Organisation and management literatuur
Public management and governance 4th edition en extra literatuur samengevat
Week 1, bijeenkomst 1
Hoofdstuk 1 understanding public management and governance
Wat wordt bedoeld met ‘public’?
Het publieke domein is de arena waarin de publieke keuze wordt uitgeoefend om een collectief doel
te bereiken.
Ranson en Stewart praten over verschillende betekenissen van het woord ‘publiek’. In plaats van
alleen maar te denken aan het publiek als een groep mensen, benadrukken ze dat het ook kan
verwijzen naar de mensen die deel uitmaken van het publieke domein, vooral wanneer ze praten
over politieke besluitvorming.
Ranson en Stewart voegen dus een extra dimensie toe aan het begrip ‘publiek’ door te wijzen op de
groep mensen die het publieke domein bewonen.
Ze leggen de nadruk op het politieke idee van een publiek: publiek dat in staat is tot dialoog en
besluitvorming over de behoefte van de gemeenschap. Dit staat in contrast met het
marketingconcept van verschillende ‘publieke’, die elk verwachten ander behandeld te worden door
openbare diensten en managers.
Een ander belangrijk aspect is het onderscheid tussen de ‘openbare sector’ en de ‘particuliere
sector’, gebaseerd op eigendom (collectief versus individueel) en motief (sociaal doel versus winst).
Deze betekenis wordt vooral relevant wanneer publieke managers trachten aan te tonen dat hun
sector, vooral als het gaat om het toepassen van managementmethode. Soms worden openbare
diensten zelfs door particuliere bedrijven geleverd, maar in die gevallen moeten ze nog steeds
rekening houden met bepaalde ‘openbare dienstverplichtingen’.
Public management versus public governance
Public management is een benadering waarbij managementtechnieken, vaak afgeleid van de
particuliere sector, worden toegepast om overheidsdiensten efficiënter en effectiever te maken. Dit
betekent dat managers in twee verschillende contexten actief zijn:
- Organisaties in de openbare sector
- Organisaties voor openbare dienstverlening in de openbare, vrijwillige en particuliere sector.
Public governance, of openbaar bestuur, verwijst naar de manier waarop een organisatie
samenwerkt met haar partners, belanghebbende en netwerken om de resultaten van het
overheidsbeleid te beïnvloeden.
Some key issues
Is public management verschillend van public administration
Vroeger, in de jaren rond de middelste periode van de 20 e eeuw, werd de studie van het werk van
ambtenaren en overheidsfunctionarissen vaak aangeduid als public administration. Dit begrip riep
vooral beelden op van bureaucratie, levenslange veilige banen en een aanpak die soms als inefficiënt
en weinig vernieuwend werd gezien.
Vanaf 1980 begon echter een nieuwe term, public management, meer aandacht te krijgen. Het ging
meer over het beheren van budgetten in plaats van alleen ze vast te houden, het omarmen van een
cultuur van contracten, het aangaan van tijdelijke arbeidsovereenkomsten in plaats van levenslange
banen en het stimuleren van ondernemerschap, het nemen van risico’s en het afleggen van
verantwoording voor prestaties.
, Wat maakt publieke diensten echt publiek
We praten vaak over openbare diensten alsof ze alleen door de overheid worden uitgevoerd, maar in
de meeste landen is dat niet langer het geval. We zien nu vaak private bedrijven taken uitvoeren die
vroeger exclusief door de overheid werden gedaan, zoals reparaties aan wegen.
Dus wat maakt een dienst ‘openbaar’?
Voor sommige zijn openbare diensten die waar de overheid moet ingrijpen omdat anders de markt
faalt. Dit is echter zo’n brede definitie dat bijna alle diensten eronder vallen, omdat er in de echte
wereld vaak marktfalen zijn, om verschillende redenen.
Een ander standpunt zegt dat openbare diensten die zijn die politiek belangrijk zijn voor
herverkiezingen. Maar dit idee generaliseert bijna alle diensten als belangrijk in politieke
besluitvorming, zelfs als ze niet echt zijn.
