Impact van menstruatieklachten op
studeren bij universitaire studenten
Werkgroepdocent: Marianne Donker
Groepsnummer: Groep 2.3
Namen: Marit Mulder (2785396), Isabel Nijsse (2774855), Rosan Smits (2786234), Amy
Bond (2732723) & Famke Brieffies (2772769)
Datum: 22-12-2023
,Inhoudsopgave
Abstract...................................................................................................................................3
Introductie...............................................................................................................................3
Methoden................................................................................................................................ 5
Resultaten............................................................................................................................... 7
Discussie en conclusie........................................................................................................13
Referenties............................................................................................................................15
Logboek................................................................................................................................ 17
Checkformulier................................................................................................................. 18
Memo besluitvorming....................................................................................................... 19
Literatuur.......................................................................................................................... 20
Memo werving.................................................................................................................. 23
Memo topiclijst + verantwoording.....................................................................................24
Memo’s bij de analyse......................................................................................................26
Codeboom........................................................................................................................28
Beoordeling groepsproces............................................................................................... 29
Berekening beoordeling groepsproces.............................................................................32
2
,Abstract
Menstruatie is een regelmatige ervaring voor veel vrouwen, maar de individuele ervaringen en
symptomen variëren aanzienlijk. Terwijl de menstruatie op zichzelf een teken van gezondheid en
vruchtbaarheid is, kunnen bijbehorende klachten zoals buikpijn, vermoeidheid en
stemmingswisselingen een aanzienlijke impact hebben op het dagelijks functioneren. Dit onderzoek
richt zich op het begrijpen van de ervaringen van Nederlandse universitaire studenten tussen 18 en
25 jaar met menstruatieklachten tijdens hun studie.
Er is in dit onderzoek gebruikgemaakt van een kwalitatieve survey als onderzoeksdesign. De
onderzoekspopulatie bestond uit vijf menstruerende vrouwen tussen de 18 en 25 jaar die studeren
aan de universiteit. De data is verzameld door middel van het afnemen van kwalitatieve
semi-gestructureerde interviews. De data is geanalyseerd door uit de interviews te transcriberen en
open codes uit de interviews te halen. Zo konden er thema’s opgesteld worden en een codeboom
gemaakt worden. Hiermee kon de onderzoeksvraag beantwoord worden.
De studie onthult dat ervaren menstruatieklachten leiden tot verminderde concentratie, extra
vermoeidheid en extra stress, wat kan resulteren in moeilijkheden bij het volgen van een
studieplanning. Respondenten gaven aan dat het studeren met menstruatieklachten iets is waar ze
aan gewend zijn geraakt, maar dat de klachten nog steeds een impact hebben op hun academische
prestaties. De menstruatie belemmert ook de participatie van studenten. Het onderzoek benadrukte
ook het stigma rondom menstruatie, waardoor respondenten terughoudend waren om openlijk te
praten over hun klachten. Verder werden strategieën besproken die studenten hanteren om met
menstruatieklachten om te gaan, zoals het gebruik van pijnstillers of de anticonceptiepil. Sommige
studenten ervaren verlichting van klachten door deze middelen, terwijl anderen wisselende
ervaringen rapporteren.
Uit het onderzoek blijkt dat menstruatie fysieke en emotionele klachten met zich meebrengt,
waardoor er minder efficiënt gestudeerd wordt en participatie van schoolse activiteiten belemmerd
wordt. Per individu zit er wel verschil in de ernst van de klachten en daarmee ook de invloed van de
menstruatie op studeren. Daarentegen vinden studenten wel enige hulp in het gebruiken van
pijnstillende medicatie, de anticonceptiepil en gratis menstruatieproducten, om het studeren
soepeler te laten verlopen.
3
, Introductie
Ontzettend veel vrouwen op de wereld ervaren ongeveer één keer per maand hetzelfde fenomeen:
de menstruatie. Bij menstruatie vindt er bloeding van het baarmoederslijmvlies plaats. De meeste
vrouwen menstrueren tussen de 4 en 6 dagen en gemiddeld zitten er 26 tot 35 dagen tussen de
eerste dag van elke menstruatie (1), waarbij het bloedverlies gemiddeld minder dan 60 milliliter is.
