Notities bij de Empowerment presentatie
Slide 1
Welkom iedereen!
Het viel mij op dat er best een overlap is tussen het concept Empowerment en Responsief Werken,
dus ik begon mij af te vragen hoe dit elkaar kan versterken
Het doel van deze presentatie is jullie inspireren en stof geven tot nadenken met betrekking tot hoe
Empowerment onze producten kan versterken. Daarnaast heb ik mijn visie en ideeën hier in deze
presentatie verwerkt.
In de presentatie ga ik het concept uitleggen, mijn visie hierop met betrekking tot Responsief Werken
(hierna: RW) en hoe dit in praktijk werkt. Indien er tussendoor vragen zijn kun je deze direct aan mij
stellen.
Slide 2
Laten we beginnen met een rondje, wat roept Empowerment bij jou op? Waar associeer jij het mee?
Reacties collega’s:
S.: Ik moet gelijk denken aan de vrouwenbeweging, de vrouwen die op straat gingen om zichzelf te
empoweren
V.: vanuit mijn socialwork achtergrond kan ik mij nog wel iets – niet veel daarom ben ik blij met deze
presentatie – herinneren van empowerment. Ik denk vooral aan het helpen van cliënten hun eigen
kracht te vinden, zelf oplossingen te zoeken en zichzelf daarmee verder te helpen.
A.: ik denk heel erg aan zelfredzaamheid en zelfstandigheid. Leren zelf keuzes maken of hulp vragen
waardoor je hier sneller groeit en ontwikkelt op werk bijvoorbeeld.
Slide 3
Gedurende mijn eigen reis door de wereld van Empowerment heb ik verschillende literatuur gelezen.
Al vrij snel kwam ik erachter dat het begrip “Empowerment” zich niet makkelijk laat vangen door een
simpele definitie. Het is een gelaagd construct, een integraal veranderingsproces waar op
verschillende niveaus een bepaalde denkwijze, deskundigheid en dialoog van belang is om
Empowerment volledig tot zijn recht te laten komen. Dit zal nu nog vrij vaag klinken, maar ik ga een
goede poging doen om dit in een kort en bondig verhaal uit te leggen.
Voor het gemak heb ik een aantal definities geschreven, deze zijn gebaseerd op mijn interpretatie van
de literatuur over Empowerment.
1. Empowerment is een paradigma, een denk- en handelingskader dat onze manier van kijken,
denken en handelen op een specifieke manier inkleuren (Boumans, 2012)
2. De visie van Empowerment focust op het vergroten van individuele en collectieve
handelsmogelijkheden. Er wordt een collectief doel gesteld waar de cliënt zelf
verantwoordelijk is voor de richting. Middels trialogisch leren navigeert de cliënt - samen met
de hulpverlening – zichzelf naar zijn eindbestemming, zijn Ithaka (Boumans & Lochtenberg,
2013)
3. De ‘power’ in Empowerment betekent zowel ‘kracht’ als ‘macht’. Deze betekenissen zijn van
toepassing op drie dimensies: de persoonlijke, de politieke en de sociaal culturele dimensies.
De cliënt en hulpverlener werken samen, als gelijkwaardige personen, aan het definiëren van
hulpbronnen en drijfveren om zo het veranderingsproces in gang te zetten (de Vries, 2010).
● Van oorsprong komt het concept vanuit de sociale beweging in de jaren 60, zoals de
burgerrechtenbeweging en de vrouwenbeweging. Het was een reactie op gevoelens van
, onderdrukking en ongelijkheid in de maatschappij. Empowerment werd in het leven geroepen
om de Powerlessness op te heffen. Hier stond het geloof van individuen in de mogelijkheden
meer controle in hun eigen levensomstandigheden te krijgen centraal. Samen, als community
en maatschappij (Boumans, 2012). Vandaag de dag is het concept in veel vormen terug te
vinden in de literatuur, maar de diepte en gelaagdheid is hier niet altijd meer overeind
gebleven. De overheid gebruikt Empowerment kort gezegd om te kunnen bezuinigen in de
zorg. Hier wordt empowerment vooral bij het individu gelegd. Het begrip heeft daarom voor
veel mensen een andere betekenis. Een zorgverlener die door verandering in wetten geen
adequate hulp kan bieden aan de cliënt omdat er bezuinigd is onder de noemer
Empowerment, kijkt anders naar dit concept dan mijn frisse blik die de interpretatie van dit
concept louter gebaseerd heeft op literatuur onderzoek.
● Maar terugkomend op de literatuur. Al deze definities betekenen voor mij Empowerment.
Alhoewel iedere definitie een andere focus heeft, worden dezelfde woorden (al dan niet
anders geformuleerd) gebruikt. Daarom schets ik eerst een woordenwolk van het begrip deze
overeenkomende woorden beter binnen te laten komen.
Bronnenlijst
Boumans, J. (2012). Naar Hart van Empowerment deel 1: een onderzoek naar de grondslagen van
empowerment van kwetsbare groepen. Geraadpleegd op Movisie website:
https://www.movisie.nl/publicatie/naar-hart-empowerment-deel-1
Boumans, J. & Lochtenberg, M. (2013). Op weg naar Ithaka. tijdschrift voor Rehabilitatie en Herstel.
nummer 2, juni 2013
de Vries, S. (2010). Basismethodiek Psychosociale Hulpverlening. Bohn Stafleu van Loghum, Houten.
Slide 4
*Geef uitleg bij een aantal woorden*
Zitten hier woorden tussen die je nog niet kent of herkent in het concept Empowerment?
Slide 5
Dit is mijn persoonlijke geformuleerde visie op empowerment. Het voelt voor mij alsof hier alles in zit
wat ik acht als Empowerment; het veranderingsproces (van A naar B), de gelijkwaardige relatie
(partnership), dat de kwetsbare burger gemotiveerd/aangemoedigd wordt, dat alle betrokkenen
samenwerken en dat de richting en doel zelf bepaald wordt door de kwetsbare burger.
Daar heb ik wel een kleine opmerking bij. De woorden veerkracht en zelfredzaamheid komen veel
terug in de literatuur. Echter, Empowerment stuurt aan op het vergroten van zelfredzaamheid en
veerkracht, maar dit is niet altijd de uitkomst. De focus ligt vooral op subjectwording en het erkennen
van de afhankelijkheid die het leven soms kent. Erkenning is hierin belangrijk om ruimte te geven en
vanuit hier te kunnen groeien (Boumans, 2012).
Begrip uitleggen:
Subjectwording: als subject in de wereld zijn; focus op het zelf en de eigen leefwereld. Niet te
verwarren met identiteit, daar is de vraag “wie” ben je en bij subject-zijn is de vraag eerder “hoe” ben
je (Biesta, 2019)
Bronnenlijst
Boumans, J. (2012). Naar Hart van Empowerment deel 1: een onderzoek naar de grondslagen van
empowerment van kwetsbare groepen. Geraadpleegd op Movisie website:
https://www.movisie.nl/publicatie/naar-hart-empowerment-deel-1