Een derde standpunt zegt dat openbare diensten die zijn waar providers een ‘openbare
dienstverplichting’ hebben wanneer ze het recht hebben om de service te leveren. Dit omvat services
waarvoor regelgeving nodig is, maar het sluit mogelijk belangrijke diensten uit die niet wettelijk
verplicht zijn, terwijl ze voor bepaalde groepen wel van groot belang zijn, zoals een recreatiecentra.
Dus 3 definities voor public services:
- Welvaartseconomen -> overheidsinterventie omdat de markt faalt
- Politiek -> belangrijk voor de herverkiezingen
- Anders -> een recht krijgen om de dienst te verlenen
Citizen versus customer
Een burger kan worden gedefinieerd als een concentratie van rechten en plichten van een individu,
binnen een rechtsstaat, in een hiërarchie van wetten en voorschriften.
Een klant is een concentratie van behoeften en bevredigingen van behoeften in een individu, binnen
een marktsituatie van vraag en aanbod van goederen en diensten, en binnen een hiërarchie van
behoeften, afhankelijk van de bereidheid te betalen.
Een burger -> sociaal contract
Een klant -> markt contract
Wat is public governance
Terwijl in het nieuw ‘public management’ veel aandacht werd besteed aan het meten van resultaten
(zowel individuele als organisatorische) in termen van outputs, wordt in ‘public governance’ veel
aandacht besteed aan de manier waarop verschillende organisaties op elkaar inwerken om een
hoger niveau van gewenste resultaten te bereiken. Bovendien wordt bij public governance ook de
wijze waarop besluiten tot stand komen, de processen waarmee verschillende belanghebbenden
samenwerken. Met andere woorden, het huidige debat over de oude waarheden dat “wat belangrijk
is niet wat we doen, maar hoe mensen zich voelen over wat we doen”. “Het doel heiligt niet de
middelen”.
Deze tegengestelde accenten op doelen en middelen maken een goed openbaar bestuur
uitzonderlijk moeilijk, maar vormen misschien wel onderhandelbare eisen van het publiek in de
moderne samenleving.
Corporate governance -> heeft betrekking op kwesties omtrent controle en
besluitvormingsbevoegdheden binnen organisaties.
Maar corporate governance is niet alleen een kwestie van het opstellen van strenge juridische regels,
maar ook van het respecteren van maatschappelijke waarden.
Global governance -> hoe problemen die de grenzen van natiestaten overschrijden (zoals
luchtvervuiling en mensenhandel) moeten worden aangepakt bij gebrek aan een wereldregering
,Sommige mensen zijn hier positief over, zij beweren dat de mondialisering moet worden beheerd en
geregeerd. Pessimisten suggeren echter dat de mondialisering betekent dat regeringen overal
machteloos worden.
‘Good governance’ wordt bepaald door enkele kenmerken, maar is aan de context gebonden.
Stakeholders moeten hierin discussiëren of de governance als goed bestempeld kan worden.
Een goed bestuur roept vragen op zoals:
- Betrokkenheid van belanghebbenden
- De gelijkheidsagenda
- Eerlijk proces en eerlijke behandeling
- Ethisch en eerlijk gedrag
- Transparantie
- Verantwoordelijkheid
- Duurzaamheid
Rol van public management in public governance
De begrippen public management en public governance zijn niet noodzakelijk in conflict met elkaar.
Niet alle praktijken van public management maken deel uit van public governance en andersom. De
domeinen overheidsbeheer en overheidsbestuur zijn gescheiden, maar toch ook onderling
verbonden. Geen is superieur aan de ander, ze bestaan en moeten naast elkaar bestaan en
samenwerken.
Hoofdstuk 2: The changing context of public policy
Recente veranderingen in de context van het overheidsbeleid
De meeste beleidsmaatregelen hebben gevolgen voor de uitgaven. Als geld schaars wordt, hebben
beleidsmakers minder manoeuvreerruimte. Echter hebben financiële crisis ook een voordeel: ze
zetten publieke organisaties onder druk om efficiënter te worden.
Voorbeelden van externe factoren die hervormingen van het overheidsbeleid aandrijven:
- Politiek
o Nieuwe politieke en sociale bewegingen
o Opkomst van populistische leiders
o Verlies van volkslegimiteit
- Economisch/financieel
o De economische recessie
o Toenemende weerstand van burgers tegen betalen belasting
- Sociaal
o Betekenisgeving veranderd
o Bronnen van sociale autoriteit (politie)
o Verandering kernwaarde
o Vergrijsde samenleving
- Technologisch
o Technologische verandering
o Toegenomen risico’s
o Misbruik van kunstmatige intelligentie
- Milieu
o Toenemende zorgen over het milieu
o Bereidheid om serieuze stappen te ondernemen
- Juridisch
o Toenemende invloed van supranationale instanties (de Europese unie)
, o Toenemende juridische uitdaging in de rechtbanken
Veel van deze factoren hebben de meeste regeringen in tamelijk vergelijkbare richtingen geduwd.
Bijvoorbeeld de zorgen om het milieu hebben ervoor gezorgd dat veel landen nu speciale
stikstofregelingen hebben.
Maar er zijn ook interne factoren. De interne factoren die veranderingen in het overheidsbeleid
aandrijven, zijn echter doorgaans meer context specifiek.
Openbaar beleid in een tijd van bezuinigingen
Sinds het begin van de economische recessie in 2008 en de daaropvolgende bezuinigingen lijken
twee economische kwesties een bijzonder sterk invloed te hebben uitgeoefend op de publieke
opinie, de begrotingstekorten en de staatsschuld.
‘Gouden regels’ tijdens de bezuinigingen, maar werkt dit echt wel goed?
- Zorg dat je geen begrotingstekort hebt, als je die wel hebt, zorg dat die omlaaggaat.
o Lijkt een goede regel, maar de VS bewees het tegendeel. Zij investeerde juist extra
geld, waardoor de economie juist ging groeien.
- Laat de staatsschuld niet boven een bepaald niveau uitkomen
o Als het grootste deel van de staatsschuld in handen is van de bevolking,
vertegenwoordigt het dus feitelijk hun bezittingen.
Veranderende paradigma’s van openbaar beleid
In de jaren 80 dreven de drijvende krachten achter verandering, met name de financiële druk, de
meeste Westerse landen ertoe zich te concentreren op het ‘slank en competitiever maken van de
publieke sector, terwijl ze tegelijkertijd het openbaar bestuur proberen beter in te spelen op de
behoeften van burgers. Dit werd later bekend als new public management.
Elementen van new public management
- De nadruk ligt op prestatiemanagement
- Een flexibeler en gedecentraliseerder financieel beheer
- Meer gedecentraliseerd personeelsbeheer
- Meer responsiviteit voor gebruikers
- Een groter beroep op het gebruik van marktachtige mechanismen
- Privatisering van marktgerichte overheidsbedrijven
Bij NPM kregen managers een veel grotere rol in de beleidsvorming dan voorheen in het ‘oude
openbaar bestuur’, voornamelijk ten koste van politici en dienstverleners. Dit hielp om het evenwicht
te herstellen, want het management in de publieke sector was ondergewaardeerd.
Toch vroegen mensen zich af of deze herbalancering niet te ver was gegaan. Veel critici vonden dat
de publieke sector hierdoor leeg leek qua politieke waarden en debat.
Verschillende landen kozen voor diverse benaderingen om met deze uitdagingen om te gaan,
beïnvloed door verschillende factoren. Toch was 1 gemeenschappelijke factor in veel van deze
reacties: bezorgdheid over de bestuur aspecten van het overheidsbeleid en het beheren van publieke
organisaties.
- Het belang van ‘slechte problemen’
- De noodzaak om deze ‘slechte problemen’ gezamenlijk aan te pakken
- Behoefte aan overeengekomen ‘spelregels’
- Het cruciale belang van bepaalde principes
Veel problemen van vandaag zijn voortgekomen uit onopgeloste kwesties van gisteren.
