Social Work Hogeschool Rotterdam Jaar 1
Semester 2 Blok 6
Reader Inclusie 3: professionele kracht
Artikel 1: Social Work and Religious Diversity
Problems and Possibilities
Journal of Religion & Spirituality in Social Work
P. Knitter
Nederlandse samenvatting
Sociaal werk en religieuze diversiteit:
Problemen en mogelijkheden
Om om te gaan met de problemen van een sociaal werker, concludeert het artikel met de
middelen die religie biedt voor de sociaal werker voor zowel het omgaan met cliënten als
voor zijn of haar persoonlijke leven. ‘Ik ben er sterk van overtuigd dat de wereld van sociaal
werk en de wereld van religie belangrijk zijn voor elkaar.’ Ik zal me in dit essay concentreren
op wat sociaal werkers zouden kunnen winnen van het betrekken van religieuze diversiteit.
Sociaal werkers en religieuze dialoog
Het gebied van religieuze studies dat me tijdens de 46 jaar van mijn loopbaan als leraar
heeft bezet, is dat van de interreligieuze dialoog - hoe de religies van de wereld te krijgen
om te stoppen met zich te verbergen of met elkaar te vechten en te herkennen dat ze veel
van elkaar moeten leren en dat de wereld in het algemeen beter af zou zijn als ze dat wel
zouden doen. Sociaal werkers moeten een vorm van religieuze dialoog aangaan.
De religies zijn zowel lokaal als globaal politieke spelers
Vandaag de dag wordt er een brede erkenning gegeven van de rol die religie speelt op het
politieke podium, zowel op lokaal politiek als geopolitiek niveau. Zowel Osama bin Laden als
George W. Bush deden een beroep op religieuze waarden en motivaties als reactie op het
'kwaad' van het imperialisme of het 'kwaad' van het terrorisme. Tegenwoordig hebben we
een nogal hete oorlog tussen de Islam en het Christendom. Vandaag de dag staan we
tegenover een ‘botsing van beschavingen’, wat in werkelijkheid een botsing van religies is.
Religie en politiek mengen wél, zowel feitelijk als begrijpelijk. Moslims houden vol dat
mensen die echt overtuigd zijn van hun religieuze waarden, willen dat die waarden worden
vertaald in sociale waarden. Zelfs de Verenigde Naties heeft onlangs erkend dat het niet
langer vermeden kan worden om zaken te doen met diversiteit en de complexiteit van de
religieuze wereld. Als religies geen deel uitmaken van de oplossing, zullen ze deel uit
blijven maken van het probleem. Hans Küng zegt: ‘Er zal geen vrede zijn tussen naties
zonder vrede tussen religies. En er zal geen vrede tussen religies zijn zonder een grotere
dialoog tussen hen onderling.’
Sociaal werk vereist werken met religie
Voor sociaal werkers is de noodzaak niet zozeer geworteld in de geopolitieke implicaties van
de religies als in hun psychologische macht. Religieus geloof is vaak van invloed op hoe
mensen en gemeenschappen over zichzelf denken, hun wereld zien en handelen in hun
wereld. De manieren waarop ons is geleerd of gesocialiseerd om ons te gedragen, of de
manieren die we kiezen om ons te gedragen, geven aanleiding tot en worden gesteund door
onze overtuigingen. Als sociaal werkers te maken krijgen met religies, zal hun werk des te
ingewikkelder worden omdat er tegenwoordig zoveel religies zijn. Tegenwoordig zijn er
steeds meer multireligieuze samenlevingen.
Werken met de religies roept voor dialoog
Werken met de religies van je cliënten zal meer vereisen dan alleen het respecteren van de
religie van je cliënten. Je zult ook hun geloofsovertuigingen, waarden en overtuigingen
moeten aangaan. Je zult persoonlijke verplichtingen moeten aangaan en hun kracht en
samenhang waarderen. Ik vermoed dat onvoorspelbaarheid nodig is als je te maken krijgt
met een cliënt die religieus is en zijn of haar religie serieus neemt.
, Als sociaal werker moet je weten hoe je door kunt gaan met ‘religieuze dialoog’. Dialoog
kan als volgt worden beschreven: Een interactie tussen twee of meer partijen waarin alle
deelnemers hun eigen overtuigingen en waarden herkennen, die overtuigingen en waarden
aan elkaar kunnen beschrijven, proberen te leren van een ander en klaar zijn om van
gedachten te veranderen in het licht van wat ze hebben geleerd, tot wederzijds voordeel van
alle betrokkenen.
De voorwaarden of deugden van de dialoog
Ik geef een oppervlakkige samenvatting van de vijf deugden die professor Catherine
Cornille meent te moeten erkennen en oefent als een gesprek van gekeuvel naar echte
dialoogbetrokkenheid gaat.
1. Nederigheid (het aannemen van een houding waarbij geen aanspraak gemaakt
wordt op macht of eer). De eenvoudige nederigheid erkent dat deelnemers allemaal
iets te leren hebben. De behoefte aan een dergelijke nederigheid zou volstrekt
overtuigend moeten zijn in religieuze gesprekken. God erkennen is de eigen
beperkingen herkennen.
2. Inzet. Vruchtbare gesprekken zijn er tussen mensen die ergens voor staan. In hun
dialogen kunnen sociaal werkers hun cliënten mogelijk helpen hun eigen
overtuigingen en toezeggingen te identificeren of te bevestigen. In een religieuze
dialoog zal je misschien voelen dat er een echte spanning kan zijn tussen de deugd
van nederigheid en de deugd van toewijding.
3. Vertrouwen in onze gemeenschappelijke mensheid. Dit is de deugd die echt
gebaseerd is op een daad van geloof, of vertrouwen, het vertrouwen dat hoe
verschillend we ook zijn, hoe divers onze sociale conditionering ook is, er is de
mogelijkheid elkaar te begrijpen, misschien elkaar te helpen en van elkaar leren. Als
menselijke wezens kunnen we altijd iets "gemeenschappelijk" vinden op basis
waarvan we elkaar kunnen begrijpen.
4. Empathie. Ik zal me extra moeten inleven, wat betekent proberen in te gaan op of
over te gaan naar de manier waarop hij of zij de wereld ziet en de wereld voelt. Het
vereist een verbintenis met de ander dat onze verbeelding en gevoelens oproept. Het
vereist het loslaten van onze eigen gedachtewereld om onszelf in de wereld van de
ander te verplaatsen.
5. Openheid om te veranderen. We moeten openstaan om de nieuwe waarheid ons te
laten claimen. We moeten klaar zijn om van mening te veranderen en ons gedrag te
veranderen. Als we niet openstaan voor verandering, dan zal de dialoog slechts
gekeuvel zijn, niet iets dat een verschil kan maken in ons leven.
Problemen aan de kant van de sociaal werker
Onvoldoende voorbereiding voor ‘religieuze dialoog’ met cliënten. Een van de
meest directe moeilijkheden die je zult ondervinden bij het proberen in de dialoog te
treden met de religieuze perspectieven van je cliënten, is waarschijnlijk het feit dat
het allemaal zo vreemd voor je is. De wereld van religie is niet gemakkelijk te
begrijpen, vooral niet als er zoveel zijn. De meeste sociaal werkers leren tijdens hun
opleiding niet veel over religie en religieuze diversiteit. Hoewel ik een buitenstaander
ben en de complexiteit van sociale werkprogramma's niet kan waarderen, durf ik een
suggestie te doen: dat elke school van sociaal werk minstens één vak heeft met een
titel zoals de titel van dit artikel: ‘Sociaal werk en religieuze diversiteit’.
Als de sociaal werker zelf een religieuze gelovige is. Je zou kunnen denken dat
als de sociaal werker zelf een religieuze gelovige is, ze een groter voordeel heeft bij
het betrekken van de religie van haar cliënten. Ik heb geconstateerd dat christenen in
het algemeen problemen hebben met het beoefenen van de eerder genoemde
deugden van nederigheid, empathie en openheid voor verandering. Tegenwoordig
zijn de lessen en gedragingen beginnen te veranderen. Als de sociaal werker een
christen is met bepaalde overtuigingen en de cliënt van een andere religie is, zal het
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper LizaS20. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,48. Je zit daarna nergens aan vast.
