College aantekeningen
Notities/samenvatting Jodendom
- Vak
- Instelling
Notities van het vak Jodendom
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 101 pagina's
Voorbeeld 4 van de 101 pagina's
In winkelwagen
In winkelwagen
gesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
jadvas
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
JodendomEen inleiding .............................................................................................................................. 2
Hoofdstuk 1: antiek Jodendom - ballingschap, diaspora, opstand ............................................. 4
Hoofdstuk 2: Halacha, het hek voor de Torah ......................................................................... 23
Hoodstuk 3: Jodendom in dialoog met christendom (vroege christendom tot laatantieke
Oudheid) .................................................................................................................................. 37
Hoofdstuk 3.1: Enkele perspectieven vanuit niet-Joodse hoek ............................................... 50
Hoofdstuk 4: Verlichting en emancipatie ............................................................................... 54
Hoofdstuk 5: De Joodse kalender en belangrijke plaatsen ...................................................... 58
Hoofdstuk 6: Aliyah en (post-)Zionisme ................................................................................. 66
Hoofdstuk 7: Spinoza en de joodse traditie ............................................................................. 72
Hoofdstuk 8: Antisemitisme in 19de eeuw West-Europa ......................................................... 83
Hoofdstuk 9: Vrouwen en hedendaags Jodendom ................................................................... 88
Hoofdstuk 10: Shoah en/of God - leven na de dood? .............................................................. 95
1
,Een inleiding
dinsdag 26 september 2023
13:01
• Kalender
o Halacha / "gaan" = de hele set van rite en regels die men moet meenemen op
het levenspad
o Aliyah = het idee van de terugkeer naar het beloofde land
o Vertelt wat we gaan ji qua thema's
o Eerste deel veel termen, tweede deel is lichter met veel gastsprekers
• Powerpoints zijn het belangrijkste
o Literatuur is extra of om dingen op te zoeken
o Termenlijst wordt aangevuld: veel Hebreeuwse en Griekse termen -> komt
sowieso op examen
Inleiding: quid?
• Viertal krachtlijnen die worden besproken doorheen de cursus
• Interessante spanning tussen ‘geschiedenis van het jodendom’ en ‘Joodse
geschiedenis’
o Joodse geschiedenis is eerder het perspectief van Joden op hun geschiedenis
o Voorbeeld: tradities blijven enorm belangrijk. Halacha is soms 2000 jaar oud
maar spelen vandaag de dag nog een grote rol. Dit met het idee dat de paden
die ze nu bewandelen dezelfde paden zijn die al bewandeld zijn.
1. Beperkte rol van de tijd en beleving
o Hagada van Pesach
• Boek
o Draaiboek voor viering van Joods Paasfeest
o Gebruikt op Seideravond
• Dit boek wordt gebruikt op een van de avonden van het Paasfeest.
o “In elke generatie is een mens verplicht om zichzelf te zien alsof hij zelf uit
Egypte is weggetrokken”
• Dit is een voorbeeld van de geschiedneis van vroeger die samenvalt
met de huidige tijd. Zaken uit het verleden vallen samen met nu, men
herleeft geschiedenis. = andere tijdsbeleving -> fundamenteel
belangrijk!!!
• Relatie tot historische ontwikkelingen
2. Afzondering van het Joodse volk
• Am kadosj (‘heilig’/afgezonderd)
o Interne oppositie: 1 Samuël 8
• Passage waar het Joodse volk stelt dat ze zijn afgezonderd waarbij ze
Samuel een menselijke koning vragen -> ookal is hun enige God de
koning.
2
, • Ze willen zijn zoals de andere volkeren en leidt dus tot interne
spanningen
o Vraag aanstelling koning om te worden zoals ‘andere volkeren’
• Uitzonderlijke/afzonderlijke positie brengt steeds interne en externe spanningen
met zich mee
o Ook opvallende resultaten, bv. architectuur en religiebeleving
• Interactie met andere religies maar toch een grote afzondering
o Dus krachtlijn cursus: beperkte rol van de tijdbeleving/traditie – historische
ontwikkelingen
3. Wie is Joods
• Verschillende joodse identiteiten
o Religieus, etnisch, seculier, …
• Interne visie en externe visie?
