ENKELLETSEL (2)
Jaarlijks zijn er in Nederland 600.000 mensen met enkelletsel. Meer dan de helf van deze letsels
ontstaat tjdens het sporten. Jaarlijks komen 10.000 cliënten met enkelletsel biij de huisarts. Het
bietref vrijwel altjd een enkelvoudiee ruptuur, van de voorste enkelbiand: lie. talofbiulare anterius.
Het eemiddelde werkverzuim is ,5 weken. Na 6 weken heef 0% van de cliënten het werk hervat. Er
biestaat eraad I (overrekkine), eraad II (partële ruptuur) en eraad III (totale ruptuur).
Acuut enkelletsel
Er is sprake van een inversieletsel. Instroom is meestal 0-5 dagen na het trauma. De behandelingen
vinden plaats 0-6 weken na het trauma. Bij sportspecifek herstel kan dit 12 weken duren. Fasen van
weefselherstel zijn bepalend voor de behandelopbouw. Hierdoor kan de fysiotherapeut aangeven of
er sprake is van een normaal bieloop. Hiervan is sprake bij:
- Lopen binnen 1-2 weken.
- Functeherstel en genezing binnen 6-8 weken.
- Sporten op oud niveau binnen 12 weken.
Indien dit niet het geval is, moeten belemmerende factoren bekeken worden. Bv nevenpathologie,
hevige ontstekingsreacte, angst, instabiliteit, overbelastng of niet te verklaren pijn.
Screeningsproces
De screening bestaat uit: aanmelding, hulpvraag inventariseren, screening en informeren/adviseren.
Bij DTF is na aanmelding eerst een screening. Een voorbeeld van rode vlaeeen is: ‘Otawa ankle rules3
in de acute fase tot 7 dagen na het trauma. Er is dan een röntgendiagnostek indien er sprake is van:
- Pijn bij palpate van de dorsale zijde van malleolus medialis / dorsale zijde van malleolus lateralis.
- Pijn bij palpate van de os naviculare / basis van os metatarsale V.
- Drukpijn in de voorvoet, hiel of op het verloop van de fbula. De patint kan niet 4 stappen lopen.
Diagnostsch proces
Differentaaldiagnostek: syndesmoseruptuur, osteochondrale laesie en fractuur.
Meetnstrumenten: Karlsson-score, JFFJT, Kaikkonen schaal, PSK, ganganalyse en Functescore van
De Bie. Jan de hand van de functescore kan een prognose gegeven worden:
- Licht letsel (> 40 pt) Binnen 14 dagen JDL uitvoeren. Geen specifeke behandeling nodig,
evt. controle/tapen. Bij sporters kan behandeling wel plaatsvinden.
- Ernstg letsel ( 40 pt) Specifeke behandeling. 6 wk, 1x per wk. Bij sporters kan behandeling
frequenter plaatsvinden en tot 12 weken na trauma duren.
Therapeutsch proces
Licht letsel
- Informate/advies Rust, voet hoog, pijn vermijden.
Zwaar letsel
- Proliferatefase Herstel van functess belastng opbouwens beweeglijkheids stabiliteit.
- Vroege remodelleringsfase Verbeteren spierkracht, stabiliteit, coördinate en lopen.
- Late remodelleringsfase Opbouw naar normale belastng.
Sporters
- Proliferatefase Belastng opbouwens condite en kracht op peil houden.
- Remodelleringsfase Belastng opbouwens statsch dynamischs enkelvoudig complex.
- Transferfase 2 Sportspecifeke revalidate tot vereist sportniveau.
1
, Functionele instabiliteit
Er is sprake van restklachten na inversieletsel in de vorm van eivine way. Dit kan leiden tot zwelling,
pijn en stjjeid. 10-60% van de cliinten heef deze restklachten. Ze hebben angst om voluit te
belasten en kunnen een afname in spierkracht hebben. De behandeling is gericht op optmaal
herstel. Na 6 weken dienen er positeve resultaten te zijn.
Screening
De screening bestaat uit: aanmelding, hulpvraag inventariseren, screening en informeren/adviseren.
Bij DTF is na aanmelding eerst een screening. Voorbeelden van rode vlaeeen zijn: drukpijn op sinus
tarsi en aanhoudende synovits.
Diagnostsch proces
Voorbeelden van differentaaldiaenostek zijn: subtalaire (mechanische) instabiliteit, sinus tarsi
syndroom, syndesmoseruptuur en artrose.
Therapeutsch proces
Nieuw weefselschade
- Informate/advies Rust, voet hoog, pijn vermijden.
Functonele instabiiliteit
- Doel Herstel van functess wegnemen bewegingsangst.
- Verrichtngen Tape/brace gebruikens belastng opbouwens huiswerkoefeningen.
- Opbouw therapie Herstel gangpatroons belastng opbouwen tot JDLs tjdcontngent.
Sporters
- Doel Terugkeer op sportniveau.
- Verrichtngen Training opbouwens statsch dynamischs enkelvoudig complex.
Enkelgewricht
Het enkelgewricht bestaat uit drie gewrichten: onderste spronggewricht, bovenste spronggewricht
en distale tbiofbulaire gewricht. Bij normaal staan wordt de stabiliteit verzorgd door de vormsluitng
van deze gewrichten. Een inversietrauma is dynamisch. Hierbij hebben ligamenten en spieren een
grote rol voor de stabiliteit. Een beperkte dorsaalfexie vergroot de kans op een inversietrauma.
In onderstaande fguur zie je de relate tussen een acuut trauma en functonele instabiliteit. Door een
acuut trauma vertraagt de propriocepsis van de mm. peroneii. Dit wordt gezien als oorzaak voor het
opnieuw verzwikken van de enkel. Bij inspecte wordt de gehele keten van de onderste extremiteiten
bekeken.
2
