Samenvatting
Samenvatting Kenmerkende aspecten geschiedenis
- Vak
- Geschiedenis
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Dit verslag bevat een korte uitwerking van alle kenmerkende aspecten van geschiedenis.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 52 pagina's
Voorbeeld 4 van de 52 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Kenmerkende aspectenAmber Lankheet en Eline Groot Nibbelink
Tijdvak 1: Tijd van Jagers en Boeren (tot 3000. v. Chr.)
Bronnen
Bron:
Het is een pot van aardewerk uit de prehistorie met ingekraste versiering, de pot
werd gebruikt voor het bewaren van eten zoals graan. Deze pot is gevonden in
Noord-Nijmegen. Het is circa 1000 v Chr. gemaakt. Dit is een primaire bron omdat hij
uit de tijd van de jagers en boeren komt.
Onpartijdig, gebruiksvoorwerp en dat is niet politiek gekleurd.
Economie, vooral ruilhandel.
Bron: Tablet met een voorloper van het schrift over de verdeling van
bier (ca. 3100-3000 v. Chr.). Je ziet het symbool voor bier drie keer
terugkomen: een soort frietzak. De overige symbolen staan voor
hoeveelheden. Later ontwikkelde dit schrift zich tot het
spijkerschrift. Geld was er nog niet, dus moest je het
ruilen of verdelen.
Onpartijdig. Cultuur verandert naar verbouwen van
gewassen.
Bron: Mohenjodaro is gebouwd rond 2600 v.Chr. en
werd verlaten rond 1700 v.Chr. Er blijkt duidelijk een
stadscultuur aanwezig in de Indusbeschaving. De
kwaliteit van gemeentelijke stadsplanning duidt op kennis van zaken zowel op
gebied van stadsplanning als gemeentelijk bestuur, met hoge prioriteit voor hygiëne.
Er is uitgegaan van een rationeel stratenrooster en de
huizen waren beschermd tegen lawaai, geurhinder en
inbraak.
Onpartijdig, want deze stad is nog aardig in tact.
Doordat mensen niet meer hoefden te jagen gingen ze
op een vaste plek wonen. Mensen moesten regels
opstellen om het leefbaar te maken.
, 1.a. De levenswijze van jagers en verzamelaars
Samenvatting
In de Prehistorie ontstaan de eerste tekenen van bevolking
door mensen. Ze overleven door te jagen op dieren en het
verzamelen van vruchten. Deze mensen hadden geen zekere
voedselbron. Ze leefden dus een nomadisch bestaan. Voedsel
was schaars. Ze hadden niet veel bezittingen en leefden van
wat er dicht bij de mensen was. Er was vrijwel geen sociale
hiërarchie. Het enige verschil was tussen mannen en vrouwen.
Historisch voorbeeld
De mannen jaagden op de dieren. Dat zie je op het plaatje.
1.b. Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen
Samenvatting
De levenswijze van mensen veranderde door de ontwikkeling van de landbouw die
voor het eerst ontstond in het Midden-Oosten omstreeks
10 000 v.C. De overstap van jagen en verzamelen naar akkerbouw en veeteelt
duurde duizenden jaren, maar had zulke grote gevolgen dat gesproken wordt van
de landbouwrevolutie. De boeren leerden om vruchtbare aarde te verbouwen.
Hierdoor konden de boeren op 1 vaste plek blijven. De landbouwsamenleving
ontstond waarin mensen in dorpen leefden. Uit gevonden graven weten we dat
deze eerste boeren geloofden in een hiernamaals.
Historisch voorbeeld
Deze revolutie vond plaats in meerdere streken op de wereld en onafhankelijk van
elkaar. Het revolutionaire was niet de snelheid – veelal nam de overgang vele
millennia in beslag – die eerder evolutionair was, maar de uiteindelijke verandering
en invloed. Akkerbouw werd mogelijk gemaakt door de domesticatie van planten,
terwijl veeteelt mogelijk werd door de domesticatie van dieren. Genetische
verandering door de mens.
1.c. Het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen
Samenvatting
In Mesopotamië, langs de vruchtbare oevers van de Eufraat en de Tigris, ontstond
de eerste stedelijke beschaving omstreeks 3500 v.C. Door de gunstige natuurlijke
omstandigheden ontstond een landbouwoverschot, waardoor een deel van de
bevolking in steden kon wonen en leven van nijverheid en handel. Om de bevloeiing
van akkers in deze landbouwstedelijke samenleving te organiseren ontwikkelden
leiders zich tot koningen, die met ambtenaren, priesters en soldaten heersten over
een groot gebied. Voor de administratie van het bestuur werd het schrift
uitgevonden. Mensen geloofden in machtige goden die alles bepaalden.
Historisch voorbeeld
Çatalhöyük, twee Turkse woorden die respectievelijk ‘vork’ en ‘heuvel’ betekenen.
De mens begon zich hier toe te leggen op landbouw en veeteelt. Daarmee kwam
een einde aan het nomadische leven van de jager-verzamelaars.
Honderdduizenden jaren lang had deze leefwijze het bestaan van de mens
bepaald.
,Tijdvak 2: Tijd van Grieken en Romeinen (3000 v. Chr. -500)
Bronnen
De Romeinse geschiedschrijver Tacitus schreef rond 98 een boek over de Germanen.
Hij schrijft:
Als er bij de eigen stam door langdurige vrede en stilstand niets te beleven is, gaan
de meeste jongeren van adel op eigen initiatief naar de stammen die dan in een
oorlog verwikkeld zijn. Germanen houden namelijk niet van rust. Om een groot
gevolg te onderhouden zijn geweld en oorlog nodig. Want mannen doen een
beroep op de gulheid van hun leider voor dat mooie oorlogspaard of die bloedige,
zegevierende werpspies. Eenvoudig toebereide maar overvloedige maaltijden
krijgen ze bij wijze van soldij. De bron voor die gulheid is gelegen in oorlog en roof.
Germanen zijn er moeilijker toe te bewegen land te beploegen of de oogst af te
wachten dan de vijand uit te dagen en wonden te verdienen. Want ze vinden het
een blijk van slapheid en laksheid om met zweet te verwerven wat je door bloed
kunt krijgen.
Omstreeks 240 schrijft de historicus Herodianus over de expeditie die de Romeinse
keizer Caracalla in 213 onderneemt naar de noordgrens van het keizerrijk:
Nadat hij uit Italië was vertrokken, kwam hij aan bij de oevers van de Donau, waar
hij de zaken met betrekking tot het noordelijke deel van het rijk regelde. Als
lichaamsbeweging deed hij mee aan paardenraces en vocht tegen allerlei wilde
dieren. Hij besteedde weinig tijd aan rechtszaken, maar doorzag een zaak
gemakkelijk en kwam snel tot een passend vonnis op basis van de meningen die hij
had gehoord. Hij won ook de trouw en vriendschap van alle Germanen ten
noorden van de grens. Hij rekruteerde hulptroepen onder de Germanen en stelde
een lijfwacht samen van mannen die hij selecteerde op basis van kracht en fysiek
voorkomen. Dikwijls deed hij zijn Romeinse mantel uit en verscheen in Germaanse
kledij, zoals de overmantel die zij gewoonlijk dragen, doorstikt met zilverdraad. Hij
had ook de gewoonte een pruik van blond haar te dragen, gekapt in Germaanse
stijl. De barbaren waren verrukt en adoreerden hem.
Lucianus van Samosata schrijft in de tweede eeuw naar aanleiding van de
gevangenneming van ene Peregrinus, een satirische beschouwing over christenen.
Hij beschrijft dat uit veel steden van Klein-Azië christenen komen om Peregrinus bij te
staan:
Deze mensen zijn in alle gevallen waarbij de hele gemeenschap betrokken is,
buitengewoon actief en sparen daarbij kosten noch moeite. (...) Want deze
arme zielen hebben het in hun hoofd gehaald te geloven dat zij lichamelijk en
geestelijk onsterfelijk zijn en in alle eeuwigheid zullen leven. Dit is ook de reden
waarom zij de dood verachten en velen van hen zelfs gevangenschap gewillig
aanvaarden. Bovendien heeft hun eerste wetgever hun geleerd dat ze allemaal
broeders van elkaar zijn geworden als zij eenmaal hun dwaalweg zijn
ingeslagen. Vooral als zij de Griekse goden verloochenen en door het vereren
van die gekruisigde sofist (Jezus) volgens zijn wetten leven.
, 2.a. De ontwikkeling van het wetenschappelijk denken en het denken
over burgerschap en politiek in de Griekse stadstaat
Samenvatting
In de oudheid bestond Griekenland uit onafhankelijke stadstaten met verschillende
bestuursvormen, zoals de monarchie en aristocratie. In de 6e eeuw v.C. ontstond in
Athene de eerste democratie, waarin burgers in een volksvergadering beslisten over
het bestuur. Grieken leefden in onafhankelijke stadstaten/poleis met eigen bestuur,
leger en wetten. Veel poleis hadden een volksvergadering met burgers erin. Athene:
30.000 leden volksvergadering, iedereen mocht stemmen en spreken, minstens 6.000
aanwezig voor een geldig besluit. Vrouwen, slaven en immigranten waren
uitgesloten van het burgerschap. Alle burgers gelijk voor de wet en vrijheid van
meningsuiting. Plato en Aristoteles waren tegen de democratie.
Vanaf dezelfde eeuw ontwikkelden Griekse filosofen een wetenschappelijke manier
van denken, waarbij ze alles met hun verstand probeerden te beredeneren.
Plato: alles op aarde is vergankelijk en veranderlijk, alles is een afspiegeling van een
ideaal/hoger idee, de ratio.
Aristoteles: Wetenschap moet beginnen met observeren en beschrijven daarna
conclusies trekken, stelde regels op voor logisch denken.
Historisch voorbeeld – Plato
Plato (427 v. Chr. – 347 v. Chr) was Grieks filosoof en schrijver. Hij was leerling van
Socrates en leraar van Aristoteles. Hij is tevens de bedenken van de ideeënleer die
wordt weergegeven door de allegorie van de grot:
Gevangen zitten in een grot. Door vuur zien ze schaduwen op de rotswand van
voorwerpen die achter zijn rug worden gedragen. 1 gevangene raakt vrij en ziet
buiten de echte voorwerpen, dus zijn werkelijkheid is veranderd. Als hij terugkeert
snappen de andere gevangenen hem niet en zien hem als gevaar.
Plato’s opvatting over de werkelijkheid: iedereen ontwikkelt nav hun kennis hun
eigen waarheid. Maar wat mensen beschouwen is niet de echte werkelijkheid.
je moet je geestelijke en nobele deel stimuleren en je deel van begeerte moet je
matigen.
Ideale staat volgens Plato: de 1e en de 2e stand (machthebbers en de bewakers)
hebben gezamenlijke bezittingen. Geen huwelijk en mannen mogen hun kinderen
niet kennen, want dan laten ze zich leiden door hun driften. Geen kunst bekijken,
niet inleven in een ander. Je moet je afsluiten van je gevoel en leven in je hoofd.
Geen mythes lezen, want personages laten zich leiden door driften.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper elinegrootn. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,09. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53340 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen
