Bijeenkomst 1 – Literatuur Staats- en Bestuursrecht
1. Staat als object: staatsrecht
- Het aan staatsrecht verwante bestuursrecht (administratief recht) ziet op de
bestuursbevoegdheid van de organen van de staat, te weten de bevoegdheid
van uitvoering van wetten; ook wel executieve functie genoemd.
- Het bestuursrecht heeft gemeen met het staatsrecht dat het in dat verband
ook over bevoegdheden gaat (namelijk om bestuurlijke bevoegdheden uit te
oefenen), alsmede dat er sprake is van normering van
bestuursbevoegdheden.
- Bestuursprocesrecht: de regeling van de (procedures van)
rechtsbescherming tegen de overheid.
- Awb: algemeen bestuursrecht en hebben betrekking op al het
overheidsbestuur.
- Bijzonder bestuursrecht: materieel bestuursrechter op specifieke
rechtsgebieden, bijv. bijzondere wetten.
2. Staat als subject
- Kenmerken van een staat:
o Er is sprake van een territoriale organisatie;
o Die gezag over een op het grondgebied woonachtige bevolking
uitoefent; en
o Daartoe over machtsmiddelen beschikt, zoals het geweldsmonopolie.
- Nationale staat: dan wordt aan het op zich zelf neutrale criterium van een
territorium toegevoegd dat de personen onder het gezag en op het
grondgebied van de staat gezamenlijk een zekere eenheid vormen natie.
3. Soevereiniteit
- Veelgenoemd kenmerk van een staat is het begrip soevereiniteit.
- De staat oefent het gezag uit en heeft het geweldsmonopolie. Dat begrip
soevereiniteit komt in een aantal betekenissen voor:
1. Internationaalrechtelijke betekenis: een staat heeft op zijn grondgebied het
exclusieve geweldsmonopolie en andere staten mogen zich niet bemoeien
met de interne aangelegenheden van een staat
2. De aanduiding van waar in een staat het hoogste gezag ligt: welke autoriteit
heeft uiteindelijk het laatste woord. In veel staten en ook in NL is dat de
grondwetgever. In het Verenigd Koninkrijk is dat het parliament.
1
, 3. De derde betekenis ziet op het pakket aan bevoegdheden dat in het algemeen
cruciaal gevonden wordt om te kunnen spreken van een ‘soevereine staat’:
geweldsmonopolie, defensie, buitenlandse betrekkingen e.d.;
4. De vierde betekenis ziet op de filosofische of theoretische grondslag van de
staat en het overheidsgezag.
- Vanuit internationaalrechtelijk perspectief zijn staten ‘soevereine’ staten:
daarmee wordt bedoeld dat andere staten noch de wereldgemeenschap van
staten bevoegd zijn om zich in te laten met interne aangelegenheden van het
desbetreffende land.
- Ook is een staat bevoegd om op het internationale vlak rechtshandelingen te
verrichten: verdragen te sluiten, bij te dragen aan de vorming van
gewoonterecht, dan wel internationale organisaties op te richten of zich
daarbij aan te sluiten.
- Het begrip soevereiniteit in relatie tot een staat kan dus verschillende
betekenissen hebben:
1. Om aan te geven dat andere staten zich niet in interne
aangelegenheden mogen mengen;
2. Om aan te duiden wie de constituante is van het statelijke gezag;
3. Om te expliciteren welk orgaan binnen de staat de hoogste
bevoegdheden toekomt.
4. Consttutee Grondwet en Staatsrecht
a. Consttute en Grondwet
- Alle staten hebben een constitutie en de meeste hebben een Grondwet.
- Onder constitutie verstaan we het geheel van regels en beginselen dat een
staat constitueert en ordent.
- Een Grondwet is het document waarin de meest belangrijke regels over de
staatsorganisatie en de verhouding tussen staat en burgers zijn neergelegd.
- Een staat kan niet zonder constitutie maar wel zonder geschreven Grondwet.
- Een voorbeeld van een staat zonder geschreven Grondwet is het Verenigd
Koninkrijk. De Britse constitutionele regels zijn neergelegd in wetgeving,
gewoonte (conventions) en rechtersrecht, maar er is niet één basisdocument
waarin de cruciale organisatie en basisregels zijn te vinden.
b. Staatsrecht
- Het staatsrecht bestaat veelal uit geschreven regels, zoals de regel dat de
Tweede Kamerverkiezingen geschieden op de grondslag van evenredige
vertegenwoordiging (art 53 GW), of dat ministers verantwoordelijk zijn (art
42 GW).
- Daarnaast kennen staten in hun staatsrecht ongeschreven staatsrechtelijke
regels, conventies en staatkundige praktijk. Die hebben met elkaar gemeen
dat zij ongeschreven, ongecodificeerd zijn.
- Van een staatsrechtelijke regel is sprake als een gewoonte of praktijk ook als
rechtens juist en geboden wordt beschouwd door de actoren en algemeen
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper studiebol123. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.