• Universeel of lokaal?
• Rol God? Is ‘God’ een vereiste voor de Joode identiteit?
o Niet echt -> ook niet religieuze joden
• Autobiografie Miriam Margolyes
o Ze beschrijft dat ze geboren is in een strenge orthodoxe familie
o Men mag op sabbat geen werk doen maar haar vader was zijn sleutel
vergeten en mocht niet aanbellen aan deur want dit was werk. -> zij vindt dit
vreemd
o Ik ben wel joods maar zonder het religieuze element en invulling -> iets dat
veel terugkomt in 20ste eeuw: in hoeverre speelt het religieuze een rol?
• Jacob Neusner
o Maakt tweedeling tussen de joodse religie en identiteit
• Klaas Smelik
o Zegt eigenlijk hetzelfde
• Het jodendom: geen monolitische entiteit
o Religieus criterium
• Seculiere Joden
• Religieuze Jodendom: Pluriform vanaf het begin en de hele oudheid
(zie infra, lessen oudheid). Bijvoorbeeld:
• Verschillende stromingen Oudheid
▪ Chassidisme, oorsprong 18de eeuw, reactie tegen sterk
juridische invulling van het geloof, nadruk op spiritualiteit,
sterk groeiend vandaag. Bijvoorbeeld:
▪ Substroming -> Loebavitsjer chassidim: pro-Israel
▪ Substroming -> Satmarer chassidim: anti-Israel
▪ Liberale of reformjodendom: ontstaan in de 19de eeuw, tal
van stromingen
▪ Orthodoxe Jodendom: met subgroepen, reactie tegen
reformjodendom
▪ Conservatieve Jodendom
o We kunnen dus niet zomaar spreken over 'het' jodendom: veel verschillende
identiteiten!
• Basisdefinitie 'Jood'
3
, o Strikt genomen: ‘Wie is Jood?’
o Geboren uit een Joodse moeder (Talmoed traktaat Kiddoesjim 68b)
o Of op officiële wijze tot het jodendom overgegaan
o Religieus of areligieus: gevoel van verbondenheid
• Kol Jisraël achiem = heel Israël – dat zijn broeders
• We zijn allemaal broeders en behoren tot hetzelfde volk maar
tegelijkertijd zien we bv dat verschillende stromingen andere
stromingen niet gaan accepteren
4. Lechajim - op het leven! -> een vrolijk leven
• Laatste krachtlijn cursus
• Jodendom is een vrolijke religie
o Bv. Kiddoesj-ritueel in vergelijking met eucharistie
• Kiddoesj: wijn delen op het leven -> het beperkt je niet het is in het
leven gebracht om een goed leven te lijden
o Falangisten: ‘Viva la Muerte!’
• Sterke katholieke beweging in Spanje: de gekruisigde Jezus en de
dood -> is iets heel vreemd binnen het jodendom
o Religie van het leven
o Pikoeach nefesj = redding van levensgevaar
• Joden die sabbat volgen mogen dus niet werken. Behalve als er een
levenbedreigende situatie is -> alle riten aan de kant want het leven
staat voorop
o Torah als garantie en richtsnoer voor het leven
Hoofdstuk 1: antiek Jodendom - ballingschap, diaspora,
opstand
dinsdag 26 september 2023
13:42
Term "Hebreeër" en "Jood"
- Gebod van leven gaat terug op oudtestamentische figuur Abraham
o Van Mesopotamië, Ur
o Opdracht God: jij bent uitverkoren -> ga naar Canaan.
▪ Abraham trekt naar dat Beloofde Land en hij krijgt twee zonen: Isaak
en Ismaël (voorouders Islam)
▪ Isaak zijn zoon is Jakob
- Abraham als “Hebreeër” (niet aangeduid als “Jood”) in de Torah
o Hebreeër -> volk Apiroe of Chabiroe
o Niet veel over geweten: rondtrekkend marginaal volk in de gebieden van
Canaan
- Term “Israëlieten”
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jadvas. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67096 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen