1. Partiële nietigheid/splitsing
- Is het beding splitsbaar? Is er sprake van een onverbrekelijk verband tussen de
verschillende onderdelen van het beding (art. 3:41)
o Objectieve vaststelling
- Vormt het beding een dusdanig samenhangend geheel dat het nietige deel niet kan
worden afgezonderd met instandhouding van de rest? Blijft er een zinvolle, doelmatige
regeling over? Is de gedeeltelijke instandhouding van de rechtshandeling
gerechtvaardigd gelet op omstandigheden (artikel Hijma)
- Arrest Gratis mobieltjes II: partiële nietigheid van koop op afbetaling.
Abonnementskosten wel geldig
HR BP/Benschop-arrest met gezichtspunten (artikel Hijma):
- Aard, inhoud, strekking rechtshandeling;
- Mate waarin onderdelen met elkaar verband houden;
- Hetgeen partijen met de rechtshandelingen hebben beoogd;
- Belangen van alle betrokken partijen;
- Verdere omstandigheden van het geval.
Minder ruimte voor partiële nietigheid bij EU-recht. Vb. consumentenkrediet met een oneerlijke
prijsberekening. Vernietiging geschiedt ambtshalve bij dit consumentenrecht. Gehele vernietiging
terugbetaling consument gehele vordering. Dit is niet voordelig voor de consument. Partiële
nietigheid? HvJ: nee; risico ‘zachte landing’ voor professionele partij. Partijen moeten
onderhandelen over een uitkomst. Cirkel is rond: AV juist opgesteld om niet te hoeven
onderhandelen.
Splitsing en reductionistische uitleg acht het HvJ niet toegestaan bij consumentenrecht.
Tegenwerping dat sprake is van cherry-picking bij splitsing. Dit zal echter niet snel tegengeworpen
kunnen worden aan een zwakkere partij.
Denk hierbij ook aan prijsvermindering.
2. Conversie
Zoeken naar een alternatieve weg; de hypothetische alternatieve partijkeuze. Toets:
- Moet aangenomen worden dat die andere (wel geldige) rechshandeling zou zijn
verricht, indien van de nietige rechtshandeling wegens haar ongeldigheid was
afgezien?
o Subjectief: bedoeling partijen. HR LRS/Sint Willibrord: niet vereist is dat
partijen zijn gehoord over de conversie, maar het is wel aan te raden. Degene
die zich op conversie beroept, hoeft dit niet gemotiveerd te doen.
o Objectief: kunnen de nagestreefde (economische) doeleinden nog worden
gerealiseerd? Blijft er een zinvolle overeenkomst over? Enkel indien de partijen
met een ongeoorloofde rechtshandeling een geoorloofd gevolg tot stand
wilden brengen.
- Conversie mag niet onredelijk zijn tegenover een belanghebbende die niet aan de
totstandkoming van de nietige rechtshandeling als partij heeft meegewerkt.
- Ambsthalve toepassing
,Niet mogelijk bij absolute nietigheid: Mw, consumentenrecht, oneerlijke bedingen. Partiële
nietigheid wel mogelijk.
3. Opheffing nadeel
Art. 3:54 en bij dwaling art. 6:230 lid 1 en 2. M.n. bij dwaling en misbruik van
omstandigheden.
- Niet bij bedrog/bedreiging mogelijk
- Geen opheffing ‘alomvattend’ nadeel; alleen opheffing indien aannemelijk is dat de
overeenkomst anders wel tot stand was gekomen (zij het maar onder andere
voorwaarden)
- Niet ambtshalve.
- Het wijzigingsvoorstel dient identiek te zijn aan de gevolgen van de overeenkomst die
de vernietigingsbevoegde zou hebben gesloten bij een vrije resp. juiste afweging.
- Ook gevolg- en vertragingsschade; geen enkele waardevermindering.
HR Maetis: berekening opheffing nadeel. De rechter heeft hierin een grote beoordelingsruimte.
Acht de rechter het voorgestelde niet geschikt, dan dient de rechter de omvang van het nadeel
eventueel zelfstandig te moeten vaststellen al dan niet na onderzoek en zo nodig bij wege van
schatting.
4. Bevestiging door vernietigingsbevoegde
Art. 3:55 BW. Afstand/verval van recht op vernietiging. De rechtshandeling wordt
onaantastbaar.
5. Bekrachtiging
Art. 3:58 BW. Nietige rechtshandeling wordt alsnog als geldig aangemerkt. Ruime
benadering. Voldoende dat de onmiddellijk belanghebbenden zich niet – in het tijdvak
tussen het verrichten van de rechtshandeling en de vervulling van een voor haar geldigheid
wettelijk vereiste – op de nietigheid hebben beroepen of zich hebben gedragen op een
wijze die onverenigbaar is met de geldigheid van de desbetreffende rechtshandeling.
Speelt m.n. bij overdracht onroerende zaak.
6. Subsidiair beroep op aanvullend recht/ambtshalve aanvulling
Indien de overeenkomst is vernietigd, is er dan nog een beroep op aanvullend recht
mogelijk? Kasler-exceptie: overeenkomst kan niet blijven bestaan; er is een onverbrekelijk
verband/overeenkomst is ander onuitvoerbaar. Maar dit is in het nadeel van de
consument. Dus is aanvullen mogelijk (indien aanvullend recht beschikbaar is. Geen
aanvullende werking van R&B).
Is er bij vernietiging van een oneerlijk boetebeding een subsidiair beroep op wettelijke
schadevergoeding mogelijk? HvJ: nee. ‘’Afschrikwekkende’’ werking.
, (DEXIA-ARREST) Artikel Paviljon/Spanjaard, ‘Civielrechtelijke sancties op oneerlijke bedingen: de
‘alles of niets’-benadering bevestigd’
Uit de EU-rechtspraak blijkt:
- Oneerlijke bedingen mogen niet worden herzien of geconverteerd. Boete(rente)bedingen
kunnen niet worden gematigd maar moeten worden geschrapt.
- De rechter mag de overeenkomst niet ambtshalve aanvullen indien de overeenkomst
zonder het oneerlijke beding kan blijven voortbestaan. Of dit het geval is, dient naar
nationaal recht (art. 3:40) te worden beantwoord.
- Een oneerlijk kernbeding mag slechts worden vervangen door aanvullend recht indien de
door het schrappen van dit beding noodzakelijke vernietiging van de geheel
overeenkomst ‘uiterst nadelige gevolgen’ heeft voor de consument. De aanvulling mag
slechts plaatsvinden a.d.h.v. concrete wetsbepalingen waarin de verdeling tussen rechten
en plichten door de wetgever is gegeven: R&B staat buitenspel
- Er is geen beroep op wettelijke schadevergoeding mogelijk door de gebruiker van een
vernietigd oneerlijk beding indien die zonder dat beding van toepassing zou zijn geweest.
Uit het Dexia-arrest volgt dat afwijzing moet plaatsvinden indien het vernietigde beding
een wettelijke bepaling ‘verving’ die een consument een schadevergoedingsverplichting
oplegt vanwege de tekortkoming in de nakoming van een contractueel verbintenis.
- Een beroep op buitencontractuele aansprakelijkheidsgrond is toegestaan (OD,
onverschuldigde betaling of onverschuldigde verrijking.
Sancties op oneerlijke bedingen dienen effectief, evenredig en afschrikkend te zijn.
(ARVATO I-ARREST) Van Boom, ‘Handhaving van informatieplichten in het verbintenissenrecht
De HR dient ambtshalve onderzoek te verrichten naar de naleving van informatieplichten en daar zo
nodig gevolgen aan verbinden. Het gaat hierbij om:
- Informatieplichten met door de wet verbonden specifieke sancties of waaraan blijkens de
totstandkomingsgeschiedenis de vernietigbaarheid van art. 3:40 lid 2 aan verbonden is;
- Informatieplichten genoemd in art. 6:230m lid 1 (essentiële informatieplichten).
Het LOVK heeft hiervoor een richtlijn opgesteld:
- Eisende partij dient de correcte naleving spontaan te onderbouwen
- Een tot drie voldoende ernstige schendingen: prijsreductie van 25%. Meer dan drie
voldoende schendingen: prijsreductie van 50%.
Art. 3:40 lid 2 wordt als grondslag voor prijsreductie benoemd.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper zoevanderzwaag. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,48. Je zit daarna nergens aan vast.