Bloedverlies van meer dan 60 milliliter wordt gezien als hevig en bloedverlies van meer dan 100
milliliter als excessief (2). De eerste menstruatie van een vrouw treedt gemiddeld op op 12 jarige
leeftijd en de laatste menstruatie rond 51 jarige leeftijd, bekent als de menopauze (3, 4).
De individuele ervaring met betrekking tot de menstruatie verschilt behoorlijk per persoon, de
bijkomende symptomen van een menstruatie variëren namelijk in duur en heftigheid tussen
vrouwen. De soort symptomen, daarentegen, komen over het algemeen wel veelal overeen. Bekende
symptomen zijn bijvoorbeeld buikpijn, hoofdpijn, vermoeidheid en misselijkheid (5). Niet alleen
fysieke klachten gaan gepaard met menstruatie. Ook mentale klachten, zoals stemmingswisselingen
en gebrek aan concentratie, komen voor (6). Hoewel niet elke vrouw dezelfde soort en ernst van
klachten ervaart tijdens haar menstruatie, krijgt vrijwel iedere vrouw hier mee te maken. De
menstruatie op zichzelf is een teken van gezondheid en vruchtbaarheid van een vrouw, maar de
bijkomende klachten kunnen een aanzienlijke impact hebben op het dagelijks functioneren, volgens
een grootschalig onderzoek van het Radboudumc. Van 42.000 vrouwen meldde 85% maandelijkse
menstruatiepijn, terwijl ruim 70% psychische klachten en vermoeidheid ervoer. Een derde kon tijdens
de menstruatie niet alle dagelijkse activiteiten voltooien, zowel thuis als op werk of school. Slechts
de helft durfde open te zijn over deze klachten. De resultaten, hoewel voorzichtig te interpreteren,
benadrukken de impact op vrouwen en pleiten voor meer bewustzijn en ondersteuning (7, 8).
Verschillende oorzaken van pijn kunnen namelijk voor sommigen zo overheersend zijn, dat deelname
aan dagelijkse activiteiten belemmerd kan worden. De menstruatieklachten vormen hiermee een
gezondheidsprobleem bij een groot deel van de vrouwen (8, 9).
In de huidige maatschappij is er steeds meer aandacht voor openheid over onderwerpen rondom
menstruatie, zoals anticonceptie of menstruatie-armoede. Ook wordt het erkennen van de klachten
van vrouwen als van belang gezien. In de academische omgeving ontbreekt diepgaand begrip van de
specifieke impact van menstruatieklachten op studerende vrouwen. Toch ervaren vrouwen nog altijd
onvoldoende begrip, vooral van mannen, als het gaat om menstruatie. Dit blijkt uit een Nederlands
onderzoek uit 2022. Ook mannen zelf geven in dit onderzoek aan dat zij een gebrek aan begrip
hebben, wat ervoor zorgt dat zij vrouwen niet altijd even goed begrijpen (10). Dit onderzoek is dan
ook opgezet vanuit het gegeven dat er tot op heden geen specifieke aandacht is besteed aan de
ervaringen van studerende vrouwen en hun menstruatieklachten.
Het opleidingsniveau van Nederlandse jongeren stijgt geleidelijk. In het jaar 2020/2021 stonden er in
Nederland 344.721 studenten ingeschreven op het wetenschappelijk onderwijs. Gemiddeld is 53
procent van de studenten in het hoger onderwijs vrouw, wat voor het wetenschappelijk onderwijs
neerkomt op zo’n 182.702 studenten (11). Zoals eerder vermeld, kan een derde van de vrouwen
tijdens de menstruatie niet alle dagelijkse bezigheden uitvoeren (8). Dit zou voor de studenten neer
komen op 60.900 vrouwen. Het volgen van een opleiding en de studententijd die daar vaak bij komt
kijken zijn belangrijk aspecten in het leven van veel (jonge) vrouwen, waarbij zij worden blootgesteld
4