Analyse v mediateksten
zaterdag 13 februari 2021 13:30
Les 1: Inleiding
• Mediateksten: traditionele teksten, sociale media teksten, reclameteksten, scenario- teksten,…
• (historische) Context ve tekst is belangrijk → wie heeft die geschreven, waar is die gemaakt, wie is de
bron?
• Sociale theorieën geven ons een kritische kijk op de sml en helpen ons hierbij →geven aanleiding tot
een aantal soorten analyses.
• Structureel semiotische visie is grondvisie voor kwalitatieve tekstanalyse.
• Semiotiek: relatie tss tekens.
Opzet vd cursus:
1. Sociale theorieën & kijk op betekenis media
• Receptie geörienteerde theorie (betekenisverlenend publiek)
→ ontvanger gerichte theorie
• Technologie-gedetermineerde theorieën (Mcluhan)
→ medium is the message (je boodschap w bepaald door het medium → bv: korte
berichten op twitter nu, vroeger langere brieven) bv: omzetten v krant → online website
• Marxisme: media & ideologie, macht en controle toegepast op media: Frankfurther shule cf
Horkheimer en Adorno
→ maatschappijkritische visie op media: heeft vooral linkse partijen genspireerd
• Media en de publieke sfeer (Habermas → focus op ratio) fragmentalisme/globalisatie
→ deze theorien gaan we gebruiken.
2. Theoretische kant v analyse v mediateksten
• Kwantitatieve inhoudsanalyse
• Kwalitatieve inhoudsanalyse
○ Semiotische analyse
○ Argumentatie-analyse ( sterkte vd argumenten bv: putten uit geloofwaardigheid) en
retorische analyse ( hoe de tekst gebracht is)
○ Narratieve analyse
○ Frame-analyse ( enkel voor nieuws-teksten) → wereld zou ingedeeld zijn volgens
schemata en die zijn een frame ( bv: conflict)
○ (kritische) discoursanalyse
▪ Discoursanalyse = sociaal wetenschappelijk
▪ Kritische discoursanalyse = onderzoeker is activist, heeft een boodschap
Wat is een tekst
Een tekst is
1. Een georganiseerde verzameling woorden
2. Een literair product bvb; gedicht
3. Een georganiseerde verzameling tekens ( woorden, klanken, beelden) waarbij mogelijke
betekenissen worden geproduceerd in een conventioneel gebaseerd systeem dat begrepen kan
worden door analyse
→ meest relevante definitie in dit hoofdstuk
Analyse v mediateksten Pagina 1
, → meest relevante definitie in dit hoofdstuk
○ Conventioneel: tekens in een taal zijn afspraken, taal is geleerd
Tekstanalyse
• Het op gestructureerde wijze analyseren vtekst en context
• Hybride (belangrijk woord) in combinatie met mediateksten: documentaire vHughes, BBC →
waarom is dit een hybride tekst? Kenmerken ve documentaire en fictie, Hughes probeert
beeldtaal te bespreken.
○ Hybride: ≠ ‘soorten’ mediateksten tesamen.
• In de tekst vHughes wordt een natuurlijke geschiedenis-documentaire gebruikt als voorbeeld →
The ballad of Big All over dinosaurussen
• Geproduceerd als een vervolg vd serie “Walking with Dinosaurs”
Lijkt op Jurassic World?
• Waarom is deze tekst, documentaire hybride?
○ De hybriditeit zit in het gegeven dat er kenmerken zijn vfictie en de kenmerken ve
documentaire
○ Het vertoont duidelijke kenmerken ve documentaire
○ Narratief aspect zorgt dat het lijkt op fictie
○ Elementen vparodie zijn ook aanwezig
○ Hughes probeert beeldtaal te bespreken
Conclusie vHughes:
• Het veld vtekstanalyse is breed en omvat een bespreking vd nieuwsagenda: (niet in de tekst vHughes)
• Er zijn een tal vzaken die niet worden besproken in het nieuws
• Nieuwswaarden
• Meer dan 1 op 1 relatie vd realiteit vh nieuws
• Het nieuws is verbonden aan gebeurtenissen, toch kan het nieuws ook gaan over personen,
organisaties of ideeën → de term “event” staat voor de zaken in de wereld die net wel of net
niet in het nieuws zullen komen
• Tekstanalyse: verwijst naar manieren waarmee kan worden geanalyseerd hoe teksten mogelijk
betekenissen creëren, en wat die betekenissen zijn
• Denotatie (letterlijke betekenis) vs. connotatie (figuurlijke betekenis/in een bepaalde context)
• De context ve tekst is belangrijk
• Wie heeft deze tekst gemaakt?
• Wat is de bron?
• Waar is deze tekst gemaakt?
• Uit welk tijdperk komt de tekst (bv. Boeken uit de 20ste eeuw)?
• Welke creatieve technieken zijn er gebruikt om de aandacht te trekken?
• Welke leefstijlen, waarden en gezichtspunten worden gerepresenteerd of zijn afwezig in deze
mediatekst, waarom bestaat deze tekst?
• Ook belangrijk: hoe zouden ≠ mensen deze mediatekst begrijpen?
• Twee manieren v kijken
1. Teksten zijn een reflectie vd wereld ( kwantitatieve methode → media = spiegel)
○ Er zijn nieuwswaarden die maken dat het ene onderwerp wel in het nieuws komt en het
andere niet
2. OF teksten zijn cultuurspecifieke en geïnterpreteerde constructies ( kwalitatief → media =
creatie, interpretatie vd werkelijkheid, maken de realiteit = ‘shaper’ vd realiteit) =
constructivistisch
○ Kwalitatieve nieuwsanalist zal zich bezig houden met interpretatie en constructie
○ →Niet noodzakelijk tegengesteld: mediarepresentaties zijn selectieve creaties die het
publiek benvloeden, kwantitatieve en kwalitatieve analyse combineren
Niet noodzakelijk tegengesteld: mediarepresentaties selectieve creaties die publiek beïnvloeden
Analyse v mediateksten Pagina 2
, Belangrijk!: tekst in context analyseren!
• Doel: nut vtekstanalyse in de sociale wetenschappen:
• Theoretisch → teksten zijn een vorm vsociale actie/engagement (de ‘constructivistische’
aanpak)
• Methodologisch → teksten zijn een belangrijke bron vbewijs voor de sociale wetenschapper
• Historisch: teksten zijn barometers vsociale processen
• Politiek: teksten zijn loci vsociale controle en dominantie (ideologie)
• Concrete vragen bij iedere mediatekst
• Wie heeft de tekst geschreven
• Welke creatieve technieken zijn gebruikt om aandacht te trekken?
• Hoe zouden ≠ mensen ( ≠ achtergrond etc.) deze mediatekst verschillend begrijpen
• Welke leefstijlen, waarden en gezichtspunten zijn gerepresenteerd of afwezig in deze
mediatekst?
• Waarom bestaat deze tekst?
3 stromingen in deze college reeksen:
1. Neo-marxistisch & ideologie (Frankfurter Schule; GUMG; Hall)
○ Neomarxistische media-kritische visie op media: media brengt alleen de menig vd elite àh
woord, mediaselectie
2. Massamedia als facilitators voor een participatieve publieke sfeer (Habermas)
○ Hij sprak over de toekomst vEuropa, democratie, economische crisis
○ Maar sprak ook over de publieke sfeer en de rol vd media in de publieke sfeer
○ Ondanks de moderniteit, nieuwe media en mondige burgers zitten we nog altijd met
klassen → heel belangrijk element
○ Habermas was en kind vd Frankfurt Schüle: belangrijke gemeenschap vkritische
mediadenkers
○ School vsociaal wetenschappelijk onderzoek, kritische mediadenkers die geloofde in de
democratisering
3. Publieksonderzoek (users and gratifications; Morley; Fiske; feminisme)
Processchool vs. Semiotiek
• Processchool: communicatie als doorgeefluik v boodschappen (hoe zenders encoderen en
ontvangers decoderen → communicatie bestaat uit stappen/ fasen
• Structureel-semiotische school: communicatie als productie & uitwisseling v boodschappen ie
bepaalde (sub)cultuur, com als productie ( studie v tekst&cultuur) → Werking
-> hoe is boodschap tot stand gekomen
3 procestheorieën v communicatie
1. Model v Shannon & Weaver
Analyse v mediateksten Pagina 3
, Informatie bron ( krant etc.) → transmitter → ontvanger → bestemming
Ruis= vervorming vh signaal (zowel door technologisch falen of intellectueel niet begrijpen)
• Ze concentreren zich op technische niveau (A)
• Het signaal (bits) is de fysische vorm ve boodschap
• Onze hersens maken binaire keuzes ( via plussen en minnen maken we keuzes)
• Op semiotisch niveau (B) is de boodschap minder exact gedefinieerd als op niveau A en
moeilijker te meten ( verder dan het model v shannon en weaver)
• Op psychologisch niveau (C) wordt gekeken of de geproduceerde betekenis daadwerkelijk is
aangeboren zoals bedoeld
Drie probleemniveaus
1. Technisch: hoe accuraat kunnen tekens v communicatie worden overgebracht?
2. Semantisch: hoe precies drukken de overgebrachte tekens de gewenste betekenis uit?
3. Effectief: hoe effectief leidt de ontvangen betekenis tot gewenst gedrag?
Redundantie vs entropie
Sterk gerelateerd aan informatie is het concept v redundantie= het voorspelbare / conventionele in
een boodschap.
• Redundantie
○ hoge voorspelbaarheid (veel herhaling)
○ lage informatiewaarde (want we wisten al wat er ging komen
• Entropie (maat voor wanorde in een systeem)
○ lage voorspelbaarheid (erg nieuw)
○ hoge informatiewaarde
2 Model v Lasswell
Analyse v mediateksten Pagina 4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ellenvanhove. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,89. Je zit daarna nergens aan vast.