Hoorcollege ziekte van Parkinson
Chronische progressieve aandoening, dus je kan ook niet beter worden. Met medicatie kunnen
symptomen worden onderdrukt.
Ziekteduur is ongeveer 15 jaar, mensen overlijden vaak aan complicaties die erbij komen.
Neemt door vergrijzing steeds meer toe.
Oorzaken:
Ouder worden
omgevingsfactoren als luchtvervuiling, pesticiden (landbouwgif)
Minder bewegen.
Stijging van 60.000 naar 100.000 Nederlanders met parkinson in 2040
Snellere groei in Amerika dan Europa, door meer gebruik pesticiden.
Erfelijkheid
Symptomen:
- Houding naar voren, voorovergebogen houding van de romp
- Handen naar beneden
- Stijfheid
- Tremor (trilling), vaak asymmetrie, dus ene zijde meer dan ander.
- Houdingsinstabiliteit
- Tijdens lopen vaak geen arm bewegingen, niet zwaaien
- Met schrijven gaan ze steeds kleinere bewegingen maken, micrografie
- Worden steeds onhandiger met kleine bewegingen, op en neer van de vingers bijvoorbeeld.
- Kleine pasjes/schuifelend lopen
- Zacht, monotoon en moeilijk verstaanbaar praten (hypofone dysartrie)
Motorische symptomen:
- Freezing (niet meer vooruit kunnen)
- Hypofonie (zachtere spraak)
- Bewegingsarmoede (hypokinesie)/traagheid
- Rigiditeit (stijfheid, niet door patiënten aangegeven, gevonden door neurologisch onderzoek)
Niet motorische symptomen:
zijn vaak de Cognitieve stoornissen, worden nog onderschat bij parkinson cliënten.
- Verwardheid en hallucinaties: later stadium bij 30-50% van de patiënten. Mensen weten wel
dat ze het hebben maar is wel gewoon een bijwerking.
- Depressie: 40% van de patiënten
- Bradyfrenie: vertraging bij het denken
- Dementie
- Vaak door neurologische onderzoek kun je al stoornissen in organisatie en planning terug
zien, kan je zien of al sprake is van beginnende dementie en kun je verwachtingen op
baseren.
- (eerdere symptomen) Speekselvloed, Transpireren, Obstipatie (verstopping),
Mictiestoornissen, Reukstoornissen, Slaapstoornissen
Diagnose stelling:
, - Vast gesteld door neuroloog
- Stellen diagnose door verhaal van patiënt
- Lichamelijk onderzoek volgt vaak nog
- Soms aanvullend onderzoek
- 2/4 kern symptomen moeten aanwezig zijn, dan wordt parkinson vastgesteld traagheid,
hypokinesie, rigiditeit, tremor en houdingsinstabiliteit.
- Soms wordt al medicijn gegeven, levodopa, worden ze vaak minder stijf kunnen ze beter
bewegen, dan weetje ook al dat iemand parkinson heeft.
Kenmerken voor de ziekte van parkinson
- Asymmetrie in aanwezigheid klachten
- Eerste aangedane zijde blijft het meest ernstig aangedaan
- Langzaam progressief beloop
- Goede reactie op anti parkinson medicatie
Ziet weinig van de executieve functies, gedragsproblemen etc.
Ziektebeloop:
Hypokinetisch rigide syndroom = trage en steeds kleiner wordende bewegingen + stijve spieren en/of
trillen in rust. Een kant van handen blijft dan vaak achter/hangen bij een beweging (vingers van
duimen af) (dit syndroom komt vooral voor bij parkinson) Patiënt kan hierbij dus ook minder
automatische bewegingen maken.
Bij ziekte van parkinson sterven zenuwcellen in hersenen af, er wordt dan minder dopamine
aangemaakt. Dat gebeurt normaal in de substantia nigra (hoog in hersenstam & onderdeel van basale
ganglia) Te kort aan dopamine zorgt voor groot van problemen van symptomen van parkinson.
Neurodegeneratie:
- Neuronenverlies substantia nigra
o Degeneratie verbindingen tussen substantia nigra en stratum
o Tekort aan dopamine striatum
- Verstoring neurotransmissie systemen
o Gereguleerd door dopamine
- Tekort dopamine presynaptisch systeem
Dopamine:
Vanuit de zwarte kern zorgt dopamine voor een goede
werking van de basale kernen. (basale kernen zijn een
regelcentrum voor een aantal hersenfuncties). Dopamine
zorgt dat bewegingen makkelijk gaan, doet dus wat op de
motoriek.
Oorzaak neurodegeneratie:
- Eiwit (alfa-synucleïne) gaat zich anders gedragen
en vormt plakkerige, giftige ophopingen die van cel op cel overspringen en zenuwcellen
vernietigen.
- Hierdoor ontstaan lewy bodies(abnormale eiwitafzettingen in de zenuwcellen) in onder
andere de hersenen. Bij parkinson zit dit dus in substantia nigra.
