Dit zijn alle werkgroepaantekingen en (goede) antwoorden op de vragen van Rechtsfilosofie en rechtstheorie, gemaakt in . Ik heb zelf een 8,5 gehaald voor het vak.
Samenvatting week 3 en 4 – rechtsvinding:
Worden rechterlijke beslissingen bepaald door positief recht?
Discretie?
Oorzaak moeilijkheid/discretie?
Hoe ingevuld?
Invulling op basis van juridische argumenten?
1. Formalisten: geen discretie, rechters volledig gebonden aan het recht
2. Hart: in makkelijke gevallen geen discretie; invulling op basis van recht. Bij moeilijke
gevallen wel discretie. Er is discretie omdat er open texture is (onbepaaldheid taal); niet
oplosbaar want: onzekerheid feiten en onbepaaldheid doelen. Discretie wordt ingevuld door
vergelijking met relevante overeenkomsten met gemakkelijke gevallen, invulling op basis van
recht.
3. Legal Realism: er is discretie (op basis van selectie), discretie vanwege open texture en
speelruimte vaststellen feiten. Wordt ingevuld door (Frank) persoonlijke kenmerken rechter en
(Llewellyn) normen samenleving. Wordt niet ingevuld door recht.
4. Dworkin: er is geen discretie; moeilijke gevallen. Open texture, afzonderlijke wet toetsen in
licht rechtsbeginselen. Invulling aan rechtsbeginselen (fit and justification). Wordt ingevuld
door recht.
5. CLS: ja, discretie. Komt door open texture, speelruimte vaststellen feiten, recht is
lappendeken van strijdige regels en beginselen, veelheid aan interpretatiemethoden, selectie.
Invulling aan de hand van politieke voorkeuren. Invulling niet door recht.
Rawls, A Theory of Justice
Kernbegrippen Rawls: zie Nederlandse tekst
Basisstructuur van de samenleving (basic structure)
Oorspronkelijke situatie (original position)
Hypothetische contractssituatie
Sluier van onwetendheid
Principes van rechtvaardigheid;
o Iedere burger dient een zo groot mogelijke set van rechten en vrijheden te
krijgen, die verenigbaar is met de set van rechten en vrijheden van anderen.
(grondrechten)
o Een ongelijke verdeling van primaire goederen is alleen acceptabel indien A dat
in het voordeel is van diegenen die het slechtste af zijn, B er gelijkheid van
kansen is op het verkrijgen van posities en carrières.
A als je door inkomstenongelijkheid zorgt dat de “taart” groter
wordt, krijgt iedereen ook een groter stukje. BNP neemt toe, ook
minstbedeelden krijgen dan meer.
Reflexief evenwicht: beginselen van rechtvaardigheid worden op abstracte manier
geïdentificeerd. Deze beginselen moeten wel getoetst worden aan wat mensen concreet
ervaren; concrete morele opvattingen en intuïties. Deze kunnen niet dwars staan op de
beginselen; het moet wel aansluiten.
Overheid is neutraal
, 1. Op p. 4 stelt Rawls dat samenlevingen zowel worden gekenmerkt door een
gemeenschappelijk belang (“an identity of interests”) als door strijdende belangen (“a
conflict of interests”). Leg in eigen woorden uit wat hij hiermee bedoelt.
Rawls stelt dat de samenleving wordt gekenmerkt door een gemeenschappelijk belang, omdat
sociale samenwerking nu eenmaal meestal tot een kwalitatief beter leven leidt dan wanneer ieder
voor zich zou handelen. Daarnaast zijn er strijdige belangen, omdat mensen er naar streven zelf zo
goed mogelijk bedeeld te worden door de gemeenschap. Ze willen dat er meer waarde aan hun
eigen belang wordt gehecht dan aan het belang van de gemeenschap.
2. Op p. 4 spreekt Rawls over “principles of social justice”. Leg in eigen woorden uit wat
volgens Rawls de functie van zulke beginselen is en hoe deze functie zich verhoudt tot wat je
bij vraag 1 uiteen hebt gezet.
De principles of social justice zijn als het ware spelregels van het samenleven; bepaalde regels
waar we ons noodzakelijk aan moeten houden om tot een rechtvaardige samenleving te komen.
Deze principles of social justice brengen een verdeling van rechten en plichten aan, en definiëren
de rechtvaardige manier van verdeling van baten en lasten van sociale samenwerking. Dit verhoudt
zich tot een gemeenschappelijk belang en strijdige belangen, in dat als iedereen zich aan deze
principles houdt, er een werkende samenleving gesticht kan worden, met een goede balans tussen
het gemeenschappelijk en individueel belang.
3. Op p. 4 spreekt Rawls over het begrip “well-ordered” samenleving. Leg uit wat hij hiermee
bedoelt.
Een samenleving is well-ordered als hij niet alleen ingericht is op de vooruitgang van de leden van
de samenleving, maar ook gestuurd wordt door een gedeeld idee van rechtvaardigheid. Een
dergelijke samenleving is ontstaan als iedereen dezelfde principes van rechtvaardigheid aanvaardt
en weet dat anderen dat ook doen, en de basic social institutions deze principes naleven en men
weet dat dit gebeurt.
4. Volgens Rawls zijn de juiste “principles of justice” die beginselen die vrije en rationele
personen die ieder hun eigen belang nastreven zouden kiezen in een oorspronkelijke positie
van gelijkheid (vanaf p. 10). Leg in eigen woorden uit hoe deze oorspronkelijke positie
eruitziet, en waarom zij er zo uitziet.
Rawls gaat uit van een vorm van een sociaal contract; de principles of justice zijn de uitkomst van
een besluitvormingsproces waarin alle leden van de samenleving betrokken zijn. Hij geeft dit weer
als een hypothetische situatie, waarin men samenkomt om over de principes van rechtvaardigheid
te besluiten, in een situatie waarin iedereen gehuld is in een sluier van onwetendheid: niemand
heeft kennis van zijn eigen situatie. Ze weten ook niet welke conceptie van het goede zij er op
nahouden. Dit leidt er toe dat men over rechtvaardigheid besluit zonder zijn eigen positie hierin
mee te wegen, wat tot onpartijdigheid leidt. Vooroordelen voorkomen; geen vooroordelen in
concept van rechtvaardigheid.
5. Volgens Rawls zouden partijen in de oorspronkelijke positie utilitarisme afwijzen als
rechtvaardigheidsprincipe (p. 13). Leg in eigen woorden uit waarom.
Hij stel dat mensen zich in de oorspronkelijke positie zien als gelijken. Iedereen streeft naar het
beschermen van zijn eigen belangen. Hij ziet niet in hoe mensen af zouden stappen van hun positie
van gelijkheid, en zichzelf minder belangrijk zouden achten dan “the greater sum”.
6. Formuleer in eigen woorden de twee “principles of justice” die volgens Rawls wél zouden
voortvloeien uit de oorspronkelijke positie. Betrek in je uitleg van het tweede principe het
begrip “primary goods” (pp. 53, 54).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper vrouwejustitia. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
