................................................................................................... 57
Inhoud 3
,DEEL PROF LALEMAN
HOOFDSTUK 1: ACUTE LEVERZIEKTEN
INLEIDING
Opbouw van de lever
- Lever < 4 lobben
o Lobus quadratus
o Lobus caudatus
o Lobus dextra
o Lobus sinistra
o Anterior: ligamentum falciforme -> ligamentum teres
- Lever < 8 segmenten → belangrijk voor chirurgie (segmentectomie)
Biliaire anatomie
- Gal: 600 ml/dag
- Intrahepatische galcanaliculi -> d hepaticus -> d choledochus (+ d cysticus uitmonden) -> duodenum
thv papil van Vater
Functies van de lever
1. Synthese
• Eiwitten
• Lokaal binden
• Lokaal enzymatisch
• Exportproteïnen (albumine, stollingseiwitten, glyco- en lipoproteïnen)
• Koolhydraten
• Glucose laatste voeding (1-2u)
• Glycogeen reserve (4-12u)
• Ketonen via vetzuuroxidatie (3-4u)
• Gluconeogenese (aanmaak glucose uit AZ)
• Cholesterol en triglyceriden
• Galzuren en hormonen
2. Afbraak
• Xenobiotica en toxines
• Ureum cyclus (NH3)
• Bilirubine
• Glycogenolyse (glycogeen afgebroken tot glucose)
• => wateroplosbaar maken en excreteren via gal, stoelgang
3. Stockeren
• Glycogeen (100 g)
• Vitamine A, D, E, K, B12
• Ijzer (ferritine)
• Koper
4. Immunologisch
• Aangeboren (innate) en verworven (adaptive) immuniteit
• Tolerantie
• Cytokineproductie en regulatie
Deel prof Laleman 4
,Functie van gal
- Emulgeren vetten tot micellen
- Hulp bij absorptie van vetoplosbare vitamines (A, D, E, K)
- Excretie van afvalstoffen (bilirubine)
- Bufferen maagzuur (alkalische pH 7,5-8)
- Bacteriostatisch/bactericide werking (IgA)
LEVERTESTEN
Geen functie testen
- Synthese functie: PT, albumine
- Excretie functie: totaal bilirubine, ammoniak
- Hepatocellulaire necrose: AST, ALT, LDH
- Cholestase: alkalisch fosfatase (AF), GGT
Nooit op zichzelf interpreteren, wel in gebruik van klinische context
Aanvullen met anamnese en KO
BILIRUBINE
RBC -> Hb -> globine + heem -> bilirubine (ongeconjugeerd, binden aan albumine) -> bilirubine (geconjugeerd,
in lever) -> urine, faeces
Problemen
- Hemolyse (afbraak RBC tot Hb)
- Competitie met binding albumine
- Conjugatiestoornis of leverceldysfunctie (geen °geconjugeerd bilirubine)
- Galwegobstructie (problemen afvoer)
ASPARTAAT AMINOTRANSFERASE (AST)
- Productie AST in hart, spieren, lever (lager thv: hersenen, RBC, pancreas, nieren)
- Lektest: weefselschade -> vrijkomen AST (bloed)
o Myocardinfarct, rhabdomyolyse, spierdystrofie, hemolyse
o Hepatitis, ischemie, hepatotoxiciteit
Niet per se leverprobleem!
ALANINE AMINOTRANSFERASE (ALT)
- Productie ALT in lever (lager thv: hart, spieren, nieren)
- Lektest: weefselschade -> vrijkomen ALT (in bloed)
o Myocardinfarct, rhabdomyolyse, spierdystrofie, hemolyse
o Hepatitis, ischemie, hepatotoxiciteit, galwegobstructie
Meer leverspecifiek dan AST
LACTAAT DEHYDROGENASE (LDH)
- Productie LDH in hart, spieren, lever, hersenen, RBC, nieren
- Lektest: weefselschade -> vrijkomen LDH (in bloed)
o Vnl context ischemie
Niet leverspecifiek!
Hoofdstuk 1: acute leverziekten 5
, ALKALISCH FOSFATASE (AF)
- Productie AF in lever, botten, placenta
- Indien op zichzelf gestegen (geïsoleerd) → bot, placenta nakijken (bv zwangerschap)
- Indien gestegen + GGT → cholestase
o Intra- of extrahepatisch
o Compressie, obstructie, infiltratie
o Zien na 24 u
GAMMA GLUTAMYL TRANSPEPTIDASE (GGT)
- Productie GGT in lever (lager thv: hart, nieren, darmen)
- Indien gestegen + AF → cholestase
- GGT/AF > 2,5 → suggestief voor EtOH
- Kan ook stijgen bij: anticonceptiepil, steatose
PROTROMBINE TIJD (PT, INR)
- Productie stollingsfactoren in lever
- Merker voor acute leverziekten!
- Kan ook dalen bij: hypovitaminose K, anticoagulantia, hemofilie, DIC
Beste lever ‘functie’ test!
ALBUMINE
- Productie albumine in lever (hepatocyten -> 10 g/dag)
- Merker voor chronische leverziekten!
- Kan ook dalen bij: malnutritie, nefrotisch syndroom, protein-losing enteropathy
Functies
- Oncotische druk
- Oplosbaarheid, transport, metabolisme
- Anti-oxidant
- Immunomodulatie
- Endotheliale stabilisatie
- Hemostatische effecten
- Capillaire permeabiliteit
TECHNISCHE ONDERZOEKEN
Echo abdomen CT abdomen
- Geen RX stralen (+) - Morfologie (+)
- Vlot beschikbaar (+) - Vascularisatie (+)
- Goedkoop (+) - 3 fasen (+)
- Snel (+) - Snel (+)
- Operator-dependent (-) - RX stralen (-)
- Redelijk duur (-)
- Contrast -> allergie (-)
Hoofdstuk 1: acute leverziekten 6
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper zGNK. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 81113 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen