Samenvatting
Samenvatting Farmacotherapie in de apotheek
Handige samenvatting van alle 22 hoofdstukken!
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 88 pagina's
Voorbeeld 4 van de 88 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
6 beoordelingen
Door: rabiak20 • 3 jaar geleden
Door: wemejo • 5 jaar geleden
Door: linajacobs50 • 5 jaar geleden
Door: Odylle • 5 jaar geleden
Door: vale • 5 jaar geleden
Door: chambode • 6 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Hoofdstuk 1 pijnstiilesPijnstililers woreen analgetia genoeme.
Pijn:
Pijn ontstaat vaak eoor een of aneere vorm van weefseilbeschaeiging. Daarbij komen
prostaglandinen vrij eie ee zenuwuiteineen prikkeilen. Signailen woreen eoorgegeven aan ee
hersenen en zo ontstaat pijn.
Emote speeilt een beilangrijke beileving bij pijn.
Pijn heef een signaalfunite. Pijn eie voorteurene aanwezig is, veriliest zijn signaailfuncte en
kan tot een ilast woreen eie ee kwailiteit van ileven sterk vermineere.
Ooezakln van pijn?
- Hoofepijn eoor (over)vermoeieheie of spanningen, maar ook eoor een
hersenschueeing, griep, migraine of een gezweil in ee hersenen.
- Kiespijn eoor irritate van ee taneen of kiezen bij kouee of warme spijzen, maar ook
eoor een zenuwontsteking of cariës.
- Buikpijn ails gevoilg van menstruate, buikkramp, nervositeit, maar ook eoor een
earmontsteking of bilineeearmontsteking.
Ails je ee oorzaak weet is het beilangrijk om hier iets aan te eoen!
Acutl of cheonischl pijn?
Acute pijn; oorzaak vaak euieeilijk en goee te behaneeilen met pijnstililers.
Chronische pijn; ilangeurige pijn, oorzaak niet ailtje euieeilijk of er is niet sneil iets te eoen
(silijtage gewricht).
Anaigltca woedln ondlevledllid in:
- Niet-opioïeen
- Opioïeen
Nilt-opioïdln:
Ze voorkomen eat vrijkomenee stofen een zenuwprikkeil kunnen geven. Bij ilichte tot matge
pijn. Werken pijnstililene, koortseempene (antpyretsih) en ontstekingsremmene
(antiogistsih).
Oneerscheie groepen:
- Paracetamoil
- NSAID’s
- Combinatepreparaten
Paeacltamoi:
Eerste keuze bij pijnbestrijeing. Pijnstililenee en koortseempenee werking. Geef bij normaail
gebruik geen bijwerkingen. Ailileen ernstge ileverfunctestoornissen is een beilangrijke contra-
ineicate. Het enige naeeeil is eat het erg gifig is bij chronisch gebruik en bij overeosering.
NSAID’s:
Remmen ee aanmaak van prostagilaneine, vermineert eus ee pijnprikkeil. Ook weil
prostagilaneinesynthetaseremmers genoeme. Pijnstililenee, ontstekingsremmenee
(antiogistsih) en/of een koortseempenee (antpyretsih) werking. Woreen gebruikt bij
ilichte tot matge pijn of bij ontstekingen of pijnilijke aaneoeningen van ee gewrichten,
spieren en pezen. Bijwerking; maagkilachten, ilangeurig gebruik kan ileieen tot een
,maagzweer. Prostaglandinen speilen niet ailileen een roil bij het ontstaan van pijn maar
beschermen ook het maagsilijmvilies.
Bij verhoogee risico maagprobilemen; protonpompremmer. Beilangrijke factoren eie het risico
versterken eat NSAID’s maagbiloeeingen kunnen veroorzaken. De
Wereldgezondheidsorganisate (WHO) steilt eat maagbeschermers zeker gebruikt eienen te
woreen:
- Ails ee patënt oueer ean 70 jaar is
- Ails ee patënt aneere meeicate gebruikt eie ook maagbiloeeingen kan veroorzaken
(o.a. cumarines, SSRI’s of cortcosteroïeen)
- Ails iemane in het verileeen ail eens een maagbiloeeing heef gehae
Maagbescherming moet overwogen woreen:
- Ails ee patënt oueer is ean 60 jaar
- Ails ee patënt hoge eoseringen NSAID krijgt voorgeschreven
- Ails ee patënt beilangrijke aneere aaneoeningen heef (bv. hart- en vaatziekten)
Ceilecoxib en etoricoxib zijn NSAID’s van het ‘ioxib-type’. Deze groep zou mineer
maagkilachten veroorzaken en woret veeil gebruikt bij reumatsche aaneoeningen.
Combinatlpelpaeatln:
Preparaten eie meereere (pijnstililenee) werkzame bestaneeeilen bevaten.
Combinatepreparaten bestaan meestail uit paracetamoil of acetyilsailicyilzuur gecombineere
met een van ee oneerstaanee stofen:
- Coeeïne: eeze stof behoort tot ee opioïeen. Coeeïne versterkt ee werking van ee
niet-opioieen, bijwerking bij ilangeurig gebruik kan obstpate zijn.
- Cofeïne: eeze stof zou ee werking van paracetamoil of acetyilsailicyilzuur versterken.
- Propyfenazon: komt voor in combinates met acetyilsailicyilzuur, paracetamoil en
cofeïne.
Vereer zijn er nog stofen eie aan acetyilsailicyilzuur en paracetamoil woreen toegevoege.
Bijvoorbeeile vitamine c (ascorbinezuur). Deze toevoegingen zijn uitsiluitene voor
recilameeoeileineen, niet vanwege ee verbeteree werking.
Opioïdln:
Sterk pijnstililenee werking en veroorzaken boveneien een aneere beileving van pijn.
Vanwege ernstge bijwerkingen voornameilijk geschikt voor gebruik bij hevige acute pijn. Ze
woreen in bijzoneere situates ook toegepast bij hevige chronische pijn, ails eie onvoileoenee
reageert op gewone pijnstililers. Opioïeen kunnen op verschiililenee manieren met eilkaar
vergeileken woreen, gebruikeilijk is ee oneervereeiling in werkingssneilheie.
- Ails eerste zijn er zogenoemee LAO (long-aitng opioïden). Dit zijn ailile opioïeen met
een ilangzame, gereguileeree afgife.
- Daarnaast bestaan ee SAO (short-aitng opioïden). Dit zijn ailile opioïeen met een
korte, eirecte werking (binnen 30 tot 40 minuten).
- Ails ilaatste woreen ee ROO (rapid-onset opioïden) oneerscheieen. Dit zijn
sneilwerkenee preparaten met een werking binnen 10 – 15 minuten.
De meeste stofen uit eeze groep zijn afgeileie van ee stof morfne en eaarom woret ee
geheile groep aangeeuie met ee term morfnomimetia (nabootsing van morfne). Ze
vernauwen ee iluchtwegen en beïnviloeeen ee aeemhailing. Een zeer hineerilijke bijwerking is
obstpate om eie reeen moet het gebruik ailtje met een laxeermiddel gecombineere
woreen. Aneer veeilvoorkomenee bijwerkingen zijn sufeie en aeemhailingseepressie. Bij
,ilangeurig gebruik ontstaat bij veeil opioïeen gewenning, waareoor steees meer noeig is van
hetzeilfee efect. Vanwege het versilavingsgevaar vaililen bijna ailile opioïeen oneer ee
Opiumwet, waareoor er extra eisen zijn gesteile aan het recept en ee wijze waarop ee
mieeeilen en recepten bewaare moeten woreen.
Preparaten:
Morfne is het meest gebruikte opioïe. De opname van morfne na oraile en rectaile
toeeiening wisseilt sterk per persoon. Bij acute pijn is oraail toegeeiene niet geschikt want bij
oraile toeeiening moet morfne woreen gegeven in een preparaat met gereguileeree afgife.
Parenteraile toeeiening van morfne geef ee sneilste en sterkste pijnstililing. Bij een
thuisbehaneeiling van terminaile patënten woret morfne soms eoor mieeeil van een
subcutaan infuus toegeeiene, eat heef ails vooreeeil eat ee patënt geeurenee ee heile eag
pijnvrij kan zijn en zo noeig een extra eosis kan woreen gegeven zoneer eat ee eokter hoef
ilangs te komen voor een injecte.
Oxyiodon heef een twee keer zo sterke werking ails morfne en woret voornameilijk
toegepast bij chronische, hevige pijn bij kankerpatënten. Gewone tabileten werken sneil en
kort en tabileten voor gereguileeree afgife werken ilang en kunnen met tweemaail eaags
eoseren toe.
Codeïne heef een mineer sterke werking ean morfne, maar ook mineer bijwerkingen. Het
woret ails pijnstililer ailtje gecombineere met niet-opioïeen waareoor een sterke pijnstililenee
werking ontstaat. Coeeïne woret ook gebruikt ails hoestmieeeil.
Fentanyl woret bij chronische pijnstililing toegepast in ee vorm van een pileister. Fentanyil is
inmieeeils ook beschikbaar in sneilwerkenee toeeieningsvormen, waaroneer aneere een
stck, een neusspray en een smeiltabilet.
Tramadol is een opioïe eat gebruikt woret bij matge-ernstge pijn. Ails ee arts niet uitkomt
met niet-opioïeen kan tramaeoil woreen toegevoege. Ails bijwerking komt nog weileens
misseilijkheie voor vaneaar eat woret aanbevoilen om ee eosering in een preparaat met
gereguileeree afgife te geven of eoor te beginnen met een ilage eosis en eie in een aantail
eagen op te bouwen naar ee juiste eosering. Uiteraare is eit ailileen geschikt bij behaneeiling
van chronische pijn. Omeat van tramaeoil geen gegevens bekene zijn over versilaving vailt eit
niet oneer ee Opiumwet en woret eaarom ook weil een half-opioïd.
