HST 1: Politiek en politieke wetenschap
1.1. Wat is politiek
Politiek = het proces waarbij samenlevingen op een voor de leden
bindende wijze de regels v hun samenleven bepalen, bewaren, wijzigen of
handhaven
‘Proces’: pol = dynamisch proces op ≠ niveaus → multi-level
governance veranderlijk: structuren liggen niet vast doorheen tijd aka
‘Samenlevingen’: sociale groep die gemeenschappelijk territorium en/of
cultuur delen
o Veranderlijk gegeven : trend tot globalisering – maar ook
tegenreactie, benadrukken v lokale identiteiten
‘Bindend’: afdwingbaar, sanctioneerbaar, ≠ met andere sociale systemen:
monopolie op legitiem geweld → staat mag ingrijpen MAAR moet in
verhouding zijn met bedreiging (bvb; politie die u ergens buiten gooit)
‘Voor de leden bindend’: macht vd staat is intern (op de eigen burgers),
niet andere staten, die elk soeverein zijn (maar ook internationale
wetgeving, als je niet samenwerkt dan is het oorlog)
'Regels v hun samenleven': het gaat om wettelijke regels, niet om
culturele normen, regels schept kader/beperking én mogelijkheden
‘Bepalen, bewaren, wijzigen’: strategie = verandering <=> hoeveel? ,
bewaren v legimiteit vh pol systeem. + ideologisch debat tussen
progressieven en conservatieven over gewenste mate v staatsinterventie
‘Handhaven’: regelopstelling, maar ook de handhaving erv
hoeveel regels? uitbreiding vh politieke domein: meer impact op dagelijks
leven, maar! w gewenst dr bevolking
brede definitie: ⇒ politiek is alles wat te maken heeft met het besturen
ve samenleving
1.2. Variaties id politiek
1.2.1. Politiek en territorium
1. Ruime betekenis: alles wat te maken heeft met het besturen v elke
groep v samenleven
bvb; organisaties → sociologie
2. Beperkte betekenis: territoriaal gebonden, territorium als voorwaarde
soevereiniteit (→ pol als hoogste niveau) ⇒ kan niet v weg stappen →
associatie samenleving aan territorium
Besturing ve sml op een grondgebied is omvattender en dwingender
meest belangrijke vorm v politiek
Historische evolutie: territorialisering v politiek → wereld verdeeld in staten
: politiek met een grondgebied waarin ze intern besturen en beschermen
tegen externe vijanden
1
,beperkte definitie: ⇒ politiek is alles wat te maken heeft met het
besturen ve territoriaal gefundeerde samenleving
2 variaties politiek varieert naargelang: *
1 soorten samenlevingen (functionele lidmaatschap ve vereniging of organisatie)
2 politiek diep ingrijpen in levens (variëren naargelang inhoud en reikwijdte)
Definitie zegt niet ‘wat’ er geregeld w kan erg verschillen
1.2.2. De verschuivende culturele grenzen vd politiek
Verschuiving: reikwijdte v politiek
19 E: politiek was een beperkte aangelegenheid
o basisregels, rechtbanken en politie, (justitie en binnenlandse zaken)
o bescherming vd grenzen (defensie en buitenlandse zaken)
o burgers belastingen betalen (financiën)
20 E: fundamentele verandering: arbeidersbeweging politiek niet
alleen burgerlijke en politieke rechten, maar ook sociale rechten ! TH
Marshall
21 E: vzelfsprekendheid dat politiek in ≠ sferen zit, toekomst: vraag nr
bescherming persoonlijke informatie door de media?
Evolutie in politieke cultuur
(ongeschreven ) regels veranderen o.b.v. behoeften binnen sml
Westerse sml: belang gehecht à scheiding privé en publiek → discussie
grens tss 2
bvb; seksuele relaties in privé sfeer, maar wanneer er misbruik is moet de
overheid tsskomen
bvb; VS vragen nr godsdienst normaal Frankrijk not done persoonlijke
sfeer
1.2.3. De vormen en structuren v politiek
Vormen
3e variatie *: politiek varieert ngl soort sml ≠ inhoud politiek neemt ≠
vormen à
proberen maken v categorieën & classificaties
Regime
Classificatie v politieke vormen:
de grote principes die ten grondslag liggen àh functioneren ve politiek systeem
Regime
democratisch autoritair
macht = tijdelijk + verspreid over ≠ groepen, verkiezen v
vertegenwoordigers dr bevolking
basisrechten v individuele burger
2
, 1 leider die beslissingen maakt
unitaire staten federale staten
Hele territorium w bestuurd vuit 1 niveau vuit deelgebieden met eigen
bestuur
variatie in instellingen en procedures
≠ vormen kiessystemen, wie mag er kiezen, welke formules, regering uit 1
partij of coalitie etc
Politieke wetenschap: studie vc variatie in politieke vormen staat centraal
→ nut v comparatieve benaderingen binnen pol wet
vaf hier tot einde niet gezien in les
1.3. Politieke wetenschap
Naleven v eigen regels vd kunst + respecteren vd regels vh vak
Regel 1: Intellectuele distantie
Afstand nemen v politieke debat
Onuitgesproken voorkeur bias w duidelijk door keuze vd onderwerpen
Politicologen doen àd sml verslag vd resultaten v wet. onderzoek
Leden kunnen resultaten gebruiken, ze kunnen meningen of houdingen
veranderen
Beleidsmakers kunnen beleid bijsturen
Actiegroepen kunnen kun strategie wijzigen
Regel 2: Wetenschappelijke methode
Essentiële vuistregels: veel en bewust verzamelde waarnemingen,
zorgvuldige en bewuste keuze v onderzoekstechnieken
Regel 3: Systematiek
Systematische data over verschijnselen waardoor er vergeleken kan w en
geclassificeerd en tot een bepaald categorie behoren
Specifieke verschijnselen in een voortdurend politiek kader
Voorlopers v moderne politieke wetenschap
Plato en Aristoteles: d.m.v. vgl tot inzicht over eigen sml
Montesquieu: systematische ≠ staatsvormen en regimes
Alexis de Tocqueville: vgl Amerikaanse sml met Europese
Niccolo Machiavelli: eenheid v Italië belangrijkste doel voor boek “Il
principe”,
politiek en moraal w v elkaar losgekoppeld doordat ‘deugdelijke’ politiek
3
, geen politiek is die aan een aantal ethische voorschriften beantwoordt,
maar is een politiek die haar vooropgestelde doel bereikt
Regel 4: Kwantitatieve en kwalitatieve benaderingen
Kwantitatieve benadering: cijfers
bvb; tellen hoe vaak mannelijke en vrouwelijke volksvertegenwoordigers
over een bepaald thema spreken
Kwalitatieve benadering: inhoud
bvb; de manier v praten v mannelijke en vrouwelijke
volksvertegenwoordigers
Keuze moet bewust gemaakt w obv onderzoeksvraag
Regel 5: Openheid
‘altijd zeggen wat je doet en waarom je het doet’
Onderzoek moet je kunnen overdoen, controleren en verfijnen en zodus
openbaar zijn
Obv nauwkeurige en zo objectief mogelijke analyse vd
onderzoeksgegevens uitspraken maken over werkelijkheid
Uitspraken toetsen / weerleggen
Belangrijkste tijdschriften: American Political Science Review, European
Journal of Political Research
1.4. De instrumenten vd politieke wetenschap
Instrumenten= hulpmiddelen die het mogelijk maken om de politieke
gebeurtenissen te ontleden, te classificeren en het mogelijk maken logisch te
redeneren
1.4.1. Concepten
Concept
een begrip, een verschijnsel dat benoemd w met de bedoeling het precies
te kunnen afbakenen.
Denken te organiseren
Helpt om classificaties te maken
Gender
Geslacht: biologische ≠
Gender: sociale en culturele ≠ tss M & V: sml met mannelijke en
vrouwelijke rolpatronen
verschil mannelijke en vrouwelijke parlementsleden is een genderverschil
dat niet alleen kan verklaard w door de biologische ≠
Polyarchie- Robert Dahl
een soort regime dat voldoet à voorwaarden:
o De controle over de regering en over het beleid is in handen v
gekozen mandatarissen
o De verkiezingen verlopen vrij en eerlijk
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ellenvanhove. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,89. Je zit daarna nergens aan vast.