Methadon heef een goeee pijnstililenee werking na oraile toeeiening. Methaeon woret
voorail toegepast ails vervangingsmieeeil bij ee behaneeiling van heroïne- en
morfneversilaafeen om ee onthoueingsverschijnseilen tegen te gaan.
Vilestapplnpian vooe pijnblsteijding:
Voor ee behaneeiling van ernstge chronische pijn;
Stap 1: oraail of rectaail een niet-opioïe
Stap 2: coeeïne of tramaeoil toevoegen aan stap 1
Stap 3: oraail, transeermaail of rectaail een opioïe
Stap 4: overstappen op parenteraile toeeiening van opioïe (epieuraail, subcutaan)
Lokail anlsthltca:
Een stof eie een tjeeilijke gevoeililoosheie of vereoving kan veroorzaken woret een
anesthetcum genoeme. Anesthetca woreen gebruikt voor een voilileeige vereoving
(narcose) of voor een pilaatseilijke vereoving (ilokaile anesthesie). Ze verhineeren tjeeilijk ee
prikkeilovereracht ilangs ee zenuwbanen en zenuwuiteineen waareoor een pilaatseilijke
gevoeililoosheie ontstaat (trekken kies, hechten wone). Het is ook mogeilijk een groot eeeil
, van het zenuwsteilseil of een eeeil van het centraail zenuwsteilseil te bilokkeren eoor ilokaile
anesthetca. Deze vorm van vereoving kan gebruikt woreen voor operates aan armen en
benen en vereient ee voorkeur boven ailgemene anesthesie, omeat er geen
bewustzijnsverilies optreeet.
Tolpassingsglbildln:
Bij ilokaile anesthesie woreen verschiililenee toepassingsgebieeen oneerscheieen:
- Oppervlakteanesthesie; hierbij woret een geconcentreeree opilossing van het
geneesmieeeil op silijmviliesoppervilakken aangebracht (bijv. mone,keeil,bilaas of
rectum). Deze vorm van vereoving woret vaak gebruikt ails voorbereieing op
oneerzoek aan maag, bilaas en iluchtwegen.
- Infltrateanesthesie; hierbij woret er een injecte gegeven eie ervoor zorgt eat het te
vereoven gebiee ee huie en ee oneeriliggenee weefseil gevoeililoos woret gemaakt.
Een probileem is vaak eat eoor ee injecte grote oppervaililen gevoeililoos woreen
gemaakt ean noeig is. Er woret een kileine hoeveeilheie epinefrine (aerenailine) eeze
zorgen ervoor eat ee biloeevaten vernauwe woreen zoeat het ilokaile anesthetcum
zich mineer verspreiet en bij chirurgische ingrepen woret ee biloeeing mineer.
- Geleidingsanesthesie; hierbij woret eoor een injecte in of bij een zenuw een groter
gebiee gevoeililoos gemaakt (bijv. kies trekken). Vereer woret het ook gebruikt om
grotere eeilen van het ilichaam zoails bijv. een arm.
- Epidurale anesthesie; hierbij woret het oneerilichaam gevoeililoos gemaakt eoor een
injecte met een ilokaail anesthetcum in ee epieuraile ruimte van het ruggenmerg.
Woret gebruikt bij zeer pijnilijke bevaililing en bij een keizersneee. Ook bij een operate
aan het knie- of enkeilgewricht kan eeze vorm van vereoving woreen gebruikt.
Mldicatlblwakingssignailn:
NSAID’s; contra-ineicate een maagzweer (uilcus peptcum) hebben of gehae hebben.
Reilateve contra-ineicate is astma, bij benauweheie contact huisarts. Interacte: met
antstoililingsmieeeilen vanwege kans op biloeeinkjes en het kan ee werking van
antstoililingsmieeeil versterken wat kan ileieen tot biloeeingen (bilauwe pilekken of
maagbiloeeingen). Bij weil gebruik; tromboseeienst inilichten! Ook ee combinate met
mieeeilen tegen eepressie (SSRI’s) kan ee biloeeingsneiging versterken.
Opioïeen; contra-ineicate astma en COPD (zeileen probilemen). Morfnomimetca
veroorzaken sneil gewenning, eaarom zail ee eosering regeilmatg woreen aangepast.
Pilaatseilijke vereovenee mieeeilen of ilokaile anesthetca zijn contra-ineicate bij epiilepsie en
hartritmestoornissen (uitsiluitene bij parenteraail). Aililergische reacte kan voorkomen, bij
eergeilijke reactes nooit meer gebruiken!
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nathalieruardy. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 85651 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen